Wenecja

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta we Włoszech. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Współrzędne: 45°26' N 12°19' E45.4333333 12.3166667 (Wenecja)


Venezia

Państwo	Włochy
Region	Wenecja Euganejska
Prowincja	Wenecja
Położenie	45° 26' N 12° 19' E
Powierzchnia	412 km²
Populacja (2004) - liczba ludności - gęstość	266 181 646,1/km²
Numer kierunkowy	041
Kod pocztowy	30100
Kod ISTAT	027042
Położenie na mapie Włoch Venezia

Wenecja - zdjęcie satelitarne

Niemiecka mapa Wenecji z 1888

Wenecja w 1819

Wejście Francuzów do Wenecji (6 maja 1797)

Wenecja (wen Venezsia/Venexia, wł. Venezia, łac. Venetia) - miasto i gmina na północy Włoch nad Adriatykiem, stolica regionu Wenecja Euganejska. Ludność: 266 tys. mieszk. (2004).

[edytuj] Historia Republiki Weneckiej

Patrz też: Republika Wenecka

Miasto na wyspie zostało założone w 452 roku przez uciekinierów przed barbarzyńskim plemieniem Hunów. Choć później znalazło się w strefie wpływów Bizancjum, zdołało uzyskać niezależność. Wenecja była państwem-miastem, na wzór greckich polis, jej ustrojem była republika. Głową państwa był doża Wenecji (doge - książę), teoretycznie nieusuwalny, wybierany w wyborach przez miejską arystokrację, sprawujący funkcję dożywotnio, jednak w praktyce często zmuszany do ustąpienia.

Zainteresowania polityczne Republiki Weneckiej koncentrowały się wokół wschodniej części Morza Śródziemnego. Wenecja kontrolowała wybrzeża Adriatyku, Wyspy Egejskie, Kretę, Cypr, Korfu i inne wyspy.

Państwo było wielonarodowościowe: Włosi, Grecy, Słowianie, wielokulturowe jak i wieloreligijne. Bliskość Rzymu wymuszała posłuszeństwo wobec papieży, ale w Wenecji panowała wolność religijna (choć np. właśnie w Wenecji został aresztowany Giordano Bruno). Szczyt konfliktu z papiestwem przypadł za pontyfikatu Juliusza II: 27 kwietnia 1509 r. Juliusz II zorganizował przeciwko Wenecji Ligę w Cambrai.

Wenecja walczyła głównie przeciw muzułmańskim Turkom, prowadząc handel ze Wschodem. W XIII wieku Marco Polo dotarł do Chin. Wenecja zazdrośnie strzegła swojego monopolu na handel jedwabiem i przyprawami. Jednak w XV wieku Vasco da Gama dotarł do Indii, otwierając nową, dłuższą, ale i bezpieczniejszą drogę do tego półwyspu. W 1508 roku Portugalczycy rozpoczęli walkę z arabskimi kupcami, chcąc wyprzeć ich z Indii. Wenecja wsparła kalifa Aleksandrii w budowie floty; ta jednak została pokonana w bitwie morskiej niedaleko Diu (wojskami portugalskimi dowodził Alfonso de Albuquerque). Znaczenie Wenecji zaczęło słabnąć, choć do końca pozostała miastem łączącym Wschód z Zachodem, miastem sztuki i architektury.

patrz też: Wenecja w XVIII wieku

W 1797 r. Wenecja została zdobyta przez Napoleona. Po pokoju w Campo Formio Wenecja została włączona do Austrii. Była najdłużej istniejącą republiką w dziejach.

Podczas Wiosny Ludów 17 marca 1848r. proklamowano na krótko niepodległość.

patrz też: Republika Wenecka (XIX wiek)

W XIX wieku Wenecja została włączona do nowo powstałego Królestwa Włoch.

[edytuj] Miasto

Wenecja to miasto położone na licznych bagnistych wyspach na Morzu Adriatyckim. Z tego względu jest to miasto kanałów - nie ma w nim samochodów, autobusów, a cały transport odbywa się drogą wodną lub pieszo. Najpopularniejszym środkiem lokomocji jest vaporetto (tramwaj wodny). W XX wieku wyspy połączono linią kolejową i autostradą. Wenecja jest znanym na całym świecie ośrodkiem turystycznym i kulturalnym. Ze względu na swoją architekturę jak i nietypowe położenie, Wenecja znajduje się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Patronem miasta jest święty Marek. W bazylice jego imienia złożone są jego (oraz innych świętych) relikwie.

