Chrześcijaństwo feministyczne
Z Wikipedii
Chrześcijaństwo feministyczne, to teologia chrześcijańska (istniejąca głównie w protestantyzmie, w mniejszym stopniu w katolicyzmie, a praktycznie nieistniejąca w prawosławiu), podkreślająca konieczność równouprawnienia płci w życiu Kościołów (np. kapłaństwo kobiet) a także w życiu społecznym i politycznym. Często głosi również pacyfizm chrześcijański oraz równouprawnienie np. mniejszości seksualnych i etnicznych. Chrześcijaństwo feministyczne nie jest tożsame z feminizmem chrześcijańskim, który nie jest teologią, często jest odrzucany przez chrześcijan feministycznych oraz określany jako "współczesna ideologia".
Podstawą chrześcijaństwa feministycznego jest przekonanie, że Bóg nie pochwala dyskryminacji, opartej na różnicach biologicznych między ludźmi. Fakt istnienia takiej dyskryminacji w większości wyznań chrześcijańskich tłumaczony jest uwarunkowaniami tradycji i kultury, nie mającymi uzasadnienia w "prawie bożym". Chrześcijanie feministyczni odwołują się do ogólnego przesłania Biblii, a nie do oderwanych cytatów, które są często kontrowersyjne.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Od początku wśród teologów chrześcijańskich (np. św. Augustyn, Tertullian) dominował pogląd, że kobiety są z natury gorsze i powinny być podporządkowane mężczyznom. Opierali oni swoje poglądy na niektórych cytatach z Biblii. Kontrastowało to z naukami Jezusa Chrystusa oraz kultem maryjnym (w którym Maryja stała się najważniejszą pośredniczką między ludźmi i Jezusem) a także z kilkoma przykładami znaczącej roli religijnej i społecznej kobiet, zawartymi w Biblii (np. Judyta, Maria Magdalena, Estera).
Pierwszymi, którzy głosili równość płci w głoszeniu "słowa bożego" (czyli powszechne kapłaństwo wiernych bez względu na płeć) byli waldensi w XIII w. (południowa Francja i północne Włochy). Szybko jednak zostali zmarginalizowani na skutek prześladowań.
Reformacja w XVI w. początkowo nie zmieniła dominującego poglądu: np. Jan Kalwin i John Knox byli przekonani, że kobiety są z natury moralnie słabsze i bardziej skłonne do grzechu. Jednak już w ich czasach pojawiło się wiele wybitnych działaczek reformacji i kobiet-teologów (np. Marie Dentière). Również w katolicyzmie kilka kobiet było wybitnymi teologami , np. św. Teresa z Avila i św. Katarzyna ze Sieny, ogłoszone doktorami Kościoła w 1970. Ich działalność nie zmieniła jednak sytuacji kobiet w Kościołach.
Wyraźne tendencje feministyczne pojawiły się wśród amerykańskich i angielskich kwakrów w XVIII w.. Jedna z wyznawczyń tego kierunku- Matka Ann Lee założyła w 1772 grupę religijną szejkersów, która głosiła równouprawnienie kobiet w życiu religijnym i społecznym oraz kult założycielki jako "kobiecej manifestacji Boga". Był to jeden z pierwszych Kościołów feministycznych.
Szersze poparcie chrześcijaństwo feministyczne uzyskało po 1808. Na Zachodzie idee chrześcijaństwa feministycznego głosili:
- Fredrik Franson (1852–1908), norweski pastor, popierający kapłaństwo kobiet.[1]
- Adoniram Judson Gordon (1836–1895), amerykański rzecznik kapłaństwa kobiet. [2]
- Katharine Bushnell (1856–1946), amerykańska lekarka i misjonarka.
- Catherine Booth (1829–1890), współzałożycielka Armii Zbawienia.
- Frances Willard (1839–1898), chrześcijańska sufrażystka.
Od lat 1970. pojawiło się współczesne chrześcijaństwo feministyczne, inspirowane feminizmem II fali (np. ruch Kościół Kobiet), obecne wśród wyznawców wszystkich większych wyznań chrześcijańskich, które domaga się równouprawnienia kobiet w życiu Kościołów (uważanych za patriarchalne) i w wielu Kościołach protestanckich już wprowadziło kapłaństwo kobiet. Tę formę chrześcijaństwa oficjalnie przyjął Kościół Episkopalny w USA. Inne Kościoły feministyczne to: Chrześcijańska Wspólnota Feministyczna, Luterański Kościół Ebenezera i Feministyczny Kościół Uniwersalnej Miłości (w USA).
[edytuj] Chrześcijaństwo feministyczne w Polsce
Jednym z pierwszych krajów, gdzie pojawiły się idee chrześcijaństwa feministycznego, była Polska. Powstały w 1562 ruch braci polskich głosił idee równych praw mężczyzny i kobiety w małżeństwie oraz pozwalał kobietom wygłaszać kazania w swoich zborach. Na płaszczyźnie doktrynalnej odrzucano pojęcie Maryi - Matki Boga, a więc także ideał kobiety dziewiczej, niepokalanej i "wybranej przez Boga"; w rezultacie kobiety traktowano bardziej racjonalnie i ceniono ich rolę w społeczeństwie. Pozycja kobiet ariańskich była nieporównanie mocniejsza, niż pozycja katoliczek i protestantek. Wpływ braci polskich zakończył się wraz z ich wygnaniem z Rzeczypospolitej w 1658 (kobiety ariańskie wygnano w 1662)[3].
W 1893 w Polsce (wówczas pod zaborami) katolicka zakonnica "Mateczka" Feliksa Kozłowska, młoda mistyczka, doznała objawień, w wyniku których powstało Dzieło Wielkiego Miłosierdzia, a następnie Kościół Mariawitów (nazwany od łacińskich słów Mariae Vita czyli Życie Maryi), który koncentruje się na kulcie Maryi oraz Feliksy Kozłowskiej. W 1935 wyodrębnił się Kościół Katolicki Mariawitów, który szczególnie akcentuje "kobiecy aspekt" Boga (Maryja jest Bogiem Wcielonym) i kult założycielki jako "wcielenia Ducha Świętego" oraz kapłaństwo kobiet (od 1929). Ten odłam mariawitów uznaje Trójcę Świętą jako Maryję-Boga Wszechmogącego, jej syna Jezusa oraz "Mateczkę"-Ducha Świętego. W 1987 miał około 4000 wiernych, kierowanych przez 20 kapłanek i 5 kapłanów.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Chrześcijaństwo feministyczne w jęz. pol
- Kościół Kobiet
- Feministyczny Kościół Uniwersalnej Miłości
- Chrześcijańska Wspólnota Feministyczna
[edytuj] Przypisy
- ↑ http://www.wheaton.edu/bgc/archives/GUIDES/087.htm (1) July 10, 1888—Evangelistkurs.
- ↑ http://www.gcts.edu/studentlife/ethos.php#women
- ↑ M. Bogucka, Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI – XVIII wieku na tle porównawczym. Warszawa 1998, s. 116.
