Kożuchów

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°44'43" N 15°35'40" E51.7452778 15.5944444 (Kożuchów)

Kożuchów
Herb Kożuchowa Flaga Kożuchowa
Województwo	lubuskie
Powiat	nowosolski
Gmina  - rodzaj	Kożuchów miejsko-wiejska
Założono	1125
Prawa miejskie	1273
Burmistrz	Andrzej Jacek Ogrodnik (2007)
Powierzchnia	5,94 km²
Położenie	51° 44'43'' N 15° 35'40'' E
Liczba mieszkańców (2006)  - liczba ludności  - gęstość	9598 1615,82 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	68
Kod pocztowy	67-120
Tablice rejestracyjne	FNW
Położenie na mapie Polski Kożuchów
TERC10 (TERYT)	4081104044
Miasta partnerskie	Castelomola
Urząd miejski3 Rynek 1a 67-120 Kożuchów tel. 68 355-20-94; faks 68 355-28-68 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Kożuchów (niem.: Freystadt) – miasto w woj. lubuskim, w powiecie nowosolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kożuchów. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego. Według danych z Dane z 31 grudnia 2006¹, miasto miało 9598 mieszkańców.

Spis treści 1 Położenie 2 Zabytki 3 Gospodarka 3.1 Handel w Kożuchowie 3.2 Strefa przemysłowa 4 Kultura 5 Sport 6 Rekreacja 7 Edukacja 7.1 Szkoły podstawowe 7.2 Gimnazjum 7.3 Przedszkola 7.4 Szkoła ponadgimnazjalna 8 Znani Kożuchowianie 8.1 Urodzeni w Kożuchowie 8.2 Mieszkający w Kożuchowie 9 Ciekawostki 10 Bibliografia 11 Zobacz też 12 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Kożuchów położony jest w południowej części województwa lubuskiego w powiecie nowosolskim. Gminę Kożuchów tworzą miasto Kożuchów i 22 wsie.

Miasto leży na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich:

• 297 Nowa Sól – Kożuchów
• 296 Kożuchów – Żagań
• 283 Zielona Góra – Bytom Odrzański

w odległości 9 km od drogi DK3 E65

Kożuchów liczy ok. 10 tysięcy mieszkańców i jest ośrodkiem przemysłowo – usługowym.

Odległości do ważniejszych miast:

• Nowa Sól – 9 km
• Żagań – 25 km
• Zielona Góra – 26 km
• Głogów – 37 km
• Żary – 40 km
• Leszno – 83 km
• Legnica – 85 km
• Gorzów Wielkopolski – 138 km
• Berlin – 229 km
• Praga – 283 km
• Warszawa – 470 km

[edytuj] Zabytki

Kożuchów ma ładną, lecz dosyć mocno zaniedbaną starówkę. Zabytkową część miasta stanowi zespół architektoniczno-urbanistyczny z kamienicami na parcelach z XII w., kościołem, zamkiem i ratuszem oraz dość dobrze zachowanymi murami obronnymi otaczającymi starą część miasta. Założenie urbanistyczne miasta objęte jest ochroną Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Duża część miasta znajduje się także w tzw. "strefie ochrony konserwatorskiej", co znacznie utrudnia inwestycje w tej części miasta.

Ważniejsze zabytki:

• Ratusz – najstarszy kożuchowski ratusz, z XIV wieku był najprawdopodobniej budowlą drewnianą, która spłonęła podczas pożaru miasta w 1488 roku. Następny ratusz został wybudowany w stylu późnogotyckim w 1489 roku jako budowla piętrowa murowana z cegieł. Wielokrotnie przebudowywany w latach 1554, 1637, 1769 po kolejnych pożarach miasta. W XIX wieku uległ przebudowie nadającej mu neoklasycystyczny charakter. Podczas II wojny światowej ratusz ulega zniszczeniu. W latach 1963 – 1969 odbudowany na pozostałościach ściany gotyckiej od strony północnej i XIX-wiecznej neoklasycystycznej ściany wschodniej. Relikty te połączono z nowoczesną współczesną architekturą. Gotycka wieża ratuszowa została również odbudowana po tym jak sie zawaliła w 1963 roku.

