Kazimierz Bartel
Z Wikipedii
| Kazimierz Bartel | |
 |
|
| Data i miejsce urodzenia | 3 marca 1882 Lwów, Imperium Rosyjskie |
| Data i miejsce śmierci | 26 lipca 1941 Lwów okupowany przez hitlerowskie Niemcy |
| Premier Rzeczypospolitej Polskiej 15 maja – 4 czerwca 1926 8 czerwca – 24 września 1926 27 września – 30 września 1926 28 czerwca 1927 – 13 kwietnia 1928 29 grudnia 1929 – 17 marca 1930 |
|
| Przynależność polityczna | bezpartyjny |
| Poprzednik | Wincenty Witos, Józef Piłsudski, Kazimierz Świtalski |
| Następca | Józef Piłsudski, Kazimierz Świtalski, Walery Sławek |
Kazimierz Władysław Bartel (ur. 3 marca 1882 we Lwowie, zm. 26 lipca 1941 we Lwowie) – polski polityk, matematyk (jego prace dotyczyły głównie geometrii), rektor Politechniki Lwowskiej. Poseł na Sejm, pierwszy premier Polski po przewrocie majowym, premier pięciu rządów Rzeczypospolitej, senator, wolnomularz [1].
[edytuj] Życiorys
Po ukończeniu gimnazjum wstąpił na Politechnikę Lwowską, na wydział budowy maszyn. Po zakończeniu studiów w 1907 pozostał na uczelni jako asystent w Katedrze geometrii wykreślnej. W 1914 zakończył przewód doktorski.
Podczas I wojny światowej wcielony do armii austro-węgierskiej. Do Lwowa powrócił w 1918. W 1919 brał udział w walkach polsko-ukraińskich jako dowódca wojsk kolejowych i komendant obrony Dworca Głównego.
Sukcesy na tym polu spowodowały, że po zakończeniu walk i odblokowaniu miasta został powołany przez premiera Leopolda Skulskiego na stanowisko ministra kolei żelaznych. Pełnił tę funkcję także w gabinetach Wincentego Witosa i Władysława Grabskiego. W 1922 został wybrany do Sejmu i posłował nieprzerwanie do 1929. Po zamachu majowym Piłsudskiego został mianowany premierem i pełnił tę funkcję pięciokrotnie do 1930. W pierwszym rządzie Piłsudskiego pełnił funkcję wicepremiera i ministra wyznań i oświecenia publicznego, a także w praktyce przewodził obradom Rady Ministrów. Jego zwolennicy podkreślali sprawność, z jaką łagodził spory i zarządzał państwem. Jego przeciwnicy natomiast widzieli w nim narzędzie ograniczania roli parlamentu (bartlowanie Sejmu). W 1929 zrezygnował z mandatu poselskiego i powrócił do kariery naukowej na Politechnice Lwowskiej. W tym samym roku został wybrany rektorem uczelni. Przyznano mu także tytuł doktora honoris causa oraz członkostwo w Polskiej Akademii Umiejętności; w latach 1930-1932 był prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
W tym czasie opublikował swe najważniejsze dzieła, między innymi serię wykładów na temat perspektywy w malarstwie europejskim. Była to pierwsza taka publikacja w świecie. W 1938 został powołany przez Prezydenta RP na senatora i pełnił tę funkcję do wybuchu wojny.
We wrześniu 1939, w czasie obrony Lwowa przed natarciem wojsk niemieckich, Kazimierz Bartel stanął na czele Komitetu Obywatelskiego.
Po zajęciu Lwowa przez ZSRR pozwolono mu na kontynuowanie wykładów na politechnice. W 1940 został wraz z kilkoma innymi politykami i profesorami wezwany do Moskwy, gdzie zaproponowano mu miejsce w Radzie Najwyższej ZSRR. Bartel propozycję tę odrzucił.
Wkrótce po zajęciu Lwowa przez Niemcy 30 czerwca 1941, Bartel został aresztowany w ramach Akcji AB i przewieziony do więzienia Gestapo na ulicy Łąckiego. Zaproponowano mu utworzenie marionetkowego rządu okupowanej Polski. Bartel odmówił i na osobisty rozkaz Himmlera został rozstrzelany 26 lipca 1941. Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane.
