Miozän

Vun Wikipedia

System Periood	Serie Epoch	Stoop Öller	≈ Öller (Mya)
höger	höger	höger	jünger
Neogen	Pliozän	Gelasium	1,806–2,588
		Piacenzium	2,588–3,6
		Zancleum	3,6–5,332
	Miozän	Messinium	5,332–7,246
		Tortonium	7,246–11,608
		Serravallium	11,608–13,65
		Langhium	13,65–15,97
		Burdigalium	15,97–20,43
		Aquitanium	20,43–23,03
deeper	deeper	deeper	öller

Dat Miozän is en eerdhistoorsch Epoch in de Periood vun dat Neogen. Bit vör eenige Johren weer dat noch en Deel vun dat Tertiär – in de ne’e Ornen nich mehr. Dat Miozän is de öllste Epoch in’t Neogen. Dat is vör 23,03 Millionen Johren anfungen un weer vör 5,33 Millionen Johren wedder vörbi. Dorvör keem dat Oligozän as letzte Epoch vun’t Paläogen un dorna folgt dat jüngere Pliozän.

In’t Miozän weer dat Klima weltwiet noch warm, aver so allmählich hett sik dat afköhlt, wat al en Vörteken wesen is vör de bevörstahend Iestieten in dat Pleistozän. De Landbrüch twüschen Noord- un Süüdamerika hett dat noch nich geven, dorüm hebbt sik de Deerten in Süüdamerika unafhangig wieterentwickelt, wieldat sik op de anneren Eerddeelen moderne Oorden entwickelt hebbt as de Familien Peer, Kamelen, Hirschen un de bioloogsch Oort Wulf. Ok de Rüsseldeerten hebbt in disse Epoch en Hoochtiet hat.

In de Landevenen vun Europa un in de tektonischen Becken hebbt sik in’t Miozän grote Massen vun Sedimenten aflagert. Disse Sedimentbecken hebbt regionaltyypsche Naams kregen, de togliek ok de Tiet vun dat Miozän in verscheeden geoloogsch Stopen indeelt. In Middeleuropä sünd disse Stopen na Schichten vun ünnen (oolt) na baven (jünger): Aquitanium, Burdigalium, Langhium, Serravallium, Tortonium un Samartium btw. Messinium.

Disse Sedimenten sünd vun grote Bedüden för de Energieweertschap vun wegen dat Föddern vun Kohlenwaterstoffen. An de Becken weern siet de Johren 1920 ok de Gravimetrie un annere Methoden in de Anwendte Eerdphysik bit op den hüütige Stand wieter entwickelt.

Vör 14,8 Millionen Johr geev dat butendem en Naturkatastrooph op de Eer, as dör en Inslag vun en Meteoriten (Impakt) dat Nöördlinger Ries entstahn is.