• Kościół parafialny pw. NMP – został on wybudowany w XIII wieku jako skromna, kamienna, jednonawowa budowla (wg legendy miał powstać z fundacji Bolesława Krzywoustego już w 1125 roku). Wielokrotne przebudowy, modernizacje, rozbudowy spowodowały że dzisiaj kościół jest trzynawową budowlą z kamienia i cegły. Główna bryła kościoła utrzymana jest w stylu gotyckim, wieża i jej dach prezentują styl barokowy natomiast sklepienie nawy oraz prezbiterium przebudowane zostało w epoce renesansu.
  Zobacz więcej w osobnym artykule: Kościół Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny w Kożuchowie.

• Zamek – kożuchowska rezydencja powstała w XIV wieku i posiadała różne przeznaczenie tak jak i różnych właścicieli. Zamek był rezydencją książęcą, klasztorem zakonu karmelitów, zbrojownią i siedzibą najznakomitszych rodów. Dawna gotycka wieża została przebudowana i wkomponowana w zachodnie skrzydło a cały zamek uległ mocnej przebudowie przez ostatnich właścicieli zamku – zakon karmelitów. Obecnie czteroskrzydłowa budowla z kwadratowym dziedzińcem jest jednym z ciekawszych obiektów na terenie Kożuchowa a zarazem siedzibą Kożuchowskiego Centrum Kultury "Zamek".

• Kościół pw. Świętego Ducha – powstał z założeniem na kościół szpitalny w XIV wieku. Kościół jest budowlą z kamienia polnego i cegły utrzymaną w stylu późnogotyckim.
  Zobacz więcej w osobnym artykule: Kościół Ducha Świętego w Kożuchowie.

• Zespół pałacowo–dworski – po ostatniej pożodze wojennej niewiele się zachowało, jednak obejrzeć możemy park dworski, portal w stylu barokowym, kordegardę pałacową, zabudowania folwarczne z XIX wieku oraz bramę folwarczną.
  Zobacz więcej w osobnym artykule: Pałac w Kożuchowie.

• Lapidarium – założone w XVII wieku. Mieści się tu ponad 200 zabytkowych płyt nagrobnych z XVII, XVIII oraz XIX wieku. Lapidarium stanowiące cmentarz ewangelicki należy do najokazalszych w Polsce.

• Zabudowa mieszkalna – w starej części Kożuchowa jest wiele zabytkowych kamieniczek z okresów od XVI do początku XX wieku. Zespół zabytkowych domów liczy ponad 270 obiektów.

• Kamienice w Rynku – trzykondygnacyjne, na parcelach ze średniowiecznym rodowodem. Na niektórych elewacjach zachowały się portale z okresu renesansu.

• Dom przy ul. Klasztornej – na nim zachowała się zabytkowa fasada bogato zdobiona, przedstawiająca płaskorzeźby św. Piotra i Pawła. Fasada pochodzi z XVIII wieku. W roku 2006 przeprowadzono prace konserwatorskie.

• Mury obronne – pierwszy wieniec kamiennych murów powstał na przełomie XIII i XIV wieku i otaczała go szeroka na 20 m fosa. W XV wieku został wzniesiony cały pierścień fortyfikacji. Do miasta wjeżdżało się przez trzy bramy (Głogowską, Żagańską i Krośnieńską), a od II połowy XV wieku, przez 4 bramy, które zostały zburzone w 1819 r. Jedynymi pamiątkami po bramach jest baszta bramy krośnieńskiej.

• Baszta Krośnieńska - w północno-zachodniej części miasta była bramą, przez którą prowadziła droga w kierunku Krosna Odrzańskiego. Jest to trzykondygnacyjna kamienna baszta, w której rozmieszczono otwory strzelnicze. Obecnie część baszty przebudowano na mieszkanie, a w pozostałej części mieści się Izba Regionalna, gdzie zgromadzone są pamiątki i eksponaty nawiązujące tematyką do Kożuchowa.

