1 Pułk Kawalerii KOP

Z Wikipedii

1 Pułk Kawalerii KOP (pułk kawalerii „Rokitno”) został utworzony w czasie częściowej mobilizacji zarządzonej 23 marca 1939. Już 26 marca przerzucono transportami kolejowymi w rejon Wielunia 8 szwadronów: „Druja”, „Łużki”, „Podświle”, „Budsław”, „Hancewicze”, „Rokitno”, „Żurno” i „Mizocz”. Kolejno przybywały: pluton pionierów (z kompanii „Czortków”), pluton armat ppanc. 37 mm (z odwodowych baonów „Wilejka” i „Czortków”), oraz drużyna rtlg (z pułku „Zbołbunów”). Pododdziały te utworzyły ćwiczebny pułk kawalerii KOP. Dowództwo objął Inspektor Północnej Grupy Kawalerii KOP ppłk Kopeć Feliks. Po otrzymaniu w kwietniu i maju uzupełnień w ludziach i sprzęcie przeorganizowano pułk w 1 Pułk Kawalerii KOP. Likwidacji uległy szwadrony „Druja” i „Podświle”. Pułk podlegał DOK IV w Łodzi.

Spis treści

1 Organizacja pułku
2 Przebieg działań bojowych
- 2.1 Polegli
3 Źródła

[edytuj] Organizacja pułku

Dowódca – ppłk Kopeć Feliks

Z-ca – mjr Błasiński Karol

pluton łączności – NN

pluton ppanc – por. Urbanowicz Franciszek

pluton pionierów – por. Miazga Leon

szwadron gospodarczy – NN

1 szwadron „Budsław” – rtm. Szalewicz Marian

2 szwadron „Łużki” – rtm. Romaszkiewicz Heliodor

3 szwadron „Hancewicze” – rtm. Ciejko Feliks

4 szwadron „Rokitno” – rtm. Bartosiewicz Adam Henryk

5 szwadron „Żurno” – rtm. Minecki Kazimierz

6 szwadron „Mizocz” – rtm. Maciejowski Jan

szwadron CKM – NN

Taka organizacja przetrwała w zasadzie do wybuchu wojny. W ostatnich dniach sierpnia rozformowano bowiem szwadron CKM przydzielając drużyny do macierzystych szwadronów. Pułk był pełnosprawną, dobrze wyszkoloną i uzbrojoną jednostką, czemu dał dowód w czasie działań wojennych.

[edytuj] Przebieg działań bojowych

Pułk był przydzielony do Armii „Łódź” (w pasie działań 10 DP). Wybuch wojny zastał pułk na wysuniętych pozycjach obronnych w następujących ugrupowaniach:

5 i 6 szwadron w OW 1 płk Zientarskiego (rejon Ostrzeszowa, Kępna i Wieruszowa)

1, 2,3 i 4 szwadron w OW 2 płk dypl. Grobickiego (rejon Bolesławca, Wójcina i Parcic)

1-4. IX. – obronne walki opóźniające. Pułk ponosi pierwsze straty. do niewoli niemieckiej dostaje się 6 szwadron.

4. IX. – rozkazem dowódcy Armii pułk zostaje przydzielony do Kresowej Brygady Kawalerii.

4-5. IX – dołącza 5 szwadron, ciężkie walki na głównej linii obrony w rejonie Belenia i Strońska.

5. IX – wraz z 10 DP i Kresową Brygadą Kawalerii wycofuje się w kierunku Lutomierska i Aleksandrowa.

6. IX. – osiąga rejon Zgierz, Głowno.

8. IX – przegrupowanie pułku w Wiskitkach

9. IX. – pułk dociera do Warszawy

10. IX – koncentracja w rejonie Otwocka

13. IX – przydzielony do Grupy Operacyjnej Kawalerii gen Andersa bierze udział w natarciu na Mińsk Mazowiecki. Grupa jako odwód NW wycofuje się na Lubelszczyznę w rejon Zamościa i Tomaszowa Lubelskiego

17-18. IX. – w ramach reorganizacji Armii „Modlin” (Armia „Przedrzymirskiego”) pułk zostaje podzielony.

- dwuszwadronowy dywizjon pod dowództwem mjr Błasińskiego włączono do Mazowieckiej Brygady Kawalerii. 23/24. IX. – toczy ciężkie walki o Suchowolę. Częściowo rozbity zostaje odtworzony jako słaby pułk piechoty i przyłącza się do 41 DP rez. gen. Piekarskiego. Po walkach w okolicach Krasnobrodu kapituluje wraz z dywizją 26. IX. w Górecku Kościelnym.

- druga część pułku wraz z dowódcą toczyła walki w Grupie Kawalerii gen. Andersa. Po jej rozproszeniu dołączyła do organizowanej z „rozbitków” Grupy „Chełm” płk dypl. Płonki. Wraz z nią weszła w skład zgrupowania „Czterech Pułkowników”. Ostatnią walkę stoczyła 29. września pod Dzwolą z dywizjonem pancernym 27 DP (niemieckiej). Po nieudanych próbach przebicia się nad San w kierunku na Węgry kapitulowała przed Armią Czerwoną 30. września na „honorowych warunkach”. Kapitulacja wchodziła w życie z dniem 1. listopada. Ostatecznie złożyła broń 2. listopada we wsi Bukowa pod Niskiem nad Sanem. Sowieci całe zgrupowanie płk dypl. Płonki przetransportowali do Biłgoraju. Oficerów odnaleziono na Listach Katyńskich.

[edytuj] Polegli

[edytuj] Kampania wrześniowa

rtm. Heliodor Romaszkiewicz sł. st. kaw. z 23. p. uł., † 6. IX. 1939 Łódź, z ran odniesionych 1. IX.

[edytuj] W niewoli sowieckiej

Kopeć Feliks, VM, ppłk sł. st. kaw. z 25 p. uł., + 1940 Starobielsk (Charków)
Bartosiewicz Adam Henryk, rtm. sł. st. kaw. z 4 p. uł., c. r. 5. IX. Zygmuntów n/Wartą, +1940 Starobielsk (Charków)
Szalewicz Marian, VM, mjr sł. st. kaw. (pośm), + 1940 Kozielsk (Katyń)

[edytuj] Pod okupacją niemiecką

Wysocki Stanisław Zygmunt, rtm. sł. st. kaw. (pośm), adiut. 1 p. kaw. KOP, + 1942 – 43? obóz koncentracyjny Dachau
Błasiński Karol, mjr sł. st. kaw., + 3. VIII. 1944 w Powstaniu Warszawskim