Geschiedenis van Thailand
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De geschiedenis van Thailand begint met de migratie van de Thais vanuit Zuid-China naar het huidige Thailand gedurende het eerste millennium. In dit gebied bestonden eerder beschavingen in de bronstijd en ijzertijd, later gevolgd door Mon, Maleise en Khmer koninkrijken. De Thais vestigden hun eigen koninkrijken, met een heftige eerste bloei in Sukhothai en daarna langduriger het Koninkrijk Ayutthaya.
Deze koninkrijken werden constant bedreigd door Birma en Vietnam, maar ook door rivaliserende Thai en Lao staten. Europese koloniale mogendheden vormden een bedreiging in de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw, maar Thailand wist als enige land in Zuidoost-Azië kolonisatie te voorkomen. Na het einde van de absolute monarchie in 1932 werd Thailand zestig jaar lang vrijwel voortdurend bestuurd door een militaire dictatuur totdat een parlementaire democratie werd gevestigd.
Inhoud |
[bewerk] Vroege geschiedenis
De vroegste belangrijke archeologische vindplaats in Thailand is Ban Chiang; de datering van de hier opgegraven voorwerpen is controversieel, maar er is consensus dat de bewoners in elk geval rond 3600 v.Chr. bronzen werktuigen maakten en natte rijst cultiveerden, wat een impuls gaf tot sociale en politieke organisatie. Later, voor de opkomst van de Thais, bloeiden Mon, Maleise en Khmer beschavingen in het gebied, met name het koninkrijk Srivijaya in het zuiden, het Dvaravati koninkrijk in centraal-Thailand en het Khmer-rijk met als hoofdstad Angkor.
De Thais zijn taalkundig verwant aan volkeren in Zuid-China. De migratie vanuit Zuid-China (waarschijnlijk: Yunnan) naar Zuidoost-Azië vond voornamelijk plaats in het eerste millennium, zeer waarschijnlijk via Laos, waar ze het vroege rijk Nan Chao stichtten.
[bewerk] Sukhothai en Lanna
 Zie Koninkrijk Sukhothai voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
| Zie Lanna voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De Thais dateren de stichting van hun natie in de 13e eeuw. Volgens de traditie wierpen Thaise leiders hun Khmer overheersers omver in Sukhothai in 1238 en vestigden een Thais koninkrijk. Sukhothai overheerste korte tijd een gebied dat ruwweg overeenkomt met dat van het moderne Thailand onder koning Ramkhamhaeng, maar na zijn dood raakte zijn rijk in verval. In 1365 werd het onderdeel van het Koninkrijk Ayutthaya, dat centraal en zuidelijk Thailand beheerste tot in de 18e eeuw.
Vele andere Thaise staten en staatjes bestonden gelijktijdig met Sukhothai, met name Lan Xang op het grondgebied van het huidige Laos en het noordelijk koninkrijk Lanna. De staat Lanna ontstond rond dezelfde tijd als Sukhothai, maar overleefde langer. Lanna's onafhankelijkheid eindigde in 1558 toen het in handen van Birma viel. Daarna werd het als een stuivertje gewisseld tussen Birma en Ayutthaya, totdat het leger van de Siamese koning Taksin het veroverde in 1775.
[bewerk] Ayutthaya
| Zie Koninkrijk Ayutthaya voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De eerste heerser van het koninkrijk dat in de 14e eeuw gevestigd werd in Ayutthaya, koning Ramathibodi I, leverde twee belangrijke bijdragen aan de Thaise cultuur: de vestiging van Theravada Boeddhisme als officiële godsdienst (in tegenstelling tot het naburige Hindoe rijk van Angkor) en het opstellen van de Dharmashastra, een wetscode gebaseerd op Hindoe-bronnen en Thaise tradities.
Vanaf de 16e eeuw had Ayutthaya enig contact met het Westen, te beginnen met de Portugezen en vanaf 1604 ook met de Nederlanders, maar de betrekkingen met de naburige staten en de regionale grootmachten India en China waren belangrijker. Ayutthaya beheerste een fors gebied, van de Islamitische staten op het schiereiland Malakka in het zuiden tot staten in Noord-Thailand. De Birmezen, die Lanna in hun macht hadden en hun land verenigd hadden onder een machtige dynastie, deden verschillende invallen vanaf 1750. In 1767 belegerden de Birmezen Ayutthaya, veroverden en verwoestten de stad.
[bewerk] Thonburi
| Zie Taksin voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Na de ineenstorting van meer dan 400 jaar heerschappij vanuit Ayutthaya waren de Thais in shock. Phraya (generaal) Taksin wist de Thais te verenigen vanuit zijn nieuwe hoofdstad Thonburi (aan de overkant van de rivier Menam tegenover Bangkok) en benoemde zichzelf tot koning in 1769. Hij veroverde gebieden die nooit volledig tot het rijk van Ayutthaya hadden behoord, zoals Lanna en Lan Xang. Taksin werd echter {godsdienst-)waanzinnig verklaard en geëxecuteerd in 1782. Een populaire Thaise legende beweert dat een plaatsvervanger werd gedood en dat Taksin verder leefde als monnik.
