Bruinkool

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Grondafgravingsmachine bij Schleiden (Duitsland)

Dagbouw bij Inden (Duitsland)

Een bruinkoolbriket voor huisverwarming

Bruinkool is een fossiele brandstof die bestaat uit voormalig plantenresten die in diepe aardlagen tot bruinkool is omgezet.

Bruinkool en vooral de geologisch minst oude bruinkoolsoort Spriet wordt soms ook (verkeerdelijk ) ligniet genoemd; "Ligniet" is echter een geologische term en duidt op geologisch afzettingsmateriaal dat ook in niet-exploiteerbare hoeveelheden (en vervuild door ander materialen) voorkomt; dat in tegenstelling tot "bruinkool": een spreektaal-term die per definitie een delfstof aanduidt: bruinkool is namelijk "ligniet", die in voldoende mate ( en zuiver genoeg) aanwezig is om exploitatie economisch te verantwoorden.

Bruinkool bestaat uit afzettingen van plantenresten die in het geologisch verleden langdurig aan hoge druk en warmte zijn blootgesteld. De transformatie ging met toenemende blootstelling aan druk en temperatuur van veen via bruinkool naar steenkool en antraciet uiteindelijk naar grafiet. Droge bruinkool bevat tot 75% koolstof. Ter vergelijking: droge turf bevat tot 60% koolstof en antraciet tot 95% koolstof.

Bruinkool heeft een hoog zwavelgehalte. Verbranding van bruinkool in verouderde elektriciteitscentrales (met name in Oost-Europa) draagt daarom bij aan zure regen. In moderne bruinkoolcentrales wordt de zwaveluitstoot grotendeels afgefilterd.

Bruinkool kent twee types:

• Zachte bruinkool of (geologisch) Xyloide ligniet, waartoe (soms) onversteend fossiel hout (= Xyliet of ingekoolde stukken hout) en/of de brandstof Spriet wordt gerekend.
• Compact ligniet = perfect ligniet = de geologisch oudste bruinkolen.

[bewerk] Winning

In Europa wordt bruinkool vooral gewonnen in Duitsland. In Nederland komt in Limburg bruinkool voor uit het Mioceen tijdperk.

Bruinkool is te vinden op dieptes van 100 tot 500 m onder het aardoppervlak en wordt daarom voor 90 % in dagbouw gewonnen. Dit is eenvoudiger dan de winning van het dieper gelegen steenkool met schachtbouw. Om de dagbouwgroeves droog te houden wordt grondwater weggepompt. Dit zorgt voor verdroging van omliggende landbouw- en natuurgebieden. Een ander nadeel van de bruinkoolwinning d.m.v dagbouw is de permanente beschadiging van het landschap. Er moeten soms zelfs hele dorpen verdwijnen omdat ze op een bruinkoollaag liggen.

[bewerk] Gebruik

Bruinkool wordt gebruikt voor huisverwarming maar vooral ook voor elektriciteitsopwekking. Uit praktische overwegingen staan in Duitsland enkele centrales vlak bij sommige bruinkoolgroeven. De bruinkool wordt er door lopende banden soms rechtstreeks van de groeve naar toe gevoerd.

Vroeger werd van bruinkool ook briketten gemaakt, die veel in potkachels gebruikt werden.

[bewerk] Eigenschappen

soortelijk gewicht (kg/m3)	1050-1250
stookwaarde (MJ/kg)	15-20

vorige stof: veen

bruinkool

volgende stof: steenkool