Andrée Bacq
Èn årtike di Wikipedia.
Andrêye Bacq (Andrée a l' estat civil), c' est ene fijheuse d' arimeas k' a skepyî å Sårt-Sint-Lorint e 1927.
Elle atake a scrire des arimeas e 1943. Ele datéve todi ses scrîts.
Ele rashonne les scrîts disk' a 1978 dins ene schorseye kel tite, c' est : "D' ayir et d' ådjourdu" (D'ayîr èt d'odjoûrdu).
Elle eplaida eto ene ôte ramexhnêye di ses powezêyes el pitite colleccion del SLLW : "Diè, vos, l' mere !" et "Les niûts d' froede bijhe" (Diè vos l' mére èt Les nûts d' frède bîje) (1984).
Elle a stî mimbe des Relîs Namurwès et des Walons Scrijheus d' après l' Ban-Bwès. Ele vineut cobén eto al Soce des Rczeus d' walon a Bietris.
Elle a bouté a des emissions e walon al RTBF, e a stî mimbe do djuri do Grand Pris del Tchanson walone.
Ele djåzéve todi walon avou les waloneus.
Elle est rprinjhe dins l' antolodjeye Scrire.
Di s' mestî, elle esteut prof di francès ezès umanités.
[candjî] Andrêye Bacq, linwe-ehåyeuse
Come si copleu Rodjî Viroux, elle esteut foirt sipepieuse sol respet del croejhete do scrît walon, les cåzaedjes des tchansons et minme li djåzaedje ôrdinaire dins les copinreyes di walon. Ele pout esse riwaitêye come ene des linwe-ehåyeuse do walon. Mins ele n' esteut nén avnante assez po-z atôtchî les djins et fé passer ses idêyes.
Andrêye Bacq n' a rén trové a rdire å scrijhaedje rifondou, veyanmint ki c' esteut ene manire come ene ôte di scrire li walon, k' ele riwaitive come ene seule langue.
[candjî] Andrêye, li balzineuse
Andrêye Bacq (on l' loméve pus sovint, Madame Bacq) a todi balziné po-z eplaidî ses bokets. Ele n' a måy volou, metans k' i soeyénxhe dins des ptitès gazetes (avou bråmint des "flotches") come li Coutcouloudjoû. Foû del SLLW, ele ni s' a leyî eplaidî fok dins les Cayés Walons eyet dins les Noveles des Walons Scrijheus d' après l' Ban-Bwès.
C' est çou k' ele dit dins l' rimea metou al tiesse di s' prumî cwåtron et ki s' lome "Balzinaedje" :
- Est çk' i les fåt mete
- Bén lon dins l' ridant
- Ki dispoy trinte ans,
- A stî leu catchete ?
- Les fåt i mostrer
- Et pu k' on-z è reye ?
- K' on-z è braiye kécfeye…
- D' inmréve mia les wårder (lz aurder)
- Fåt tchoezi, alons !
- Dji n' a waire d' aleure (alûre)
- Est çk' i m' fåt tant d' boure (bûre)
- Po on ptit cwåtron ?
- C' est l' vraiy, après tot !
- Si l' papî s' lait scrire
- C' est po s' leyî lére (lîre)
- Lijhoz les, tinoz !
