Yến sào

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Yến sào, hay tổ chim yến, (tiếng Hoa: 燕窩) là tên một loại thực phẩm - dược phẩm nổi tiếng được làm bằng tổ chim yến. Đây là món cao lương mỹ vị của các quốc gia Đông Á như Nhật Bản, Triều Tiên, Trung Quốc, Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Món xúp yến sào được mệnh danh là "món trứng cá caviar của phương Đông". Món yến sào đã được người Trung Hoa tiêu thụ từ cách đây 400 năm. Món xúp yến sào trông giống như chất keo a dao được nấu với gia vị có bổ sung thêm một ít tinh bột, đường. Có lẽ món yến sào là một trong những món ăn được làm từ động vật đắt đỏ nhất. Tổ yến được thu hoạch là tổ chim trắng Aerodramus fuciphagus và tổ chim yến đen Aerodramus maximus. Tổ trắng và tổ màu hồng máu được cho là giàu dinh dưỡng hơn và quý hơn. Yến sào được cho là thần dược chữa được nhiều bệnh như tăng cường tình dục, cải thiện giọng nói, tăng cường miễn dịch, tăng cường tập trung. Tuy nhiên, nhà sinh dược học Kong Yun Cheng tại trường Đại học Hồng Kông đã tiến hành phân tích thành phần hóa học của một tô xúp yến và cho thấy rằng mặc dù tổ yến có một số chất glyco-protein hòa tan trong nước có khả năng tăng cường quá trình phân chia tế bào trong hệ miễn dịch nhưng lại bị phá hủy trong quá trình làm sạch, do đó thực tế xúp yến có giá trị dinh dưỡng thấp^[1]. Ngày nay, giá trị của yến sào chỉ mang ý nghĩa biểu tượng đối với người phương Tây.

Mục lục 1 Sự bổ dưỡng của yến sào [cần chú thích] 2 Chim yến làm tổ 3 Khai thác yến sào ở Việt Nam 4 Tham khảo và chú thích 5 Liên kết ngoài

[sửa] Sự bổ dưỡng của yến sào ^{[cần chú thích]}

Yến sào - tổ của loài chim yến, là nguồn tài nguyên quí hiếm, là loại thực phẩm cao cấp có nhiều chất bổ dưỡng, từng được dùng trong bữa yến tiệc của vua chúa thời phong kiến. Các nghiên cứu hiện đại cho thấy, yến sào là hợp chất bao gồm 2 yếu tố chính: glyco và protein. Phần glyco bao gồm 7 loại, cơ thể dễ hấp thụ. Phần protein có chứa nhiều acid amin không thay thế, mà cơ thể không tổng hợp được.

Theo số liệu của Trung tâm Công nghệ Sinh học Đại học Thủy sản và Viện Công nghệ sinh học thuộc Trung tâm Khoa học Tự nhiên và công nghệ quốc gia, trong thành phần yến sào có 18 loại acid amin, một số có hàm lượng rất cao như Aspartic acid, Serine, Tyrosine, Phenylalanine, Valine, Arginine, Leucine, ... Đặc biệt, acid syalic với hàm lượng 8,6% và Tyrosine là những chất có tác dụng phục hồi nhanh chóng các tổn thương khi bị nhiễm xạ hay chất độc hại, kích thích sinh trưởng hồng cầu. Ngoài ra, yến sào có cấu trúc glucoprotein, có năng lượng cao, cơ thể dễ hấp thụ. Các nguyên tố đa, vi lượng trong yến sào rất phong phú, có đến 31 nguyên tố xuất hiện bằng phương pháp huỳnh quang tia X, rất giàu Ca và Fe là các khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Các nguyên tố có ích cho ổn định thần kinh trí nhớ như Mn, Br, Cu, Zn cũng có hàm lượng cao. Một số nguyên tố hiếm tuy với hàm lượng thấp, nhưng rất quý giá trong kích thích tăng tiêu hóa hấp thu qua màng ruột như Cr, chống lão hóa, chống chất phóng xạ như Se. Qua đó chúng ta càng không ngạc nhiên về giá trị dinh dưỡng cao và quý giá của yến sào. Yến sào có tác dụng làm sạch phổi và các cơ quan hô hấp, làm giảm bệnh cúm và các triệu chứng dị ứng, làm tăng thể trọng, cân bằng các quá trình trao đổi chất trong cơ thể, tăng cường khả năng hoạt động thể lực và phản xạ thần kinh, bổ đối với hệ huyết học, làm tăng số lượng hồng cầu, huyết sắc tố, giảm thời gian đông máu, tăng cường các kích thích sinh trưởng cho các tế bào, phục hồi các tế bào bị thương tổn, chống lão hóa, hồi xuân, tăng tuổi thọ. Gần đây, khi nghiên cứu tác dụng của yến sào trong trường hợp cơ thể bị nhiễm chất độc hại, người ta nhận thấy yến sào hạn chế mức độ sút cân, phục hồi sức khoẻ nhanh , ổn định các chỉ tiêu huyết học. Người ta cũng đang nghiên cứu dùng yến sào điều trị các bệnh ung thư và HIV/AIDS vì phát hiện có một số hoạt chất sinh học kích thích sinh trưởng tế bào bạch cầu ngoại biên trong yến sào.

