Murad I
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Murad I (còn gọi là Hüdavendigâr - from Ba Tư: خداوندگار Khodāvandgār - "người giống Chúa trời") (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: I. Murat Hüdavendigâr) (1319 hay 1326 – 1389) (Tiêu bản:Lang-ota) là quốc vương của Đế chế Ottoman từ năm 1359 đến năm 1389. Ông là con trai của Orhan I và Công chúa Helen của Đế chế Byzantine[1][2][3], và trở thành quốc vương sau khi vua cha băng hà năm 1359.
Mục lục |
[sửa] Trị vì
Ông tổ chức lại đế chế bằng cách xây dựng một xã hội và chính quyền ở thành phố mới chiếm được Adrianople (Edirne trong Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ) và mở rộng lãnh thổ về phía châu Âu, biến toàn bộ vùng Balkan trở thành lãnh thổ của đế chế Ottoman và ép Hoàng đế Byzantine phải triều cống cho mình. Chính Murad đã biến bộ lạc Osmanli trước đây trở thành một đế chế. Ông sáng tạo ra tước hiệu sultan năm 1383 và hệ thống tuyển quân cho lực lượng janissaries và devşirme. Ông cũng tổ chức chính nên hệ thống chính Divan, hệ thống các timar và những người nắm giữ các timar này (timariots) (các kỵ binh đặc biệt trung thành với Sultan được ban các thái ấp gọi là timar, và bản thân họ là timariot) và các quan tòa quân đội, các kazasker. Ông cũng lập nền hai tỉnh Anadolu (Anatolia) và Rumeli (châu Âu).
[sửa] Chiến tranh
Murad chiến đấu chống lại các Tiểu vương hùng mạnh từ Karaman ở Anatolia, chống lại ngườn Serb, người Bulgary và người Hungary ở châu Âu. Việc ông tiến quân vào Balkan đã khiến những người Cơ Đốc Giáo liên mình lại với nhau dưới quyền vua Hungary, nhưng họ bị đánh bại trong trận Maritsa vào 26 tháng 9, 1371 bởi một vị tướng tài giỏi của Murad là Lala Şâhin Paşa, người sau này trở thành tổng đốc (beylerbey) đầu tiên của Rumeli. Năm 1366, vua của người Serb buộc phải cống nạp cho Sultan và 1385 Sofia thất thủ trước quân Ottoman. Năm 1386 Hoàng tử Lazar Hrebeljanović đánh bại quân Ottoman trong trận Pločnik. Quân Ottoman không bị thiệt hại nặng, và vẫn có thể chiếm được Niš trên đường rút chạy. Năm 1389, quân đội của Murad đại thắng quân liên minh người Serb dưới sự chỉ huy của Lazar trong trận Kosovo. Sau trận đánh, Murad I bị Miloš Obilić, một quý tộc người Serb giả làm tù nhân để đến được lều của Sultan, ám sát. Con trai ông là Bayezid nắm quyền sau trận đánh. Mặc dù Murad đã bắt con trai mình thề không giết hại em trai Yakub, nhưng Bayezid vẫn xử tử Yakub ngay sau đó. Bayezid giả vờ nói với Yakub rằng cha họ muốn truyền đạt vài lời, nhưng khi Yakub tới nơi, ông bị siết cổ đến chết, làm cho Yakub trở thành người thừa kế ngai vàng duy nhất.
Lăng mộ của Sultan Murad vẫn còn cho đến ngày nay (2006), trên một góc chiến trường. Nó không ở trong tình trạng tốt, nhưng chưa hề bị phá hoại hay san bằng, bất chấp hàng thế kỷ thù địch giữa người Serb và người Thổ Nhĩ Kỳ.
[sửa] Các vợ và con
Các phu nhân của Murad I:
- Gulcicek Hatun – thuộc dòng dõi Hy Lạp
- Maria Thamara Hatun
- Pasha Melek Hatun – con gái của Kizil Murad Bey
- Fulane Hatun – con gái của Candaroglu
Các con của Murad I:
- Yakub Celebi - (chết năm 1389)
- Sultan Bayezid I (1354-1403)- con trai của Gulcicek Hatun
- Savci Bey – con trai
- Ibrahim Bey – con trai
- Yahshi Bey – con trai của Gulcicek Hatun
- Halil Bey – con trai
- Nefise – con gái
- Sultan – con gái
[sửa] Chú ý
[sửa] Sultan Murad trong văn chương
- Trong vở kịch lịch sử của William Shakespeare, Henry V,
Hoàng tử Harry gọi Murad là "Amurath" trong màn V, cảnh 2, khi ông kế vị cha mình, Vua Henry IV, năm 1412:
- Chief Justice. Good morrow, and God save your majesty!
- King Henry V. This new and gorgeous garment, majesty,
- Sits not so easy on me as you think.
- Brothers, you mix your sadness with some fear:
- This is the English, not the Turkish court;
- Not Amurath an Amurath succeeds,
- But Harry Harry!
- Murad ("Amurath the First") là chủ đề vở kịch của Thomas Goffe The Courageous Turk, xuất bản năm 1632.
[sửa] Liên kết ngoài
|
Murad I
Sinh: 1319 Mất: 1389 |
||
| Hiệu | ||
|---|---|---|
| Tiền vị: Orhan I |
Sultan của đế chế Ottoman 1359 – 1389 |
Kế vị: Bayezid I |
Tiêu bản:Sultans of Ottoman Empire