• Wieża kościoła ewangelickiego – stojąca samotnie w pobliżu starówki. W latach 1709 – 1710 wzniesiono poza murami miasta kościół ewangelicki, który jednak zgodnie z założeniami (jak wszystkie inne kościoły protestanckie) nie posiadał wieży. Wieżę (zachowana do dzisiaj) zbudowano dopiero w 1826 roku. Wysoki koszt prawa do postawienia kościoła (95 tys. guldennów) spowodował, że nie mogła powstać budowla murowana. Pierwotnie był więc to budynek typu szachulcowego na planie krzyża greckiego, który dopiero w latach 1831 i 1857 – 1859 przemurowano. Po II wojnie światowej kościół służył jeszcze ewangelikom do 1950 r., jednakże w związku ze zmniejszeniem się liczebności zboru przekazano go parafii prawosławnej. W 1962 roku został przeznaczony na magazyn zbożowy. W 1968 roku świątynię rozebrano, natomiast wieża ocalała i stoi po dziś dzień.

• Wieża ciśnień - powstała w 1908 roku w najwyższym punkcie miasta (111,80 m n.p.m.) przy ul. Szprotawskiej. Jest to budowla z cegły klinkierowej o wysokości 38,90 m, nawiązująca w swym stylu do średniowiecznego budownictwa obronnego. Zwężający sie ku górze trzon, wzniesiony na planie koła, podtrzymuje zbiornik typu Intze. Wieża nadal jest użytkowana zgodnie z pierwotnym założeniem.

• Figura Maryjna z 1736 roku, ufundowana przez radnego Königa i umieszczona na moście żagańskim, w zachodniej części miasta, na ulicy 1 Maja. Stoi on dokładnie na środku mostu, choć dzisiaj może nie być to takie oczywiste, gdyż część dawnej fosy została zasypana (łuki zamurowanego przęsła są dalej widoczne). Na ceglanym słupie sięgającym dna fosy, stoi piaskowcowy, trzyczęściowy cokół z gzymsem. Nad gzymsem widnieje napis: „Omnes in Adam peccaverumt / En Mater ad sum nom peccari” (w Adamie wszystko było grzeszne. Oto matka, która jest bez grzechu). Na cokole postać depcząca węża z jabłkiem w paszczy.

• Figura świętego Jana Nepomucena z 1715 roku stojąca dawniej na arkadowym moście zielonogórskim. Po jego rozbiórce na przełomie XIX i XX wieku figurę przeniesiono i obecnie znajduje się w pobliżu Baszty Krośnieńskiej, w północno-zachodniej części dawnych obwarowań miejskich. Na dwuczęściowym cokole postać świętego w kontrapoście w typowym stroju, z biretem na głowie i krucyfiksem opartym na lewym ramieniu. Z przodu cokołu medalion z napisem: „A / M.D.G / B.V.M / S.I.N / N.I.F.F / F.A.S / 1715”

• Krzyż pokutny, wzniesiony około XIV wieku, znajdujący się w lesie między Mirocinem Dolnym , a Kożuchowem, o wymiarach 138 x 68 x 22/34 cm. Wykonany ze zlepieńca.

[edytuj] Gospodarka

Kożuchów jest miastem i ośrodkiem przemysłowo – handlowym. Do największych zakładów należą:

• Zakłady Sprzęgieł i Elementów Tłocznych Zaset Sp. z o.o. – producent mechanizmów dociskowych i tarcz sprzęgłowych do samochodów osobowych i dostawczych
• Dongwon ZS Polska – producent układów wydechowych do samochodów Daewoo
• Ante-holz – producent drewna ogrodowego oraz carportów.
• Dolnośląskie Zakłady Techniki Odwodnieniowej Hydro-Top sp. z o.o. – produkujące włazy i wpusty kanałowe
• Aplain – produkcja i sprzedaż tkanin
• Zielonogórskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego Lubtar zakład w Kożuchowie – producent wyrobów z drewna, oraz tarcicy
• Pati – produkcja i szycie ubrań oraz tkanin
• Lubkon - Odzieżowa Spółdzielnia Pracy odział w Kożuchowie

[edytuj] Handel w Kożuchowie

• targowisko miejskie przy ul. Kolorowej (czwartek i sobota)
• sieci sklepów: Netto, Chata Polska, PSS Społem, Lewiatan, Biedronka

W Kożuchowie mieści się wiele punktów usługowych, sklepów, obiektów handlowych, są stacje benzynowe, stacje obsługi pojazdów, warsztaty mechaniczne i elektrotechniczne, liczne magazyny, oddziały banków, towarzystw ubezpieczeniowych i leasingowych. Istnieje poczta, komisariat policji, straż pożarna, ośrodek zdrowia, przychodnie, dom starców i gabinety lekarskie.

