Ρούνοι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Θέματα της Κελτικής μυθολογίας
Κελτικός πολιτισμός
Αλφάβητο Όγκχαμ Δρυίδες	Κελτικές γλώσσες Ρούνοι
Θεότητες:
Άρμετ Γκοϊβένου Έθνι Ερίου Κέριντγουεν Κερνούνος Κίαν Κρέιγνε Λουγ Λούχτα Μανάνναν Μιοχ	Μόρριγαν Μπαβ Μπάλορ Μπρες Μπρίγκιντ Νουάντου Ντάγδα Ντάνου Ντίαν Κεχτ Όγμα Τούιρεν Φαντ
Φυλές και γεγονότα
Τουάθα ντε Ντανάν Φομόριαν	Κούλεϊ Μόι Τούραχ
Λατρεία και εορτές
Μπελτέιν Ίμπολκ	Λούγνασαδ Σόουιν
Κύκλος του Όλστερ
Κόνορ μακ Νέσσα Κουχούλιν Μάεβ	Νες Νάσι Ντέιρντρε Φέργκους

Ρούνοι ή Ρούνες οναμάζεται το αρχαίο αλφαβητικό σύστημα γραφής των βόρειων λαών της Ευρώπης, το οποίο η μυθολογική παράδοση αποδίδει στους θεούς και είναι κελτικής καταγωγής. Το χρησιμοποιούσαν οι Γερμανικοί λαοί, πριν αποκτήσουν το δυτικό αλφάβητο, οι Τεύτονες, οι Βίκινγκς και φυσικά οι Κέλτες. Η λέξη ρούνος (rune), με βάση την ινδοευρωπαϊκή ρίζα ru, σημαίνει ψίθυρος, μυστικό. Αυτό συνεπάγεται και από την πρωταρχική χρήση που είχαν: η παράδοσή τους ήταν προφορική και μεταδιδόταν από το σαμάνο ή το δρυίδη στο μαθητευόμενο και μόνο. Έτσι η χρήση των ρουνικών συμβόλων ως μέσο απομνημόνευσης των εννοιών και των δοξολογιών παρέμενε σε έναν κλειστό ιερατικό κύκλο. Ακόμη, εικάζεται ότι οι ρούνοι γράφονταν σε ξύλο, το οποίο, πέρα της φθαρτότητός του σε σχέση με την πέτρα και τον πάπυρο, καίγονταν κατά το τέλος της τελετής. Έτσι τα στοιχεία που έχουμε για αυτούς είναι κατά πολύ νεώτερα της χρήσης τους (περίπου στα 200 μ.Χ), ενώ ασαφή αποσπάσματα έχουμε σε πέτρες της Νορβηγίας ανάγουν τη χρήση του περί το 1300 π.Χ.

Πίνακας περιεχομένων 1 Προέλευση 2 Ρουνικό αλφάβητο 3 Εξωτερικοί σύνδεσμοι 4 Πηγές

[Επεξεργασία] Προέλευση

Είναι άγνωστη η προέλευσή τους, ωστόσο υπάρχει μύθος που εξηγεί την δημιουργία τους. Λέγεται πως ο πατέρας των θεών και ανθρώπων Οντίν, αντίστοιχος του Δία στην [[ελληνική μυθολογία, θυσιάστηκε στο Δέντρο του Κόσμου, το Yogdrasil (προφέρεται Υγκντράσιλ), για να αποκτήσει όλη την συμπαντική σοφία, διαπερνώντας με το ακόντιό του τον εαυτό του. Για εννιά μέρες και εννιά νύχτες αιωρείτω ώστε να μάθει τη σοφία αυτή μέσα από τους Ρούνους. Όταν το κατάφερε, κατέβηκε από το δένδρο και τους χάραζε, με το δόρυ του Γκούνγκνιρρ, σε όσα μέρη περνούσε.

[Επεξεργασία] Ρουνικό αλφάβητο

Το ρουνικό αλφάβητο ονομάζεται Φούθαρκ, λόγω των έξι πρώτων ρούνων. Χωρίζεται σε τρία είδη :

1. το Αρχαίο, που αποτελείται από 24 γράμματα ή σύμβολα.
2. το Γερμανικό, που έχει 22 χαρακτήρες - σύμβολα, και
3. το Αγγλοσαξωνικό, αποτελούμενο από 33 γράμματα ή σύμβολα.

