Accordeong
Uit Wikipedia
Nen accordeong is e muziekinstrument van de zelste familie lik de trekzak, mondmuzik, harmonium, concertina en bandoneon. In de volksmond zeggn ze ôok wel e kêe piano des pauvres teegn of verkêerdeluk trekzak. Nen accordeong bestoat ut twêe kassn die mi makoar verbondn zin via e boge. In de kassn zitn der ploatn mi tongsjes up. Up de reksche kasse stoan der knoopn of toetsn. D'êne soorte is e knopaccordeong, d'andere ne toetsaccordeong. Up de linksche kasse stoan der ossan knoopn.
Oe je e knoop of e toetse induwt, bloas je lucht noar e specifieke tonge. Ol de reksche kant zitn de melodienootn, ol de lingsche kant zitn de basnootn. De noame accordeong komt van 't feit daj ol de baskant deur êen knoop in te duwn e hêel akkoord ku speeln deur e fyne mekaniek va knoptjes en stangetjes.
Inoud |
[bewerkn] Registers
Registers zorgn vo de klank van nen accordeong. E register bestoat ut êen of mêer tongn. De tongn wordn ingedêeld lik de puupn by en orgel. G'et 4 voeters, 8 voeters en de lêegste zyn 16 voeters. Oej e bepoalde note speelt, bepoalt et register oevele tongn dan der goan triln. 't Simpelste is ot er mor êen tonge trilt, mor der zyn registers die tot 5 tongn kun loatn triln. Da bestoat ton mêestol 3 kêers de note zelve (8 voeter), êne kêe de note en octaaf ôger(4 voeter) en êne kêe en octaaf lêger(16 voeter). Ot er twêe (of drie) kêers dezelste note gespeeld wordt, tonne is da mêestol êne kêe juste, êne kêe e klêen bitje lêger en êne kêe e klêen bitje ôger. Ton kryg je e zwevend effect. De Fransche en Duutsche accordeongs en dikkers mêer zwevinge dan de Italioansche.
[bewerkn] Sôortn
G'et enorm vele verschillige sôortn accordeongs, afhankelijk van ot mi knoptjes is of mi toetsn, oevele reekn knoptjes daj et, oevele toetsn en oevele registers. Afankelijk van 't genre daj wilt speeln, goaj en ander type accordeong gebrukn.
[bewerkn] De West-Vlamsn accordeong
In West-Vloandern stond der vroeger en accordeongfabrieke in Lichtervelde. D'accordeongs die doa gemakt zyn, wierdn ton ôok Lichtervelders genoemd. Felix Callewaert (1862-1918) at en orlogewinkel in Zwevezêle woadatn tôpe mi zyn broere Eugène ôok begun wos mi accordeongs moakn. In 1890 zyn ze veruusd no Lichtervelde. De fabrieke stond up den ouk van de Stoasjestroate en de Beverenstroate. Achter den oorloge zette zyn zeune Eugène Callewaert de productie van den accordeong vôort. De Lichtervelder kwom zô populair dat 'n zels utgevoerd wier no Canada en de Verênigde Stoaten van Amerika. Beist den oorloge wierd in Duutsland in 1944 zyn oofd ofgekapt, en da wos't ende van de Lichtervelder.