[edytuj] Strefa przemysłowa

Od strony północnej miasta przy drodze wojewódzkiej 283 powstała nowa strefa przemysłowa o powierzchni 34 ha, czekająca na inwestorów. Na terenie strefy znajduje się nowo wybudowana oczyszczalnia ścieków.

[edytuj] Kultura

W mieście istnieje kilka instytucji które stanowią kulturalną bazę Kożuchowa. Są to:

• Kożuchowski Ośrodek Kultury i Sportu " Zamek " – który prowadzi i organizuje wiele imprez artystycznych i kulturalnych np. Dni Ziemi Kożuchowskiej, Turniej Rycerski, plenery artystyczne, liczne wystawy, bale sylwestrowe i okolicznościowe.

Sekcje i koła działające przy KOKiS "Zamek":

1. Pracownia plastyczna
2. Pracownia fotograficzno – filmowa
3. Zespół wokalny "Makada"
4. Pracownia metaloplastyczna "Kuźnia"
5. Izba Regionalna – Baszta Krośnieńska

• Placówka Wychowania Pozaszkolnego Zespół Folklorystyczny " Lubuskie Słoneczko " – zespół występuje na wielu estradach krajowych i zagranicznych, ma w swoim dorobku występy w wielu krajach Europy, laureat wielu nagród.
• Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Kożuchów
• Społeczne Ognisko Muzyczne
• Kino Uciecha

• Bractwo Rycerskie Ziemi Nadodrzańskiej dawniej znane jako Najemna Chorągiew Grodu Kożuchów - [1]

[edytuj] Sport

Na terenie miasta działają kluby, zrzeszenia i sekcje sportowe które skupiają wielu mieszkańców miasta i okolic. Do ważniejszych należą:

• Miejski Klub Sportowy "Polmo" – reprezentujący piłkę nożną
• Ludowe Zrzeszenia Sportowe
• Sekcja Szachowa przy Spółdzielni Mieszkaniowej "Odrodzenie"
• Sekcja Strzelecka przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych
• Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej

[edytuj] Rekreacja

Kożuchów posiada dość dobrze rozwiniętą bazę rekreacyjno – sportową. Przy ul. Zielonogórskiej skorzystać można z sauny, siłowni czy wypożyczalni sprzętu sportowego. Nieopodal znajduje się stadion miejski i boiska rekreacyjno-sportowe. Przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych znajduje się nowoczesna hala sportowa. Druga hala, oddana do użytku w 1999 roku, znajduje się przy Gimnazjum w Kożuchowie.

[edytuj] Edukacja

Na terenie miasta i Gminy Kożuchów funkcjonuje 1 gimnazjum i 5 szkół podstawowych, 2 przedszkola publiczne i 1 szkoła średnia.

[edytuj] Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bolesława Krzywoustego przy ulicy Chopina 11
• Szkoła Podstawowa nr 2 przy ulicy 22 Lipca 12

[edytuj] Gimnazjum

• Samorządowe Gimnazjum im.Jana Pawła II w Kożuchowie przy ul. Anny Haller 1

[edytuj] Przedszkola

• Przedszkole Miejskie nr 1 w Kożuchowie przy ul. 22 Lipca 45
• Przedszkole Miejskie nr 3 w Kożuchowie przy ul. Górskiej 17
• Przedszkole " Ochronka " prowadzone przez Państwowy Dom Dziecka w Kożuchowie oraz Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety przy ul. Konopnickiej 13

[edytuj] Szkoła ponadgimnazjalna

• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 przy ul. 22 lipca 5

[edytuj] Znani Kożuchowianie

[edytuj] Urodzeni w Kożuchowie

• Marek Haładuda, ur. w 1961 r., malarz, wykładowca w poznańskiej ASP.
• Dariusz Kubicki, ur. 6 czerwca 1963 r., piłkarz, prawy ofensywny pomocnik, a w późniejszych latach trener.
• Zbigniew Spruch, ur. 13 grudnia 1965 r., polski kolarz szosowy, wicemistrz świata.
• Artur Kolba, ur. w 1967 r., malarz
• Anna Kola, ur. w 1972 r., artysta grafik, Zajmuje się fotografią kreacyjną, witrażem, szkłem artystycznym.
• Wojciech Medyński, ur. 18 lipca 1976 r., aktor serialowy, występujący również na scenie Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi.
• Paweł Piotrowski, ur. 19 stycznia 1975 r., zm. 23 lipca 2002., piłkarz, środkowy pomocnik, wychowanek Polmo Kożuchów, piłkarz m. in. 1-ligowego Zagłębia Lubin.

