Jazon (mitologia)
Z Wikipedii
Jazon (gr. Ἰάσων Iason) – w mitologii greckiej heros, syn Ajzona króla Jolkos w Tesalii.
Spis treści |
[edytuj] Młodość Jazona
Jego ojciec, Ajzon został strącony z tronu przez swego brata, Peliasa, w dniu urodzin Jazona. Chłopak został wywieziony z miasta i oddany pod opiekę do centaura Chejrona. W wieku 20 lat powraca do rodzinnego miasta Jolkos. Rządzi tam jego stryj, Pelias. Król boi się Jazona (stara przepowiednia mówi, że zabije go młody chłopak, który wejdzie do miasta w jednym sandale; tak też wszedł Jazon). Pelias wysyła go po złote runo.
[edytuj] Wyprawa po złote runo
Jazon buduje statek Argo (szybki), zostaje przywódcą wyprawy. Wraz z towarzyszami (Argonauci) wyrusza po złote runo, które zdobywa dzięki pomocy królewny Medei.
[edytuj] Wyspa Lemnos
Wyspa Lemnos jest położona w pobliżu zachodniego wybrzeża Azji Mniejszej (dzisiejsza Turcja). Wyspa była zamieszkana przez same kobiety. Kobiety odmiawiały oddawania czci boskiej Afrodycie. Więc aby ukarać mieszkanki wyspy, bogini spowodowała, że zaczęły nieprzyjemnie pachnieć tak, że mężowie nie mogli przebywać w ich pobliżu. W takiej sytuacji mężczyźni postanowili sprowadzić kochanki z sąsiedniej Tracji, lecz ich żony, rozzłoszczone taką sytuacją, wymordowały wszystkich mieszkańców wyspy płci męskiej. Jedynie król wyspy, Toas, został uratowany przez swoją córkę Hypsipyle, która zamknęła ojca w skrzyni i wrzuciła do morza, dzięki czemu ocalił życie. Od tego czasu kobiety z Lemnos żyły bez mężczyzn, zaś królową wyspy została Hypsipyle.
Argonauci, którzy zatrzymali się na wyspie, zostali przyjaźnie powitani przez kobiety. Jazon spłodził z Hypsipyle bliźniaki, synów Toasa i Euneosa. Również inni uczestnicy wyprawy mieli swój udział w odbudowaniu męskiej części populacji wyspy. Jedynie Herakles domagał się jak najszybszego opuszczenia wyspy niezadowolony z zachowania innych Argonautów. Zachowanie Heraklesa było niezwykłe, zważywszy na jego liczne miłosne podboje. W czasie pobytu na wyspie Herakles nieustannie przypominał o celu wyprawy. Argonauci w dalszą podróż wyruszyli po dość długiej przerwie, która trwała ponoć rok.
[edytuj] Pobyt w Kolchidzie
Po dopłynięciu do Kolchidy, udają się do króla Ajetesa, ten stawia Jazonowi warunki, które ma wypełnić zanim zabierze złote runo. Jazon ma za pomocą daru Hefajstosa – zabić dwóch byków ziejących ogniem, zaorać Pole Aresa, zasiać na nim smocze zęby i pokonać rycerzy, którzy się z nich narodzą; pomaga mu w tym Medea, córka Ajetesa. Medea daje mu balsam, dzięki któremu ogniste byki nie mogą go zranić, z rycerzami radzi sobie we własnym zakresie – rzuca w nich kamieniem, a ci wycinają się wzajemnie. Zostaje tylko smok. Medea usypia go, a Jazon i Medea wraz ze złotym runem opuszczają miasto.
[edytuj] W drodze do Jolkos
W drodze powrotnej do Tesalii Medea przepowiedziała Eufemosowi, sternikowi Argo, że będzie rządził Libią. Przepowiednia spełniła się kiedy Battos, potomek Eufemosa, założył Kyrene.
===Kirke===pol Kiedy Argonauci zatrzymali się na wyspie Ajaja, Kirke oczyściła ich z winy za zabicie Apsyrtosa.
[edytuj] Syreny
Syreny mieszkały na trzech małych, skalistych wyspach zwanych Sirenum scopuli. Dźwięk śpiewu syren działał zniewalająco na przepływających żeglarzy, tak że podpływali do wyspy, gdzie Syreny porywały ich i zjadały. Chiron poradził Jazonowi, aby ten zwrócił się o pomoc do Orfeusza, gdyż tylko on był w stanie ocalić Argonautów od śmierci. Kiedy przepływali obok wyspy Syren Orfeusz zaczął grać na lirze, a muzyka skutecznie zagłuszyła ich śpiew, dzięki czemu załoga Argo uniknęła losu innych żeglarzy.
[edytuj] Talos
Następnie Argo przypłynał do Krety strzeżonej przez olbrzyma z brązu, Talosa. Miał on jedną żyłę zatkaną zatyczką z brązu, która biegła od kostki aż do szyi. Medea najpierw przy pomocy czarów uśpiła go, a następnie wyciągnęła zatyczkę przez co olbrzym wykrwawił się na śmierć.
[edytuj] Powrót
W domu Jazon jest uważany za bohatera (herosa). Medea za pomocą swoich czarów uzdrawia i odmładza ojca Jazona, Ajzona. Córki Peliasa chcą aby też pomogła ich ojcu, Medea mści się za Jazona i powoduje, że córki zabijają ojca. Małżonkowie muszą uciekać z miasta i wyjeżdżają do Koryntu.
[edytuj] Dalsze losy
Tam Jazon poznaje Kreuzę, zakochuje się w niej i chce się z nią ożenić, stwierdza, że ślub z Medeą jest nieważny. Medea zabija rywalkę Kreuzę zatrutą szatą i ucieka, zabijając przed tym swoje dzieci. Niejasne są dalsze losy przywódcy Argonautów. Wg jednych źródeł później Jazon i Medea spotykają się i godzą, mieszkają razem w Kolchidzie; Jednak wg innych źródeł Jazon ucieka od Medeii i resztę życie spędza w małym domku gdzieś na pustynii. Pod koniec życia wraca na okręt Argo , po którym przechadza się , nagle wali się maszt i Jazon ginie.
[edytuj] Źródła
- Robert Graves, Mity Greckie, Warszawa 1992, ISBN 83-06-02284-X
- Zygmunt Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian Warszawa 2003 ISBN 83-7311-077-8
Admet • Akastos • Aktor • Ankajos Mały • Ankajos Wielki • Argos Tespijczyk • Askalafos • Asterios • Atalanta • Augiasz • Butes • Echion • Ergionos • Eufemos • Euryalos • Eurydamas • Faleros • Fenos • Herakles • Hylas • Idas • Idmon • Ifikles • Ifitos • Jazon • Kajneus • Kalais i Zetes • Kantos • Kastor i Polideukes • Kefeus • Koronos • Laertes • Linkeus • Malampos • Meleager • Mopsos • Nauplios • Ojleus • Orfeusz • Palajmon • Pejritoos • Peleus • Peneleos • Periklimenes • Pojas • Polifemos • Stafylos • Tezeusz • Tyfus
