Jazep Waronka

Z Wikipedii

Pierwszy rząd Białoruskiej Republiki Ludowej. Jazep Waronka siedzi trzeci od lewej.

Jazep Waronka, w polskich źródłach czasem Józef Waronko, biał. Язэп Варонка (ur. 17 kwietnia 1891 r. w powiecie sokalskim w Rosji, zm. 4 czerwca 1952 r. w Chicago) – białoruski publicysta, wydawca, poeta i działacz narodowy, premier rządu Białoruskiej Republiki Ludowej

Był wolnym słuchaczem na wydziale prawa uniwersytetu w Petersburgu. W 1911 r. uczestniczył w II ogólnorosyjskim zjeździe studenckim. Pisał artykuły do petersburskich pism "Воскресная вечерняя газета", "Зритель", "Театральное обозрение". Był sekretarzem redakcji gazety "Столичные вести". W 1914 r. został wypisany ze studiów z powodu nie uiszczenia opłat. Na pocz. 1917 r. wstąpił do Białoruskiej Socjalistycznej Hramady, wchodząc w skład Komitetu Centralnego. Następnie został członkiem rosyjskiej Rady Tymczasowej (przedparlamentu), a poźniej komisarzem sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w Wielkiej Radzie Białoruskiej. Pod koniec grudnia 1917 r. był jednym z organizatorów i uczestnikiem Kongresu Wszechbiałoruskiego w Mińsku, opowiadając się za utworzeniem niepodległego państwa białoruskiego. Na pocz. 1918 r. został wybrany przewodniczącym Rady Białoruskiej Republiki Ludowej i jednocześnie ministrem spraw zagranicznych. Od lutego do lipca był też przewodniczącym Ludowego Sekretariatu Białorusi. W tym czasie redagował pisma "Белорусская земля", "Варта" i "Беларускі народ". Po zajęciu Białorusi przez wojska bolszewickie pod koniec 1918 r., ewakuował się wraz z rządem białoruskim do Kowna. Do kwietnia 1920 r. pełnił urząd ministra do spraw białoruskich przy rządzie Litwy. Jednocześnie redagował białoruskie pismo "Часопісь". Wiosną 1921 r. stanął na czele Białoruskiego Czerwonego Krzyża. Od czerwca 1921 r. do lutego 1922 r. był głównym redaktorem pisma "Вольная Литва" i jego dodatku "Зеркало". Publikował w nim pod pseudonimem "Юрий Вегов" swoje wiersze. Jesienią 1922 r. został przedstawicielem Białoruskiej Socjalistycznej Hramady w Kownie. Był też autorem broszur pt. "Белорусский вопрос к моменту Версальской мирной конференции. Историко-политический очерк", "Беларускi рух ад 1917 да 1920 году. Кароткi агляд. 2 выд." i "Gudų klausimas". W 1923 r. udał się na emigrację do USA. Zamieszkał w Chicago, gdzie rozpoczął w 1926 r. wydawanie pierwszego białoruskiego pisma w USA "Беларуская трыбуна". Założył Białorusko-Amerykańskie Stowarzyszenie Narodowe. Wszedł w skład Białorusko-Amerykańskiej Rady Narodowej. Od 1928 r. prowadził w radiu programy po białorusku i rosyjsku.