Land-van-Kezands
Uut Wikipedia
't Land-van-Kezands is de naem vò de dialecten die gesproke ore in 't Land van Kezand, dat is ongeveer de moderne gemeênte Sluus. Van aolle Zeêuwse dialecten trekt dit 't meêste op 't West-Vlaoms; vandaer dat 't 'r ok wè ins bie oort ingedeeld. Toch bin d'r wè verschillen mee die lèste streektaele.
In'oud |
[bewerk] Kenmerken
[bewerk] Verschillen mee 't Zeêuws van boven de Onte
De Zeêuwse aollefope vòklienker ae vò de Standerdnederlandsen aa oort ier 'n open achterklienker ao, mae nie zoô vò 'n r (vandaer Aerenburg). Van d'n uutgang -en oort alleêne de -n uutgesproke: werkng, laotn, roepm (lettergreepdraegende nasaol), uutgezonderd in Kezand. Deêze tweê elementen bin ok a bekend uut 't Land-van-Aksels. De typisch Vlaomse/zudelike verdubbelienge van 't woordje ik toet kik op sommege plekken: Dad ennekik gezie. 't Persoonlik vònaemwoord vò de tweêde persoon is gie, maer as 't nie de klemtoôn eit oort 't wee je en nie ge (dat is ok in vee West-Vlaomse dialecten zoô). D'r is maer eên soorte infinitief, aoltied op -en. Ok de eerste persoon ienkelvoud endegt op -en: ik èn, ik maoken. De eê en oô ebbe ier de varianten ji en wò.
[bewerk] Verschillen mee 't echte West-Vlaoms
De belangriekste verschillen mee aolle West-Vlaomse dialecten bin de uutspraek van de Nederlandse ou in koud (<kold) en de uu in woorden as zuur (<sûr, uutspraek soer). In 't Westvlaoms klienke die as koed resp. zeur, in 't Land-van-Kezands eênder as in de standerdtaele. Wat ok 'n verschil is mee de meêste West-Vlaomse dialecten, en 'n sterke overeênkomst mee 't Oôst-Vlaoms, is de vurm wudder (West-Vlaoms meêstentied wieder).
In de volgende diengen gaet 't Land-van-Kezands mee 't kust-West-Vlaoms mee en verschilt 't mee 't continentaol-West-Vlaoms. 't Zeêuwse gos (Ollands gras) klienkt ier as gas in plekke van gès. De ao-klank in waoter kriegt ier gin naeslag (wat wè vòkomt in bevobbild 't Roeselaers: waoëter). De oe in moe kriegt ok gin naeslag. Verkleinwoorden ore nog mee -(t)je gevurmd en endege nie op -ken (vandaer Bresjes). Zoôas bove gezeid kriegt de eerste persoon ienkelvoud d'n uutgang -en.
Bie de volgende kenmerken is 't juust aorsom: die deêlt 't Land-van-Kezands mee 't continentaole West-Vlaoms. De aa in maken verandert nog altied in 'n ao (maoken), t'rwiel 'n vòbie Brugge 'n echten aa bluuft. D'n klienker in boôm eit gin naeslag. In de meêste durpen uut 't gebied oor ik ben gezeid en nie ik zi(e)n. 't Woôrdje ons (in 't West-Vlaoms en 't Land-van-Kezands noôit onderwerp!) komt ier ok vò, t'rwiel de kuste (en 't zujen van West-Vlaonderen) uus of nuus kenne.
[bewerk] Dialectbe'oud, cultivaotie
D'r is gin teken van bedreigienge as 't om deêze dialecten gaet. In dit sterk agraorische en dunbevolkte gebied is 't dialect nog eel vanzelfsprekend. D'r bin tweê zangers bekend geore mee werk in 't Land-van-Kezands: Piet Brakman en Ries de Vuyst. Ok Adrie Oosterling schrieft wè is 'n Zeêuws vesje.
