Wikipedysta:A.trapp/brudnopis
Z Wikipedii
Psammal to obszar nie zarośniętego dna piaszczystego do którego zaliczamy niestabilne i skąpo zasiedlone piaski strefy brzegowej (arenal) oraz głębsze obszary piaszczystego dna; strefę tę zamieszkuje mało zróżnicowany, aczkolwiek liczny zoobentos.
Bibliografia:
- Ludwik Żmudziński: Słownik hydrobiologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Lital to obszar kamienistego lub skalistego dna w zbiorniku wodnym zamieszkały przez specyficzny zespół organizmów - liton; strefa ta narażona jest na falowanie, czego skutkiem może być wypłukiwanie frakcji ilastych do głębszych miejsc zbiornika. Środowisko to zamieszkują organizmy mocno przytwierdzające się do podłoża na stałe (haptobentos), np. gąbki, jamochłony, wąsonogi bądź okresowo (merohaptobentos), np. skorupiaki, mięczaki; Do litalu zalicza się również tzw. endoliton, czyli organizmy drążące w skale, np. mięczaki.
Bibliografia:
- Ludwik Żmudziński: Słownik hydrobiologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Eupsammon to organizmy zasiedlające euarenal, czyli wilgotny piasek przybrzeżny znajdujący się poza zasięgiem fal. W jego skład wchodzą: pierwotniaki, wrotki, brzuchorzęski, niesporaczki. Organizmy te tolerują niekiedy znaczne zmiany temperatury i wilgotności.
Bibliografia:
- Ludwik Żmudziński: Słownik hydrobiologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Euarenal to nadwodny pas arenalu, czyli strefy przybrzeżnego wilgotnego piasku znajdującego się poza zasięgiem fal; obszar ten zachowuje wilgoć dzięki podsiąkaniu wody z przyległego zbiornika. Jest to środowisko astatyczne zasiedlane przez organizmy eupsammonowe. W strefie euarenalu obserwuje się zjawisko parowania wilgoci z powierzchni piasku co może prowadzić do wzrostu stężenia soli mineralnych.
Bibliografia:
- Ludwik Żmudziński: Słownik hydrobiologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Jezioro Czarne
Położenie i opis jeziora
Jezioro Czarne położone jest w północno-zachodniej części Olsztyna, pomiędzy jeziorem Ukiel i Jeziorem Długim. Jest kształtu owalnego, o regularnej linii brzegowej. Jest to jezioro okresowo przepływowe, włączone sztucznie do zlewni Jeziora Długiego. Większą część litoralu zajmują rośliny zanurzone (elodeidy) oraz rośliny o liściach pływających (nymfeidy). Pas oczeretów jest niezbyt silnie rozwinięty.
Podstawowe cechy morfometryczne:
-
- powierzchnia zwierciadła wody 1,48 ha
- głębokość maksymalna 7,1 m
- głębokość średnia 2,7 m
- objętość 39,7 tys. m³
- długość linii brzegowej 450 m
- długość maksymalna 175 m
- szerokość maksymalna 110 m;
Zlewnia
Powierzchnia zlewni Jeziora Czarnego jest niewielka i wynosi 12,9 ha. Generalnie występują gleby brunatne, ubogie w składniki pokarmowe, ale bogate w wapń. Większą część zlewni zajmuje park miejski z boiskiem sportowym, a w części północno-wschodniej znajduje się kompleks budynków. Ogólnie tereny zabudowane stanowią 16,3 % całkowitej powierzchni zlewni, natomiast użytki zielone 83,7 %.
Dane o jeziorze z 2003 roku
Przeprowadzone badania wskazują przede wszystkim na słabą dynamikę mas wodnych omawianego zbiornika. Cechy, które pozwalają zaliczyć jezioro do typu holomiktycznego o słabej dynamice mas wodnych to krótkotrwała cyrkulacja wiosenna, wczesne zakładanie się letniej stratyfikacji termicznej, płytki epilimnion oraz wyraźna termoklina. Odpowiada to bradymiksji (Olszewski 1959a). Dobre warunki tlenowe panowały tylko w górnych warstwach epilimnionu, natomiast całkowity brak tlenu odnotowano dopiero od 5 m. Zarówno przy powierzchni jak i przy dnie wody jeziora charakteryzowały się wysokimi wartościami BZT5. Najwyższe wartości sestonu (9,8 mg/dm³) i chlorofilu a (28,07 mg/dm³) stwierdzono wiosną. Latem natomiast koncentracja sestonu była niższa, dzięki czemu zwiększyła sie przezroczystość wody. Zawartość substancji biogennych jest raczej przeciętna. Odnotowano wysokie zawartości fosforu mineralnego (1,02 P-PO4/dm³) i azotu amonowego ( 4,08 mg N-NH4/dm³). Były one jednak niższe w porównaniu z wartościami z 1992 roku. Z kolei stężenia żelaza i manganu były wyższe. Podobnie jak w poprzednich latach był niski odczyn (pH 8,1-8,4 przy powierzchni i 6,7-7,7 przy dnie) oraz wysokie przewodnictwo elektrolityczne wody, które przekraczało 400 μS/cm. Wszystkie te dane pozwalają na zaliczenia Jeziora Czarnego to jezior eutroficznych. Jakość jego wód jest niska (III klasa). Dokonując oceny podatności na degradację badanego zbiornika wg kryteriów zaproponowanych prze Kudelską i in. (1994) można stwierdzić, iż wykazuje on dużą podatność na wpływy zewnętrzne.