Jego żoną była Maria Bartlowa, również polityk, jedna z nielicznych kobiet – senatorów w II RP.
Był odznaczony m.in. Orderem Orła Białego (1932) oraz Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1922).
[edytuj] Zobacz też
- Pierwszy rząd Kazimierza Bartla
- Drugi rząd Kazimierza Bartla
- Trzeci rząd Kazimierza Bartla
- Czwarty rząd Kazimierza Bartla
- Piąty rząd Kazimierza Bartla
Przypisy
- ↑ Przemysław Waingertner: Mason ofiarny (pl). [dostęp 24 maja 2008].
| W dniu zaprzysiężenia |
Leopold Skulski • Stanisław Wojciechowski • Władysław Wróblewski • Józef Leśniewski • Władysław Grabski (ZLN) • Franciszek Bardel (PSL Piast) • Antoni Olszewski • Kazimierz Bartel • Anrzej Kędzior • Ludwik Tołłoczko • Edward Pepłowski (NZR) • Tadeusz Łopuszański • Stanisław Śliwiński (ZLN) • Jan Hebdzyński (SPK) • Władysław Seyda (ZLN) • vacat • vacat |
 |
| Późniejsi członkowie rządu |
| W dniu zaprzysiężenia |
Kazimierz Bartel • Witold Broniewski • Gabriel Czechowicz • Hipolit Gliwic • Stanisław Jurkiewicz • Wacław Makowski • Józef Mikułowski-Pomorski p.o. • Kazimierz Młodzianowski • Józef Piłsudski • Józef Raczyński p.o. • August Zaleski p.o. |
 |
| W dniu zaprzysiężenia |
Kazimierz Bartel • Witold Broniewski • Stanisław Jurkiewicz • Czesław Klarner • Eugeniusz Kwiatkowski • Wacław Makowski • Józef Mikułowski-Pomorski p.o. • Kazimierz Młodzianowski • Józef Piłsudski • Józef Raczyński p.o. • August Zaleski |
|
| Późniejsi członkowie rządu |
Aleksander Raczyński • Paweł Romocki p.o. • Witold Staniewicz • Antoni Sujkowski |
| W dniu zaprzysiężenia |
Kazimierz Bartel • Witold Broniewski • Stanisław Jurkiewicz • Czesław Klarner • Eugeniusz Kwiatkowski • Wacław Makowski • Kazimierz Młodzianowski • Józef Piłsudski • Aleksander Raczyński • Paweł Romocki • Witold Staniewicz • Antoni Sujkowski • August Zaleski |
|
| W dniu zaprzysiężenia |
Józef Piłsudski • Kazimierz Bartel • Gabriel Czechowicz • Stanisław Jurkiewicz • Eugeniusz Kwiatkowski • Aleksander Meysztowicz • Jędrzej Moraczewski • Karol Niezabytowski • Paweł Romocki • Felicjan Sławoj Składkowski • Witold Staniewicz • August Zaleski |
 |
| Późniejsi członkowie rządu |
| W dniu zaprzysiężenia |
Kazimierz Bartel • Gabriel Czechowicz • Stanisław Jurkiewicz • Alfons Kühn • Eugeniusz Kwiatkowski • Aleksander Meysztowicz • Bogusław Miedziński • Jędrzej Moraczewski • Karol Niezabytowski • Józef Piłsudski • Felicjan Sławoj Składkowski • Witold Staniewicz • Kazimierz Świtalski • August Zaleski |
|
| Późniejsi członkowie rządu |
Stanisław Car • Tadeusz Grodyński p.o. |
| W dniu zaprzysiężenia |
Kazimierz Bartel • Ignacy Boerner • Sławomir Czerwiński • Feliks Dutkiewicz • Henryk Józewski • Alfons Kühn • Eugeniusz Kwiatkowski • Wiktor Leśniewski p.o. • Maksymilian Matakiewicz • Ignacy Matuszewski p.o. • Józef Piłsudski • Aleksander Prystor • Witold Staniewicz • August Zaleski |
|
| Późniejsi członkowie rządu |