[edytuj] Mieszkający w Kożuchowie

• Anna Haller, ur. w 1876 r., siostra generała Józefa Hallera, w latach 1948–1960 pracowała i mieszkała na terenie Kożuchowa. 3 czerwca 2006 roku poświęcono pamiątkową tablicę na domu katechetycznym, w którym mieszkała. Nazwisko jej nosi jedna z ulic, na terenie której znajduje się m.in. Samorządowe Gimnazjum.

[edytuj] Ciekawostki

• Cosuchowia to XIII wieczna nazwa miasta, inne nazwy jakie nosiło miasto na przestrzeni wieków to Wriegenstadt, Friegenstadt, Freinstadt, Freystadt.
• w miejscowym kościele p.w. Matki Boskiej Gromnicznej w kaplicy Mansjonarzy znajdują się prawdopodobnie groby Henryka IX i Henryka XI, ostatnich książąt głogowskich z linii Piastów głogowskich-żagańskich.
• w mieście istniał jeszcze jeden kościół p.w. św. Wawrzyńca. Usytuowany prawdopodobnie w pobliżu Bramy Krośnieńskiej, poza murami miasta, zbudowany został w 1403 r., rozebrano go w 1838 r.
• w połowie XV wieku Kożuchów otrzymał prawo bicia własnej monety, co potwierdziło pozycję gospodarczą miasta.
• w czasie II wojny światowej w zakładach przemysłowych, w których mieści się obecnie Zakłady Sprzęgieł i Elementów Tłocznych Zaset Sp. z o.o., produkowane były przez Niemców zdalnie sterowane miny samobieżne Goliath wykorzystywane m.in. w czasie powstania warszawskiego
• 38 pułk piechoty (JW 3564) 11 Dywizji Piechoty - 1945 - stacjonujący w ramach ochrony granicy w Gubinie od 1946 roku zgodnie z rozkazem dowódcy 11 DP stacjonował w Kożuchowie. W wyniku reorganizacji 11DP w 1946 roku 38 pp został podporządkowany 4 DP w Krośnie Odrzańskim. W 1958 roku w wyniku reorganizacji WP 38 pp przeszedł ponownie w podporządkowanie 11 DZ w Żaganiu zmieniając numer JW z 3564 na 3001. W wyniku kolejnych zmian w żagańskiej dywizji 38 pułk zmechanizowany po raz drugi wyszedł poza strukturę 11 Dywizji Zmechanizowanej i został podporządkowany 5 Saskiej Dywizji Pancernej im. płk Waszkiewicza. Już w strukturach 5 DPanc został przemianowany na 13 pułk zmechanizowany (JW 3001). Pod to nazwą funkcjonował do momentu rozwiązania tj. do 1998 roku w strukturach 5 Dywizji Zmechanizowanej im. króla Bolesława Chrobrego w Gubinie. Ostatnim dowódcą 13 pułku zmechanizowanego był płk Bogusław Samol.

[edytuj] Bibliografia

• Folder promocyjny wydany przez UMiG Kożuchów – Wydawnictwo Promocja-Prestiż Bydgoszcz s.c. 2001 r.
• Wielkopolska na weekend – przewodnik na weekend wyd. Pascal Bielsko-Biała, 2004 r.
• Oficjalna strona UMiG
• "Bractwo Krzyżowców - PTTK Świdnica, Wrzesień 2001"

[edytuj] Zobacz też

• powiat kożuchowski
• powiat nowosolski
• gmina Kożuchów
• Cerkiew Wszystkich Świętych

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

Rynek-w tle kościół p.w. NMP.	Wieża byłego kościoła ewangielickiego.	Wieża ciśnień.	Wnętrze zamku	Krzyż pokutny
Figura świętego Jana Napomucena	Figura Maryjna z 1763 roku