Motî:zûner
Èn årtike di Wikipedia.
zûner [v.s.c.] 1. fé on gros brut tot volant, tot djåzant d' on malton (bordon), d' ene moxhe, d' ene åbalowe (baloujhe). T' aveus ene moxhe a vier dins l' tchambe, ki zûnéve come ene baloujhe. rl a: zûnter, maltoner, chîler. F. bourdonner. >> t' åreus oyou zûner les moxhes: les djins s' taijhént tertos. >> djouwer a fé zûner les baloujhes: djeu des efants divant k' on n' pretche po n' nén fé sofri les biesses: il emantchént on fyi après les aiyes d' ene åbalowe, et l' leyî voler e rond. 2. fé on brut, todi l' minme, come li ci d' ene moxhe, d' ene baloujhe, tot djåzant d' totes sôres. On-z ôt les fis do telefone ki zûnèt copurade cwand i djale. Èn elicoptere a aiyretes ki zûne come on djonnea d' moxhetes: c' est les ovnyins ki sont laddins ! (L. Mahin). On bouxhive les tchambes; dj' oyeu les fuzêyes ki zûnént tot montant. F. bruire, vrombir, siffler. 3. xhufler ås orayes, tot djåzant des bales, d' ene tourpene, d' on baston k' on fwait tourniker. Gn a ene bale ki m' a zûné ås orayes; ti sins bén ki dji nel moennéve nén lådje. Les zwers fijhént zûner li tourpene ki ça m' tapéve so les niers. F. siffler. 4. produre on brut, todi l' minme, d' ådvins, po ene oraye k' est malåde; produre on brut k' est trop foirt po èn aparey metou a l' oraye. Gn aveut mes orayes ki m' zûnént. Avou si aparey, cwand on leye toumer on coyî, ça lyi zûne dins ses orayes. rl a: chîler. F. tinter, bourdonner, résonner, retentir. 5. tchanter (ene tchanson) sins waire drovi l' boke. I s' aléve pormoenner disk' al tchapele tot zûnant si ptite tchanson. rl a: gruziner, muzer. F. fredonner, chanter. >> li fé zûner: tchanter bén et foirt. Gn aveut, dins l' tchambe, on pinson kel fijheut zûner. Franwal: ahåyant po: chanter à gorge déployée. 6. dire a l' oraye. F. sussurer. 7. dire tot l' tins (ene sacwè k' on n' ôt nén voltî). I zûne ki l' walon doet dmorer edjalé come les patwincieus l' ont trové e 1935. rl a: tchanter. F. rabâcher. 8. canler (dire do må des ôtes). Oyoz zûner l' åbalowe? Dandjreus k' ele casse co do souke so nozôtes. F. jacasser, cancanner. 9. si måvler. Leu plaijhi, c' esteut del fé zûner. F. râler, pester, mousser. rl a: monter, edaiver, eraedjî. Disfondowes: zûner, zûnè, zûnî, zûler, zîner. | zûne [f.n.] air k' on zûne. Etot magnant des canadas al braijhe, les bierdjîs apougnèt ene zûne sol flûte di sizon (L. Mahin). F. mélodie, mélopée, air, refrain, rangaine. | zûnaedje [o.n.] no d' fijhaedje et no di çou k' est fwait (accion eyet si adierça) pol viebe "zûner". Dj' a on zûnaedje dins l' oraye, docteur. On n' oyeut totåtoû kel zûnaedje des maltons. Sitindous fén mierlongs, nos n' etindéns ddja li zûnaedje do vint dins les foyes. rl a: ramxhiaedje, chîlaedje. F. bourdonnement, susurrement, tintement (d'oreille), vrombissement, bruissement. Disfondowes: zûnèdje, zûnadje, zûnâdje. | zûna [o.n.] 1. pitit zûnaedje, come li ci d' on sourdaedje d' ene aiwe, li chîlmint do gaz foû d' on tuyea. On oyeut on ptit zûna: c' esteut on filet d' aiwe inte deus pires. F. sifflement léger. 2. (mot d' medcén) xhuflaedjes des brontches rasserêyes dins l' coûtresse d' alinne. I m' a co rfwait do zûna tote li nute; dji lyi va riscrire ene médyinne di cortizone. F. sifflement asthmatique, râle sifflant.
