Justas Paleckis

Z Wikipedii

Justas Paleckis (ur. 22 stycznia 1899 w Telszach, zm. 26 stycznia 1980 w Wilnie) - dziennikarz i polityk litewski, pełniący w 1940 obowiązki premiera i prezydenta Litwy.

Młodość spędził w Rydze, po powrocie na Litwę zaangażował się w działalność polityczną wstępując do Partii Chłopskiej. W latach 1925-29 był wydawcą oraz redaktorem naczelnym pisma "Naujas Žodis", pracował również jako tłumacz z języka łotewskiego.

W czasie rządów centrolewicowych na Litwie (1926-1927) sprawował stanowisko dyrektora agencji informacyjnej ELTA.

W 1933 odbył podróż do ZSRR, której owocem stała się wychwalająca tamtejsze stosunki książka "SSSR mūsų akimis" ("Związek Radziecki w naszych oczach").

W latach 1937-38 wydał na Litwie trzytomową biografię cara Mikołaja II pt. "Paskutinis caras" ("Ostatni car").

Po włączeniu Wileńszczyzny do Litwy w 1939 wystąpił z oficjalnymi podziękowaniami do władz ZSRR oraz publicznie zażądał dymisji prezydenta Smetony, za co został umieszczony w więzieniu w Dimitravie. Później wyjechał na Łotwę, by na wiosnę 1940 osiąść w Kiejdanach.

Po wyjeździe prezydenta Antanasa Smetony do Niemiec w czerwcu 1940 na krótki okres (17 czerwca - 21 lipca) został premierem i prezydentem Litwy.

W sierpniu 1940 wziął oficjalny udział w "litewskiej" delegacji, która "poprosiła" władze w Moskwie o włączenie ich kraju w skład ZSRR. W tym samym miesiącu Paleckis został członkiem KPL.

W latach 1940-67 sprawował mandat posła do Rady Najwyższej LSRR oraz jej przewodniczącego (quasi-prezydenta radzieckiej Litwy), jednak de facto był odsunięty na boczny tor - realna władza należała do I sekretarza Komunistycznej Partii Litwy.

W 1974 wydał na Litwie swoje wspomnienia pod nazwą "Dviejuose pasauliuose".

Przeciwnik specjalnych uprawnień dla mniejszości polskiej na Wileńszczyźnie - w 1950 głosował przeciwko przyjęciu uchwały KC KPL "o środkach poprawy pracy wśród ludności polskiej w Litewskiej SRR".