Pleszka

Z Wikipedii

Pleszka
samiec
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	neognatyczne
Rząd	wróblowe
Rodzina	drozdowate
Gatunek	pleszka
Nazwa systematyczna
Phoenicurus phoenicurus
(Linnaeus, 1758)
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: niższego ryzyka
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Pleszka (Phoenicurus phoenicurus) - mały ptak wędrowny z rodziny drozdowatych, zamieszkujący prawie całą Europę, środkową Azję i Bliski Wschód. Zimuje w Afryce na północ od równika i na Półwyspie Arabskim (przeloty IV-V i IX-X). W Polsce szeroko rozpowszechniony, ale nieliczny ptak lęgowy.

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Środowisko 3 Pożywienie 4 Lęgi 5 Ochrona 6 Podgatunki 7 Ciekawostki 8 Przypisy 9 Zobacz też

[edytuj] Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny 

U samców część twarzowa głowy i gardło są czarne, czoło i brwi białe. Wierzch głowy i grzbiet niebieskoszare. Skrzydła brązowe z beżowymi brzegami piór. Pierś i boki rude, brzuch biały, pokrywy podogonowe pomarańczowe. Kuper, pokrywy nadogonowe i ogon jaskrawe rdzawoczerwone, z tym że wewnętrzne sterówki są ciemnobrązowe.

Samice są podobne do samic kopciuszka, różnią się przede wszystkim rudawym spodem ciała. Z wierzchu są jednolicie brązowoszare, od spodu bladorude. Ogon taki sam jak u samców. Gardło i obrączka oczna białe. Młode mają ogon ubarwiony jak u dorosłych, ale są brązowo i beżowo nakrapiane z wierzchu i prążkowane od spodu.

Przedstawiciele podgatunku Ph. phoenicurus samamisicus są ciemniejsze z wierzchu, mają białą wstawkę na lotkach 2. rzędu u obu płci i mniej bieli na czole u samca.

Rozmiary 

dł. ciała ok. 14-15 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 20-24 cm

Waga 

ok. 15-20 g

Głos 

Wabi miękkim, wysokim "fuit", często połączonym z głosem alarmowym w "fuit tik tik". Śpiew melancholijny, szybki, często z wplecionymi naśladownictwami śpiewu innych ptaków. Każda zwrotka zaczyna się tym samym wysokim, ostrym gwizdem "fuit", potem następują 2-3 niższe, zmienne trelowe motywy, a kończy się często metalicznym, zgrzytliwym trelem. Śpiewa często ze szczytu drzewa, najintensywniej o świcie. Podgatunek Ph. phoenicurus samamisicus śpiewa wolniej i bardziej zgrzytliwie.

Zachowanie 

Ma postawę wyprostowaną, często regularnie kiwa ogonem. Wędruje przeważnie nocą.

[edytuj] Środowisko

Pierwotnie pleszki zamieszkiwały przerzedzone fragmenty różnorodnych lasów iglastych i liściastych, a zwłaszcza wiatrołomy, miejsca popożarowe, skraje lasu. Obecnie występuje najliczniej w parkach, ogrodach, sadach, a także w widnych lasach liściastych i borach iglastych, a na północy w tajdze.

[edytuj] Pożywienie

Pleszki żywią się głównie owadami, które chwytają w locie ze stałego stanowiska lub zbierają z liści i ziemi. Ponadto zjadają też jagody i inne owoce.

[edytuj] Lęgi

W ciągu roku wyprowadza jeden-dwa lęgi: pierwszy w maju, a ewentualny drugi w czerwcu.

Gniazdo 

Budują gniazda w dziuplach o szerokim wejściu, skrzynki lęgowe z dość dużym otworem wlotowym (np. rozkutym przez dzięcioły) lub ewentualnie w niszach budynków stojących w lesie lub parku. Gniazdo w warstwie zewnętrznej ma liście, a wyściełane jest piórami.

Jaja 

Samica składa 6-7 turkusowych jaj, które następnie wysiaduje przez 12-14 dni. W powtarzanych lęgach jest już tylko 4-5 jaj. Część pleszek wysiaduje podrzucone jajo kukułki. Musi być to jednak jajo złożone przez samicę kukułki wychowaną w gnieździe pleszki, gdyż tylko wtedy jest ono jednolicie niebieskie - podobne do jaj gospodarza.^[1]

Pisklęta 

Młode opuszczają gniazdo po około 15 dniach, a po kolejnych dwóch tygodniach usamodzielniają się i opuszczają terytorium rodziców.

[edytuj] Ochrona

W Polsce objęta ochroną gatunkową ścisłą.

[edytuj] Podgatunki

Wyróżnia się 2 podgatunki, zamieszkujące odpowiednio:

• Ph. phoenicurus phoenicurus - Europę bez południowych krańców aż po Syberię na wschodzie
• Ph. phoenicurus samamisicus - Grecję, Azję Mniejszą, Krym, Bliski Wschód i środkową Azję.

[edytuj] Ciekawostki

Istnieje wiele starych, ludowych nazw dla tego gatunku: słowik murowy, pokrzewka czarnousta, piegża czarnoszyja, owadożer czarnogardły, ludarka rudochwost.^[2]

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Andrzej G. Kruszewicz Ptaki Polski, cz. II, Multico, Warszawa 2005, ISBN 83-7073-360-3, s. 81
2. ↑ Dariusz Graszka-Petrykowski Ptaki. Profesjonalny przewodnik dla początkujących obserwatorów, Klub dla Ciebie, Warszawa 2005, ISBN 83-7404-128-5, s. 214

[edytuj] Zobacz też

ptaki Polski