Bernard z Clairvaux

Z Wikipedii

Bernard z Clairvaux

Herb Bernarda z Clairvaux, Codex Salemitanus IX c, Bl. 18v, 1494

Bernard z Clairvaux (1090–1153), święty, od 1115 opat klasztoru Clairvaux, filozof, uczony, wpływowy teolog XII wieku. Odgrywał dużą rolę polityczną, był propagatorem II krucjaty; był intelektualistą i organizatorem, kaznodzieją i filozofem. Odegrał ważną rolę nie tylko w dziejach Francji, ale także całej Europy.

Bernard z Clairvaux (Bernard de Fontaine) urodził się w rodzinie arystokratycznej, na zamku Fontaine koło Dijon we Francji. Miał pięciu braci i jedną siostrę. W 1112 r. został mnichem w pobliskim klasztorze cystersów w Cîteaux i przekonał do tego samego pięciu swoich braci, z których jeden zdążył już wcześniej założyć rodzinę, a także wuja i 30 innych mężczyzn. Trzy lata później założył klasztor cystersów w Clairvaux i został jego pierwszym opatem. W tym samym roku otrzymał święcenia kapłańskie. Nazwa klasztoru pochodzi od nazwy kotliny położonej na terenie Szampanii - Clara Vallis, czyli Jasna Dolina. Nastąpił wówczas wielki rozkwit tego klasztoru, dzięki czemu szybko powstały następne (w liczbie stu sześćdziesięciu ośmiu). Bernard zreformował macierzystą regułę, kładąc większy nacisk na kontemplację. Znany był też ze swej miłości do Matki Bożej, którą zwykł pozdrawiać w Kościele słowami: "Ave Maria!". Legenda głosi, iż któregoś razu odpowiedziała mu ona: "Salve Bernardzie!".

Bernard z Clairvaux stał się słynny dzięki przypisywanym mu cudom, dzięki talentowi oratorskiemu, wiedzy filozoficznej, silnej osobowości i duchowości. Był doradcą książąt, biskupów i papieży. Bernard był zwolennikiem tego, by teologia uprawiana była w bezpiecznych zaciszach klasztorów, nie zaś na uniwersytetach. Stąd m.in. jego spory z teologami scholastycznymi, choćby z Piotrem Abelardem. Przypisuje mu się autorstwo reguły zakonu Templariuszy. W czasie walki o tron papieski między papieżem Innocentym II a antypapieżem Anakletem II jego rozstrzygnięcie wsparte przez Norberta z Xanten przechyliło szalę na rzecz Innocentego II.

Na prośbę papieża Eugeniusza III rozpoczął w r. 1146 działalność zmierzającą do zorganizowania II wyprawy krzyżowej. Kazanie wygłoszone w Vézelay wzbudziło w całej Francji wielki entuzjazm. Wkrótce utworzyły się armie ochotników w Lotaryngii, Flandrii i Niemczech. Dołączył też król Francji, Ludwik VII. Krucjata skończyła się klęską, co spowodowało ogromne rozczarowanie Bernarda z Clairvaux. Umarł w swoim macierzystym klasztorze 20 sierpnia 1153 r. W r. 1174 został kanonizowany, a w r. 1830 ogłoszony doktorem Kościoła.

Zwany był "doktorem miodopłynnym", ze względu na porywający słuchaczy charakter jego mów. Matki ukrywały synów, by poruszeni jego mową nie zechcieli wstąpić do cystersów, takie sytuacje były bowiem nader częste. W jego tekstach odnajdujemy wyraźne ślady mistyki. Znany jest m.in. z Komentarza do Pieśni nad Pieśniami, Apologii oraz dzieł o charakterze dogmatycznym. Na drodze poznawania Boga pierwszeństwo dawał miłości, jako tej która pozwala objąć prawdy niepoznawalne rozumem. Pisał o tym w traktacie O poznawaniu Boga: "Przyczyną kochania Boga jest sam Bóg, a miarą - kochać bez miary".

Święto jego imienia przypada w Kościele katolickim w dniu 20 sierpnia.