Αυτή η διαφοροποίηση εξυπηρετούσε περισσότερο ανάγκες φωνητικές,προσαρμοσμένες στον κάθε λαό, παρά τυχόν φθορά ή αλλοίωση της αλφαβήτου. Είναι σαφές πως το επικρατέστερο ήταν το αρχαίο, αυτό που χρησιμοποιούσε το ιερατείο. Το αρχαίο ρουνικό αλφάβητο διαβαζόταν από αριστερά προς τα δεξιά, κατά το αρχαϊκό πρότυπο ανάγνωσης που διέπει πολλές αρχαίες γλώσσες. Οι χαρακτήρες που το απαρτίζουν είναι χωρισμένοι σε τρεις οικογένειες (ættir, προφέρεται άττερ) και είναι οι εξής, κατά οικογένεια :

• Οικογένεια Φρέυρ - FREYRS ÆTT

1) Φέοχ - Fe

2) Ουρ - Ur

3) Θορν - Thorn

4) Άνζουρ - Ansur

5) Ραντ - Reid

6) Κεν - Kaun

7) Γκιφού - Gifu

8) Γουίν - Wynn

• Οικογένεια Χέιμνταλλ - HEIMDALLRS ÆTT

9) Χάγκαλ - Hagall

10) Νιντ - Naudr

11) Ις - Is

12) Γιάρα - Ar

13) Υρ - Yr

14) Πέορθ - Peorth

15) Έολχ - Eolh

16) Σίγκελ - Sol

• Οικογένεια Τυρ - TYRS ÆTT

17) Τιρ - Tyr

18) Μπέοργκ - Bjarkan

19) Έοχ - Eoh

20) Μαν - Madr

21) Λάγκου - Logr

22) Ίνγκ - Ing

23) Ντάεγκ - Dæg

24) Όθελ - Othel

Υπάρχει και ένα τελευταίο γράμμα - σύμβολο, το Γουίρντ (Wyrd), που φέρει ως σύμβολο το κενό (δηλαδή δεν απεικονίζει τίποτα) και αντιπροσωπεύει το πεπρωμένο. Αυτός ο ρούνος είναι η αρχή όλων των άλλων και δεν ανήκει σε καμία οικογένεια.

Οι ρούνοι ως σύμβολα πληροφορίας μπορούν να αναπαριστούν κάποιο φυσικό φαινόμενο, να έχουν το όνομα ενός ζώου ή αντικειμένου, πόσο μάλλον ενός Θεού.

Είναι φανερό πως χρησιμοποιούνταν για μεταφυσικούς σκοπούς (Μαντεία, Μαγεία) στην αρχή. Όταν επικράτησε ο Χριστιανισμός, άρχισε και η μεθοδευμένη, από τους φανατικούς Χριστιανούς ιερείς, αλλοίωση της πρωταρχικής τους σημασίας (11ος αιώνας μ.Χ). Άρχισαν να χρησιμοποιούνται στην συγγραφή κειμένων, σώζοντας την βόρεια παράδοση, και να παίρνουν έτσι την μορφή ενός συνηθισμένου, και όχι πλέον ιερατικού, αλφαβήτου, χάνοντας ένα μέρος του μυστικιστικού τους περιεχομένου. Η Ισλανδία διατήρησε επίσημα την χρήση των ρούνων μέχρι το 1639, οπότε και απαγορεύτηκε. Ανεπίσημα όμως, ο λαός της υπαίθρου των σκανδιναυικών και γερμανικών περιοχών ακόμη τους χρησιμοποιούσε και κάνει τη χρήση τους έως σήμερα.

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Futhark (ancientscripts.com)
• Omniglot Rune
• The Development of Old Germanic Alphabets

[Επεξεργασία] Πηγές

• Κωτούλας, Ιωάννης, Βίκινγκς, Αθήνα: Περισκόπιο, 2003

π • σ • ε

Σκανδιναβική μυθολογία

Σημαντικοί θεοί	Αινίρ · Αντχριμνίρ · Αστρίλντ · Αουρβαντίλ · Εγκίρ · Μπαλντρ · Μπορ · Μπράγκι · Μπούρι · Νταγκρ · Ντέλινγκ · Εΐρ · Έλλι Φορσέτι · Φρέγια · Φρέιρ · Φρίγκα · Φούλα · Γκέφγιουν · Χελ · Χέιμνταλ · Χέρμοντ · Χλιν · Χοντ · Χούνιρ · Χόλλερ · Χούλντρα Ιντούν · Γιορντ · Κβάσιρ · Λάγκα · Λοφν · Λόκι · Μάγκνι · Μάνι · Μίμινγκ · Μίμιρ · Μόντι · Νάννα · Νέρτους · Νγιορντ · Νοττ Οντίν · Ότταρ · Ραν · Σιφ · Σιγκούν · Σγιουφν · Σνότρα · Σολ · Θωρ · Θρουντρ · Τυρ · Ουλλρ · Βάλι · Βαρ · Βε · Βίνταρ · Βίλι · Βορ
Κείμενα, λατρευτικά αντικείμενα	Έντα · Σάγκα · Ρούνοι · Μγιόλνιρ · Βόλσουνγκ · Τύρφινγκ · Αρχ. γλώσσα
Θρησκεία, κοσμολογία	Σκανδιναβική κοσμολογία · Βαλκυρίες · Γίγαντες · Ξωτικά · Νάνοι · Νορν · Αζατρού · Βανίρ · Υγκντράσιλ · Ράγκναροκ · Άσγκαρντ · Μίντγκαρντ · Γιοτουνχέιμ