Jaguar

Z Wikipedii

Jaguar
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	ssaki żyworodne
Szczep	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	kotowate
Rodzaj	Panthera
Gatunek	jaguar
Nazwa systematyczna
Panthera onca
(Linnaeus, 1758)
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: podwyższonego ryzyka
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Jaguar (Panthera onca) - ssak drapieżny z rodziny kotowatych. Jest największym kotem Ameryki i przedstawicielem rodzaju Panthera (ryczących kotów). Trzeci największy kot po tygrysie i lwie, największy i najpotężniejszy kot półkuli zachodniej.

Mimo że nie jest największym kotowatym, jaguar posiada najmocniejszą strukturę szczęk ze wszystkich kotowatych i drugą najpotężniejszą lądowego ssaka. Masa ciała waha się w granicach 90 - 120 kg u samców i 60 - 90 kg dla samic, z dużymi wariacjami wielkości w zależności od podgatunku. Największe okazy udokumentowano na mokrych sawannach, podczas gdy żyjące w bardziej zalesionych regionach jaguary przejawiają tendencję do bycia mniejszymi. Jest bardzo umięśnionym kotem ze stosunkowo krótkimi, masywnymi kończynami i potężnie zbudowaną klatką piersiową. Ten cętkowany kot jest bardzo podobny do lamparta, pomimo mocniejszej budowy ciała, jego zachowanie i cechy siedliska są bliższe tygrysowi.

Był czczony przez rdzennych mieszkańców Ameryk, w tym starożytnych Majów i Azteków.

Spis treści 1 Zasięg występowania i środowisko 2 Charakterystyka 2.1 Wielkość 3 Tryb życia 3.1 Pokarm i strategia polowania 3.2 Rozród 4 Poziom zagrożenia 5 Ciekawostki 6 Przypisy

[edytuj] Zasięg występowania i środowisko

Jaguar zamieszkuje tereny trawiaste i tropikalne lasy Ameryki Południowej i Środkowej, pustynie południowej Ameryki Północnej.

W 2004 roku zaobserwowano jaguary w Arizonie (Stany Zjednoczone). Na tym wielkim obszarze swego rozmieszczenia jaguar tworzy podgatunki, różniące się między sobą ubarwieniem i osiąganymi rozmiarami. Preferuje obszary zasobne w wodę (bagna), podtapiane okresowo lasy (znakomicie pływają) i zarośla krzaczaste nad brzegami rzek.

Na otwartych przestrzeniach i w głębi puszczy występują rzadko - unikają otwartych przestrzeni, ponieważ najlepiej czują się w półmroku panującym w tropikalnej puszczy. Niezwykły wzór sierści doskonale maskuje je wśród plam światła i cienia.

[edytuj] Charakterystyka

Najczęściej spotyka się jaguary o sierści czerwonawożółtawej. Brzuch, wewnętrzna powierzchnia nóg, podgardle, broda i podbródek są zazwyczaj białe.

Grzbiet i boki ciała są częściowo upstrzone czarnymi okrągłymi lub podłużnymi plamami, częściowo zaś pokryte większymi od nich plamami i pierścieniami żółtawoczerwonawymi, otoczonymi czarną obwódką (rozetki). Jaguar przypomina bardzo lamparta, od którego jednak jest masywniejszy. Posiada także krótszy masywniejszy ogon.

U wszystkich podgatunków jaguara, mimo wielkiej zmienności ubarwienia, zawsze można znaleźć czarną plamę w kącie pyska i ciemną plamę z białym lub żółtym środkiem na tylnej części ucha. Zdarzają się też jaguary ciemniejsze lub zupełnie czarne (formy melanistyczne).