Bibliografia:
K. Lossow, H. Gawrońska, C. Mientki, G. Wiśniewski: Jeziora Olsztyna stan troficzny, zagrożnia. 2005.
Jezioro Długie
Położenie jeziora
Jezioro Długie położone jest w zachodniej części Olsztyna, w dorzeczu Łyny-Pregoły. Posiada sztuczne połączenie z Jeziorem Czarnym i Ukiel.
Podstawowe cechy morfometryczne:
-
- powierzchnia zwierciadła wody 26,8 ha
- głębokość maksymalna 17,3 m
- głębokość średnia 5,3 m
- objętość 1.414,8 tys. m³
- długość maksymalna 1670 m
- szerokość maksymalna 240 m
- długość linii brzegowej 4080 m;
Zlewnia
Zlewnia jeziora obejmuje 114,6 ha. Jej północna część jest zalesiona, a na wschód od północnej zatoki jeziora znajduje się Rezerwat Mszar; w części południowej - zabudowania. Nieużytki zajmują niewielką część wschodnich obrzeży. Ogólnie lasy stanowią 58 % całkowitej powierzchni zlewni, tereny zabudowane - 32 %, nieużytki zaledwie 10 %. Jezioro Długie nie posiada naturalnych dopływów i odpływów powierzchniowych. Jest zbiornikiem hydrologicznie zamkniętym. Zasilane jest ściekami opadowymi z budynków mieszkalnych położonych nad jeziorem oraz spływami ze zlewni.
Dane o jeziorze z 2003 roku
Jezioro Długie należy do zbiorników bradymiktycznych, a więc o ograniczonej dynamice mas wodnych. Po krótko trwającej cyrkulacji wiosennej zakłada się trwałe letnie uwarstwienie termiczne. Już w połowie kwietnia odnotowano wyraźne zróżnicowanie termiczne w słupie wody. W okresie letnim zauważono wykształcenie się epilimnionu, który sięgał 5 m głębokości, silnie zaznaczoną termoklinę oraz zimny hipolimnion. Słaba dynamika mas wodnych oraz wysoki stopień zanieczyszczeń jeziora powodują ze warunki tlenowe nie są korzystne. Latem, kiedy występowała silna stratyfikacja termiczna, dobre warunki tlenowe panowały jedynie w wodach epilimnionu. W metalimnionie zaznacza się gwałtowny spadek zawartości tlenu a w hypolimnionie panowały niemal warunki beztlenowe. W porównaniu z wynikami z poprzednich lat obserwuje się niewielką poprawę warunków tlenowych w badanym jeziorze. Jest to wynik prowadzonych zabiegów rekultywacyjnych. Na znaczną poprawę stanu troficznego badanego zbiornika wskazuje również niska zawartość związków fosforu i azotu. Produkcja pierwotna była raczej niska. Obecnie Jezioro Długie zalicza się do umiarkowanie eutroficznych. Ocena jakości jego wód pozwala na zaliczenie ich do II klasy czystości. Należy ono do zbiorników o przeciętnej podatności na degradację.
Zagrożenia Jeziora Długiego
Jezioro Długie po przeprowadzeniu licznych zabiegów zostało zrekultywowane. Na chwilę obecną największe zagrożenie dla jakości wód stanowią ścieki opadowe z terenów zabudowanych, które są wprowadzane do jeziora. Niebezpieczne jest również nielegalne odprowadzanie nadmiaru wód z jeziora Ukiel poprzez Jezioro Czarne. Powinno się również ograniczyć zarybianie jeziora rybami planktono – i bentosożernymi na korzyść ryb drapieżnych. Warto byłoby również wyeliminować stosowanie zanęt przez wędkarzy.
Bibliografia:
K. Lossow, H. Gawrońska, C. Mientki, G. Wiśniewski: Jeziora Olsztyna stan troficzny, zagrożnia. 2005.