[bewerk] Rattanakosin
| Zie Rattanakosin (periode) voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Generaal Chakri volgde Taksin op op 6 april (Chakri-dag) 1782 en noemde zichzelf Rama I, de eerste koning van de Chakri-dynastie. In hetzelfde jaar vestigde hij de nieuwe hoofdstad in Bangkok op Rattanakosin eiland, aan de overkant van de Menam rivier ten opzichte van Thonburi. Tussen 1790 en 1800 werden de Birmezen verdreven uit Siam, zoals het land nu genoemd werd. Lanna werd bevrijd van Birmese bezetting, maar de koning van de nieuwe dynastie was een marionet van de koning van Siam.
De erfgenamen van Rama I kregen meer te maken met Europees kolonialisme vanaf 1826 na Britse overwinningen in het naburige Birma. Vooral de koningen Rama IV (Mongkut, 1851-1868) en Rama V (Chulalongkorn, 1868-1910) hadden het flink te stellen met westerse mogendheden, vooral de Fransen. De combinatie van de diplomatieke vaardigheden van deze koningen (beiden Engels sprekend) en de hervormingen door de Thaise regering zorgde ervoor dat Siam als enige land in Zuidoost-Azië niet door een Europees land werd gekoloniseerd.
[bewerk] Militair bewind
| Zie Geschiedenis van Thailand (1932-1973) voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De Siamese staatsgreep van 1932 veranderde het land van een absolute tot een constitutionele monarchie. Koning Rama VII (Prajadhipok) accepteerde deze verandering eerst, maar overhandigde daarna de troon aan zijn 10-jarige neefje Ananda Mahidol (Rama VIII). In 1946 overleed koning Rama VIII onder onopgehelderde omstandigheden; volgens de officiële verklaringen schoot hij zichzelf dood terwijl hij zijn pistool aan het schoonmaken was.
Hij werd opgevolgd door Bhumibol Adulyadej (Rama IX), de langst regerende koning van Thailand en zeer populair in eigen land. Hoewel Thailand officieel een constitutionele monarchie was, werd Thailand geregeerd door een opeenvolging van militaire junta's, waarvan vele geleid werden door Plaek Pibul Songkram en Sarit Dhanarajata.
Op 14 oktober 1973 kwamen studenten in opstand tegen het leger, dat reageerde door een bloedbad aan te richten, waarin meer dan duizend doden vielen. Maar toen de koning (die officieel alleen een symboolfunctie had) deze acties van het militaire bewind veroordeelde, trad de regering af. De koning stelde een nieuwe premier aan die een nieuwe grondwet invoerde gebaseerd op parlementaire democratie.
Toch vonden hierna nog regelmatig staatsgrepen plaats. De laatste in de 20e eeuw was in 1992 toen de militaire leider Suchinda Kraprayoon zijn macht opgaf, na massale protesten vanuit het volk, die gesteund werden door de koning.
[bewerk] Democratie
| Zie Geschiedenis van Thailand (vanaf 1973) voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In september 1992 werden verkiezingen gehouden, waarbij de Democratische Partij van Chuan Leekpai aan de macht kwam. Na diverse regeringswisselingen werd hij in november 1997 teruggeroepen om de Aziatische financiële crisis (met succes) te bestrijden.
In 2001 kwam de partij Thai Rak Thai ("Thais houden van Thais") van telecom-miljardair Thaksin Shinawatra aan de macht. Bij de verkiezingen in februari 2005 wist Thaksin zelfs een nog grotere meerderheid in het parlement te verwerven. Na een anti-Thaksin campagne vanaf december 2005 en ongeldig verklaarde verkiezingen in april 2006, pleegde op 19 september 2006 het leger een staatsgreep, terwijl premier Thaksin de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York bijwoonde.
[bewerk] Zie ook
| Geschiedenis van Thailand |  |
|---|---|
|
Sukhothai - Lanna - Ayutthaya - Thonburi - Rattanakosin - Militair bewind - Democratie |
| Geschiedenis van Azië | |
|---|---|
|
Geschiedenis van: Afghanistan - Armenië - Azerbeidzjan - Bahrein - Bangladesh - Bhutan - Brunei - Cambodja - China - Filipijnen - Georgië - India - Indonesië - Irak - Iran - Israël - Japan - Jemen - Jordanië - Kazachstan - Kirgizië - Koeweit - Laos - Libanon - Maldiven - Maleisië - Mongolië - Myanmar - Nepal - Noord-Korea - Oezbekistan - Oman - Oost-Timor - Pakistan - Palestijnse Autoriteit - Qatar - Rusland / Siberië - Saoedi-Arabië - Singapore - Sri Lanka - Syrië - Tadzjikistan - Taiwan - Thailand - Tibet - Turkije - Turkmenistan - Turkse Republiek Noord-Cyprus - Verenigde Arabische Emiraten - Vietnam - Zuid-Korea
|