Có thể nói rằng, khi ăn món yến sào, thưởng thức được hương vị đặc trưng và bổ dưỡng của yến, người ta sẽ cảm thấy tự hào vì đã nếm được một trong những tinh hoa của trời đất, tạo vật.

3 năm gần đây công nghệ nuôi Yến trong nhà đã được ứng dụng tại Việt Nam do anh Lê Danh Hoàng - Giám đốc trung tâm Eka Việt Nam du nhập từ Indonesia. Căn nhà nuôi Yến theo công nghệ hiện đại đầu tiên được xây dựng tại Phường Tấn Tài - TP Phan Rang Tháp Chàm năm 2005. Tới đầu năm 2007 Việt Nam đã có hơn 100 căn nhà Yến được xây dựng. Trong tương lai không xa Yến sào trong nhà sẽ thay thế Yến sào khai thác tự nhiên làm nguồn tiêu thụ và xuất khẩu chủ yếu do hàng chục năm gần đây vì nhiều lý do sản lượng Yến sào tự nhiên của Việt Nam không tăng. Chi tiết về sự phát triển của nghề nuôi Yến ở Việt Nam có thể tìm thấy tại trang web www.ekavietnam.com

[sửa] Chim yến làm tổ

Tổ chim yến được xây trong mùa sinh sản và do con trống xây trong 35 ngày. Tổ được xây hình dạng như cái bát được dính vào thành hang đá. Tổ yến bao gồm nhiều phiến mỏng được dệt từ nhiều sợi tơ bằng nước bọt chim yến và bện vào nhau. Tổ chim yến có hàm lượng canxi (Ca), sắt (Fe), kali (K) và magiê (Mg) cao. Tổ yến cũng chứa chất dầu argan.

Hồng Kông và Hoa Kỳ là hai nơi nhập khẩu yến sào nhiều nhất^{[cần chú thích]}. Ở Hồng Kông, một bát xúp yến sào có gái lên đến 30 đến 100 USD^[1]. Một kg tổ yến trắng có giá tu 2000 USD - 6000 USD và yến hồng có giá lên đến 10.000 USD. Tổ yến trắng thường được những người buôn bán thiếu trung thực nhuộm đỏ bằng thuốc nhuộm để tăng giá bán.

[sửa] Khai thác yến sào ở Việt Nam

Ở Việt Nam, các địa phương có yến sào tự nhiên là một số hòn đảo của một số tỉnh Nam Trung Bộ như tỉnh Quảng Nam, Phú Yên, Khánh Hòa... Các tổ chim yến thường được làm ở các đảo trên các vách đá và việc khai thác yến sào thường rất nguy hiểm do những giàn giáo cao bằng tre, công cụ thô sơ, vách đá hiểm trở. Gần đây, một số nơi đã nuôi yến trong nhà trong thành phố để thu hoạch yến sào mà đặc biệt là tại thành phố Nha Trang. Những căn nhà nuôi yến được cải tạo để gần giống với điều kiện tự nhiên nơi yến thường hay làm tổ. Nha Trang cũng là nơi du khách có thể thưởng thức món yến sào thường xuyên tại các nhà hàng sang trọng.

[sửa] Tham khảo và chú thích

1. ^ ^{a b} "Bird-nest Soup, Anyone?" by Therese Park, Koreabridge Writings, 8 February 2005.

• Lau, Amy S.M. and Melville, David S. (April 1994) International Trade in Swiftlet Nests with Special Reference to Hong Kong Traffic Network 35pp. ISBN 1-85850-030-3

[sửa] Liên kết ngoài

• Bộ sưu tập các món ăn chế biến từ Yến Sào
• Giới thiệu Trung tâm Yến sào Eka Vietnam
• Nests image;
• Bird's Nest Soup, Australian Broadcasting Corporation News reported by Peter Lloyd, 24 August 2004;
• "The Deadly Delicacy: Allure of bird's nest soup endangers swiftlet colonies and drives violent clashes" by Sarah Rooney, San Francisco Chronicle, 19 December 2000;
• Yến sào món ăn bổ dưỡng