Πατριάρχης Προκόπιος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Προκόπιος (κατά κόσμον Πελεκάσης) διετέλεσε Οικουμενικός Πατριάρχης μεταξύ των ετών 1785 και 1789.

Γεννήθηκε στη Σίτσοβα της Μεσσηνίας το 1734. Σε ηλικία 12 ετών ακολούθησε το μεγαλύτερο αδερφό του Νεόφυτο, ο οποίος ήταν Μητροπολίτης Γάνου και Χώρας και ο οποίος τον βοήθησε να τελειώσει τη βασική εκπαίδευση. Ο αδερφός του επίσης τον χειροτόνησε διάκονο και πρεσβύτερο. Το 1759 ο αδερφός του πέθανε και τον διαδέχτηκε ο Προκόπιος, κατόπιν αιτήματος του λαού της Μητρόπολης.

Παρέμεινε στη Μητρόπολη αυτή μέχρι το 1770, οπότε εξελέγη Μητροπολίτης Σμύρνης. Εκεί κατόρθωσε να ειρηνεύσει την εκκλησία, στην οποία είχε προκαλέσει αναστατώσεις ο προκάτοχός του Καλλίνικος. Ο Προκόπιος χειροτόνησε διάκονο και ανέδειξε μέχρι και πρωτοσύγγελο της Μητρόπολης Σμύρνης τον Γεώργιο Αγγελόπουλο, μετέπειτα Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄.

Στις 29 Ιουνίου 1785 εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ήταν ασκητικός, σεμνός και εργατικός. Ασχολήθηκε με τα οικονομικά και τα διοικητικά θέματα του Πατριαρχείου, προσπαθώντας να περιορίσει τις εξωτερικές επιρροές στα εκκλησιαστικά θέματα. Έτσι, συγκρούστηκε με τον ηγεμόνα της Μολδαβίας Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, ο οποίος είχε εκλέξει μόνος του Μητροπολίτη Μολδαβίας τον επίσκοπο Ρωμανού Λέοντα.

Το 1787 ξέσπασε ο Β' Ρωσοτουρκικός πόλεμος και ο Σουλτάνος τον ανάγκασε να αποκηρύξει τα επαναστατικά κινήματα, καθώς και να συγκεντρώσει επιπλέον φόρους, αλλά και έμψυχο υλικό για ενίσχυση των οθωμανικών δυνάμεων. Η συγκαταβατική του στάση προς τα αιτήματα αυτά δημιούργησε αντιδράσεις και εχθρούς. Με διάταγμα του Σουλτάνου Σελίμ Γ΄ εξαναγκάστηκε σε παραίτηση στις 30 Απριλίου 1789 και εξορίστηκε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος.

Το 1797 επέστρεψε στη γενέτειρά του. Εκεί έζησε σε ένα κελάκι πλησίον του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου Σίτσοβας. Ο Προκόπιος πέθανε τον Μάιο του 1803 και ετάφη πλησίον του ναού. Αργότερα τα οστά του εντοιχίστηκαν στη Μονή Μαρδακίου, μετά από φροντίδες του Μητροπολίτη Μεσσηνίας Μελετίου Σακελλαροπούλου. Επί μητροπολίτου Μεσσηνίας Χρυσοστόμου του Δασκαλάκη έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του αοιδήμου πατριάρχου Προκοπίου.