Ουραλικές γλώσσες
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Οι Ουραλικές γλώσσες είναι μια γλωσσική οικογένεια περίπου 30 γλωσσών που μιλιούνται από κατά προσέγγιση 20 εκατομμύρια ανθρώπους. Το όνομα της γλωσσικής οικογένειας αναφέρεται στην τοποθεσία της προτεινόμενης κοιτίδας της οικογένειας, που συχνά τοποθετείται κοντά στα Ουράλια. Από τις ουραλικές γλώσσες τους περισσότερους ομιλητές ως πρώτη γλώσσα έχουν η ουγγρική, η φινλανδική και η εσθονική. Σημαντικός αριθμός ομιλητών ουραλικών γλωσσών υπάρχει στις: Βοϊβοντίνα (σερβική επαχία), Εσθονία, Νορβηγία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Ρωσική Ομοσπονδία, Σουηδία, και Φινλανδία.
Στο παρελθόν θεωρούνταν συγγενείς με τις αλταϊκές γλώσσες και στην επιστήμη ήταν διαδεδομένη η ουραλοαλταϊκή θεωρία, στη συνέχεια όμως η θεωρία αυτη εγκαταλείφθηκε και σήμερα οι γλωσσολόγοι πιστεύουν ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές οικογένειες χωρίς κοινό πρόγονο.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ταξινόμηση
Η ταξινόμηση των ουραλικών γλωσσών είναι η ακόλουθη:
- Φιννοουγγρικές γλώσσες
- Φιννικές γλώσσες: φινλανδική, εσθονική
- Λαππικές γλώσσες: λαπωνική ή σάμι
- Βολγαϊκές γλώωσες: μορδβινική, μάρι
- Περμικές γλώσσες: ούντμουρτ, κόμι
- Ουγγρικές γλώσσες: ουγγρική, χάντι, μάνσι
- Σαμογεντικές γλώσσες: νένετς, ένετς, νγκάνασαν, σέλκουπ, κάμας
- Γιουκαγκίρ
Ο ουγγρικός κλάδος διαχωρίστηκε από το φιννικό πριν από 3000 χρόνια περίποου και έτσι η ουγγρική γλώσσα εμφανίζει λίγα ίχνη συγγένειας με τη φινλανδική και την εσθονική.
Οι σαμογεντικές γλώσσες είναι αρκετά μακρινοί συγγενείς των φιννικών και ουγγρικών γλωσσών. Λόγω των μεγάλων διαφορών ανάμεσα στις ομάδες αυτές η ουραλική πρωτογλώσσα εικάζεται ότι ομιλούνταν πριν από τουλάχιστον 7.000 χρόνια.
Η γιουκαγκίρ έχει διάφορα κοινά χαρακτηριστικά με τις σαμογεντικές και τις φιννοουγγρικές γλώσσες, αλλά οι γενετικές της συγγένειες με αυτές είναι αβέβαιες.
[Επεξεργασία] Γεωγραφική κατανομή
Οι ουραλικές γλώσσες ήταν παλιότερα πλατιά διαδεδομένες στην Ευρασία. Σήμερα οι ουραλικές γλώσσες μιλιούνται στη βόρεια Ρωσική Ομοσπονδία, τη Σιβηρία, το βορρά της σκανδιναβικής χερσονήσου, στην περιοχή της Βαλτικής και στην Ουγγαρία και τις ουγγρικές μειονότητες στις γειτονικές της χώρες.
Η ουγγρική γλώσσα μιλιέται στην Ουγγαρία και από τις σημαντικές ουγγρικές μειονότητες στην Τρανσυλβανία (Ρουμανία), τη Σλοβακία και τη Βοϊβοντίνα (Σερβία), αντανακλώντας τα σύνορα της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τη λαπωνική μιλούν οι Λάπωνες της βόρειας Σκανδιναβίας και της χερσοννήσου Κόλα στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Οι γλώσσες μάνσι, χάντι και μάρι ομιλούνται από μειονότητες στη βόρεια Ρωσική Ομοσπονδία και τη βορειοδυτική Σιβηρία.
Οι σαμογεντικές γλώσσες ομιλούνται 30.000 περίπου κατοίκους της Σιβηρίας.
Η γιουκαγκίρ ομιλούνται επίσης στη Σιβηρία, ανατολικότερα από τις σαμογεντικές.
[Επεξεργασία] Κοινά γραμματικά γνωρίσματα
Οι ουραλικές γλώσσες είναι γνωστές για το για το περίπλοκο και εκτενές πτωτικό τους σύστημα. Η φινλανδική, π.χ. έχει 15 πτώσεις και η ουγγρική 17, ενώ αντίστοιχα η ινδοευρωπαϊκή γλώσσα με τις περισσότερες πτώσεις, η σανκριτική, έχει 8 και η νέα ελληνική 4. Στις ουραλικές γλώσσες πολλές σημασίες και συντακτικοί ρόλοι που στις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες εκφράζονται με εμπρόθετους προσδιορισμούς εκφράζονται με αυτές τις πτώσεις, ενώ οι εμπρόθετοι είναι σαφώς περιορισμένοι.
Οι ουραλικές γλώσσες είναι τυπολογικά συγκολλητικές. Οι πολυάριθμες πτώσεις τους σχηματίζονται, έτσι, με προσκόλληση διακριτών επιθημάτων.
Άλλο τυπικό γνώρισμα τους είναι η φωνηεντική αρμονία, φαινόμενο στο οποίο σε μια λέξη υπάρχει ένας συγκεκριμένος τύπος φωνηέντων και τα επιθήματα αλλάζουν για να προσαρμοστούν στο φωνήεν της ρίζας της λέξης.
Η σειρά των όρων της πρότασης είναι Υποκείμενο-Αντικείμενο-Ρήμα.
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
- Abondolo, Daniel (ed., 1998), The Uralic Languages, Routledge, London and New York, ISBN 0-415-08198-X.
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί δεσμοί
