Rolandas Paksas
Z Wikipedii
Treść tego hasła może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia. |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: linki zewnętrzne,brak źródeł. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Rolandas Paksas ur. 1956 |
|
Prezydent Litwy | |
Okres urzędowania | od 26 lutego 2003 do 6 kwietnia 2004 |
Przynależność polityczna | Partia Liberalno-Demokratyczna |
Poprzednik | Valdas Adamkus |
Następca | Artūras Paulauskas |
Rolandas Paksas (ur. 10 czerwca 1956 w Telszach na Żmudzi) – polityk litewski, prezydent Litwy w latach 2003-2004. W 1979 r. ukończył Politechnikę Wileńską, a w 1984 r. akademię lotniczą w Leningradzie (obecnie Sankt Petersburg). Żonaty, ma dwoje dzieci. Kilkakrotnie wygrywał litewskie zawody w akrobatyce powietrznej.
W roku 1997 został wybrany do wileńskiej rady miejskiej, w 1999 roku objął funkcję burmistrza Wilna (zasłużył się m.in. odrestaurowaniem wileńskiej starówki). Od 1996 roku posłował w litewskim Seimasie (Sejmie), przez krótki okres pełnił funkcję premiera Litwy w gabinecie konserwatystów i chadeków (czerwiec 1999 – październik 1999).
Odszedł, gdyż sprzeciwił się sprzedaniu rafinerii w Możejkach amerykańskiemu koncernowi. W 2000 roku ponownie został burmistrzem Wilna i od listopada – premierem Litwy (do czerwca 2001). Stał na czele szerokiej koalicji stronnictw antykomunistycznych (tym razem jako liberał). Rozpadła się ona wyniku wyjścia z koalicji partii socjalliberalnej. W marcu 2002 roku został przewodniczącym nowo powstałej w wyniku rozłamu w Związku Liberałów i Centrystów, Partii Liberalno-Demokratycznej.
W styczniu 2003 roku został wybrany na prezydenta Litwy. Pokonał w wyborach dotychczasowego szefa państwa, Valdasa Adamkusa. W okręgach zamieszkanych przez Polaków uzyskał nawet do 85% głosów. Cieszył się również poparciem wśród uboższych warstw społeczeństwa i mniejszości rosyjskiej. Pewne obawy budziło organizowanie przez zwolenników Paksasa "marszów z pochodniami", budzących skojarzenia z czasami nazizmu. Jesienią 2003 roku opozycja zażądała od niego ustąpienia z urzędu w związku z oskarżeniami (które później nie znalazły potwierdzenia), że jego najbliżsi współpracownicy mieli bliskie kontakty z rosyjską mafią. 17 grudnia 2003 r. litewski sejm po zebraniu wymaganej liczby podpisów rozpoczął procedurę impeachmentu wobec Paksasa. Wstępne poparcie dla tej procedury wyrazili przedstawiciele większości partii politycznych obecnych w parlamencie. Pod wnioskiem nie podpisali się przedstawiciele mniejszości polskiej na Litwie – zdeterminowani bronić Paksasa przed zarzutami Seimasu. 31 marca 2004 r. trybunał konstytucyjny uznał, iż Rolandas Paksas nielegalnie: udostępnił nieupoważnionym osobom tajemnice państwowe, nadał obywatelstwo litewskie w zamian za finansowanie jego kampanii wyborczej oraz ingerował w działanie prywatnych firm. Na podstawie tego wniosku, 6 kwietnia 2004 r., litewski Seimas odwołał Paksasa nieznaczną większością głosów.
13 grudnia 2005 r. Sąd Najwyższy Republiki Litewskiej anulował decyzję Sądu Apelacyjnego i oczyścił R. Paksasa z zarzutów złamania tajemnicy państwowej.
W wyborach samorządowych 25 lutego 2007 r. Partia Liberalno-Demokratyczna, kierowana przez R. Paksasa uzyskała większość głosów w Radzie miasta Wilna, natomiast R. Paksas jako pierwszy na liście kandydatów został członkiem Rady miasta Wilna.
Litwa Międzywojenna
Augustinas Voldemaras • Mykolas Sleževičius • Pranas Dovydaitis • Vincas Mickevičius-Kapsukas • Ernestas Galvanauskas • Kazys Grinius • Ernestas Galvanauskas • Antanas Tumėnas • Vytautas Petrulis • Leonas Bistras • Mykolas Sleževičius • Augustinas Voldemaras • Juozas Tūbelis • Vladas Mironas • Jonas Černius • Antanas Merkys
Litewska SRR
Justas Paleckis • Mečislovas Gedvilas • Motiejus Šumauskas • Juozas Maniušis • Ringaudas Bronislovas Songaila • Vytautas Sakalauskas
Niepodległa Litwa
Kazimiera Danutė Prunskienė • Albertas Šimėnas • Gediminas Vagnorius • Aleksandras Algirdas Abišala • Bronislovas Lubys • Adolfas Šleževičius • Laurynas Mindaugas Stankevičius • Gediminas Vagnorius • Irena Degutienė • Rolandas Paksas • Irena Degutienė • Andrius Kubilius • Rolandas Paksas • Eugenijus Gentvilas • Algirdas Brazauskas • Zigmantas Balčytis • Gediminas Kirkilas
Republika Litewska 1918-1940
Antanas Smetona • Aleksandras Stulginskis • Kazys Grinius • Jonas Staugaitis¹ • Aleksandras Stulginskis¹ • Antanas Smetona • Antanas Merkys¹ • Justas Paleckis
Republika Litewska od 1990
Algirdas Brazauskas • Valdas Adamkus • Rolandas Paksas • Artūras Paulauskas¹ • Valdas Adamkus
¹ pełniący obowiązki
Poprzednik Alis Vidūnas |
Prezydenci i merowie Wilna 1997-1999 |
Następca |
Poprzednik |
Prezydenci i merowie Wilna 2000 |
Następca Artūras Zuokas |