Światową popularność zyskał karnawał wenecki. Istotnym elementem ubioru bawiących się są maski. W Wenecji odbywa się ważny festiwal filmowy i biennale sztuki współczesnej.

Obecnie Wenecja jest ustawicznie podtapiana. Stare budynki, atakowane przez zanieczyszczone morze, ulegają zniszczeniu.

Historyczna część Wenecji pełni głównie funkcje turystyczne. Większość mieszkańców (ponad 200 000) zamieszkuje w położonym na stałym lądzie Mestre, które formalnie jest dzielnicą Wenecji, w samej Wenecji zamieszkuje zaledwie około 50 000 ludzi, liczba Wenecjan spada ponieważ ceny mieszkań rosną i wielu mieszkańców nie stać na opłaty co zmusza ich do przeprowadzki.

[edytuj] Zabytki

Bazylika św. Marka
Plac św. Marka (Piazza San Marco)
Piazzetta di San Marco
pałac Dożów (Palazzo Ducale)
most Westchnień (Ponte dei Sospiri)
wieża zegarowa (Torre dell'Orologio)
Prokuracja (Procuratie Vecchie i Procuratie Nuove)
most Rialto
Kanał Grande (Canale Grande)
Santa Maria della Salute
Kościół San Giorgio Maggiore
Dzwonnica św. Marka w Wenecji
Palazzo Venier dei Leoni
Ca' Rezzonico
Ca' Pesaro
Palazzo Grassi
Synagoga Hiszpańska
Włoska Synagoga (Scuola Italiana)

Bazylika św. Marka na placu św. Marka

Kampanila i Pałac Dożów

Gondola w Wenecji

Maski weneckie

[edytuj] Muzyka w weneckich kościołach

Ospedale della Pietà, w którym w latach 1703-40 dziewczęcą orkiestrą i chórem kierował Vivaldi

Przez kilka stuleci Wenecja stanowiła jeden z głównych ośrodków kultury muzycznej w Europie. Dla Wenecjan wspaniałość sztuki stanowiła symbol potęgi miasta.

W bazylice św. Marka rozwinął się efektowny styl muzyki na kilka chórów (zob. szkoła wenecka). Na potrzeby uroczystych nabożeństw powstawały coraz to nowe msze, kantaty i oratoria. W latach 1613-67 "maestro di capella" w bazylice św. Marka był najwybitniejszy ówczesny kompozytor Claudio Monteverdi. Europejską sławą cieszyli się także organiści angażowani w bazylice; to właśnie oni, w Wenecji, rozwinęli wirtuozowską muzykę na instrumentach klawiszowych. Rozkwit muzyki w Wenecji związany był z instytucjami zwanymi konserwatoriami. Były to sierocińce organizowane przy kościołach, w których chłopcy i dziewczęta kształcono w rozmaitych zawodach muzycznych. Jeden z najsławniejszym zatrudniał Antonio Vivaldiego.

[edytuj] Operowa stolica Europy

Teatro La Fenice - najsłynniejszy wenecki teatr operowy

W XVII wieku Wenecja uważana była za europejską "stolicę opery". To właśnie w Wenecji narodziła się i rozkwitła opera jako rozrywka dostępna dla publiczności. W 1637 roku otwarto teatr (Teatro Cassiano) dostępny dla każdego, kto zapłacił za wstęp. Na przedstawienia nowych oper z udziałem najznakomitszych ówczesnych śpiewaków zjeżdżali się w karnawale entuzjaści tej sztuki z całej Europy. Była to atrakcja tak wielka, że u schyłku XVII wieku w Wenecji działało 16 teatrów operowych. Inscenizacje bywały bardzo spektakularne, co umożliwiało finansowe wspieranie teatrów przez najbogatszych wenecjan. Obliczono, że do końca XVII wieku wystawiono tu około 360 dzieł, najczęściej komponowanych specjalnie dla weneckich oper.

Pod koniec XVIII wieku Wenecja utraciła znaczenie, ale nadal uważana była za jedno z trzech włoskich miast (obok Neapolu i Mediolanu) najwaśniejsze dla opery. Wystawiano tu dzieła najwybitniejszych kompozytorów. Tutaj premiery miały opery m.in. Giuseppe Verdiego. W XX wieku właśnie w Wenecji wystawiono jedyną operę Igora Strawińskiego "Zywot rozpustnika".