Jan Zborowski

Z Wikipedii

Jan Zborowski herbu Jastrzębiec - (? - 1603), hetman nadworny, sekretarz królewski, kasztelan gnieźnieński od 1576.

Był synem Marcina Zborowskiego, bratem Samuela Zborowskiego. Został sekretarzem króla Zygmunta Augusta. Popierał elekcję Henryka Walezego na króla Polski. W 1573 r. został wysłany w tzw. legacji do Francji, w celu zaproszenia Henryka Walezego na tron polski.

To właśnie Jan Zborowski zmusił elekta do zaprzysiężenia artykułów konfederacji warszawskiej, wśród których znajdował się paragraf gwarantujący Rzeczypospolitej swobodę wiary, sumienia i słowa. Henryk Walezy próbował ten punkt pominąć, gdyż był zagorzałym zwolennikiem katolicyzmu, a zarazem przeciwnikiem innych odłamów chrześcijaństwa. Wówczas Jan Zborowski, w obecności tłumu Francuzów i posłów z krajów ościennych zgromadzonych w katedrze Notre-Dame w Paryżu, rzucił głośne, odważne słowa, które echem odbiły się po europejskich dworach i na zawsze zostały w historii polskiej tolerancji i demokracji: Si non iurabis, non regnabis [1] (Nie zaprzysięgniesz - królem nie będziesz!). Książę uległ.^[1]

W 1576 poparł kandydaturę Stefana Batorego. W 1577 jako hetman nadworny pokonał wojska zbuntowanego Gdańska w bitwie pod Lubiszewem. W 1584, po straceniu brata Samuela, organizował w Wielkopolsce opozycję przeciwko Stefanowi Batoremu i Janowi Zamoyskiemu. W 1587 popierał arcyksięcia Maksymiliana do tronu polskiego. Był luteraninem, przeciwnikiem zgody sandomierskiej z 1570.

[edytuj] Bibliografia

• Teresa Romańska-Faściszewska, Oleśnica. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Wiek szesnasty w Oleśnicko-Zborowskich losach", s.95-104.