Głowa duża okrągła, mocno umięśniona, szczęka niezwykle silna z ostrymi zębami, które mogą łamać kark. Zasugerowano, że jaguar ma najpotężniejsze ugryzienie spośród wielkich kotów i drugie ze wszystkich ssaków (po hienie cętkowanej); ta siła szczęk jest adaptacją, która pozwala przekłuwać skorupy żółwia. Komparatystyka siły ugryzienia skorygowanej badaniami ze względu na wielkość ciała umieściła go w rankingu jako najsilniejszego kota, pośród pantery mglistej przed lwem i tygrysem.^[1] Niezwykle zręczne i muskularne ciało i silne nogi z pazurami umożliwiają chodzenia po drzewach bez jakichkolwiek przeszkód. Oprócz tego jest również świetnym pływakiem.

[edytuj] Wielkość

Jaguar należy do największych kotowatych, jest trzeci pod względem wielkości po tygrysie i lwie. Średnia długość ciała mieści się w granicach 1-1,9 m, licząc od końca pyska do podstawy ogona, ogon ma około 65 cm. Waga u samców może dochodzić do 100 kg. Opisywano też olbrzymie okazy o długości ciała 2,5 m i wadze 131-151 kg.

[edytuj] Tryb życia

Jaguar preferuje samotniczy tryb życia. W ciągu dnia wyleguje się w jaskiniach lub innych zacisznych miejscach.

Samiec patrolując swoje rozległe terytorium oznacza je moczem, informując inne samce o swojej obecności. W okresie godowym dochodzi do walk pomiędzy samcami.

Jest zwierzęciem aktywnym w nocy. Tak jak wszystkie inne koty ma zdolność doskonałego widzenia w mroku.

[edytuj] Pokarm i strategia polowania

Pożywienie jaguara stanowią zwykle duże ssaki (tapiry, kapibary, pekari) w razie głodu zjada również drobne ssaki i ptaki, atakuje też krokodyle i żółwie. Często jego łupem padają ryby. Zwierzę niebezpieczne również dla zwierząt hodowlanych, stąd wytępione na dużym obszarze swego pierwotnego zasięgu (np. w Ameryce Północnej).

Poluje przede wszystkim na ziemi, najczęściej w nocy. Czai się i rzuca z zasadzki na ofiarę, starając się szybko wbić kły bardzo mocnymi szczękami w kark lub szyję albo głowę. Na krótkich odcinkach jaguar może bardzo szybko biegać.

Po zabiciu zwierzęcia ciało przenosi w bezpieczne miejsce. Po zaspokojeniu głodu zakopuje resztki w ziemi. Głodny lub zagrożony może się rzucić na człowieka.

[edytuj] Rozród

Jaguary większą część roku żyją samotnie. W sierpniu i wrześniu samce poszukują samic, dochodzi wtedy do walk między samcami. Po ok. stu dniach ciąży samica rodzi dwoje lub troje młodych, wyróżniających się jaśniejszym ubarwieniem. Kocięta ważą od 700 do 900 gramów, otwierają oczy po dwóch tygodniach, a mleko ssą przez sześć miesięcy.

Młode jaguary oswajają się pozornie bardzo łatwo, zwykle jednak po dwóch lub trzech latach robią się niebezpieczne dla otoczenia, nawet swych wychowawców. W ogrodach zoologicznych jaguary żyją bardzo długo i często się rozmnażają.

[edytuj] Poziom zagrożenia

Zwierzę zagrożone z powodu degradacji środowiska naturalnego oraz kłusownictwa. W Czerwonej księdze IUCN zaliczone do kategorii podwyższonego ryzyka (NT).

[edytuj] Ciekawostki

Ta sekcja może zawierać informacje trywialne, plotkarskie i tym samym niepotrzebne w artykule encyklopedycznym. Staraj się integrować ciekawostki z główną treścią artykułu. Po oczyszczeniu tej sekcji możesz usunąć szablon. Potrzebę wpisania ciekawostek możesz omówić w dyskusji artykułu.

• Jaguar ma najmocniejszą szczękę wśród wielkich kotów
• Jaguar nie boi się wody, potrafi świetnie pływać
• Od lamparta można go łatwo odróżnić po tym, że rozetki jaguara mają w środku czarną plamkę.
• Futro jaguarów jest niezwykle cenne. Z tego powodu w latach 60. tylko do USA importowano po kilkanaście tysięcy skór rocznie.

Przypisy