Chung một dòng sông

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Chung một dòng sông
Một cảnh trong phim
Đạo diễn	Nguyễn Hồng Nghi Phạm Hiếu Dân
Sản xuất	Hãng phim truyện Việt Nam
Kịch bản	Cao Đình Báu Đào Xuân Tùng
Diễn viên	Song Kim, Mạnh Linh Phi Nga, Huy Công
Âm nhạc	Nguyễn Đình Phúc
Quay phim	Nguyễn Đắc
Ngày phát hành	20 tháng 7 năm 1959
Thời lượng	90 phút
Ngôn ngữ	Tiếng Việt

Chung một dòng sông là bộ phim năm 1959 của hai đạo diễn Nguyễn Hồng Nghi và Phạm Hiếu Dân (tức Phạm Kỳ Nam) do Hãng phim truyện Việt Nam sản xuất. Đây là bộ phim truyện đầu tiên của miền Bắc sau năm 1954 và cũng là bộ phim truyện đầu tiên của điện ảnh Cách mạng.

Sau Hiệp định Genève 1954 cho tới năm 1959, điện ảnh Cách mạng mới chỉ sản xuất được những phim tài liệu. Nhiều nhà làm phim mong muốn thực hiện những phim truyện nhưng chưa thành công. Một vài kịch bản đuợc viết ra, nhưng không được dựng thành phim. Năm 1958, đạo diễn Mai Lộc thực hiện bộ phim Biển đông, phim đã hoàn thành nhưng khi duyệt âm thanh thì không được thông qua. Lý do theo đạo diễn viết lại là do bộ phim nói về cuộc khởi nghĩa thất bại ở Hòn Khoai, Cà Mau năm 1940, nội dung không phù hợp với hoàn cảnh miền Bắc vào thời điểm đó.

Kịch bản gốc của Chung một dòng sông là kịch bản Tình không giới tuyến của tác giả Cao Đình Báu viết từ đầu năm 1957, nói về mối tình bị chia cắt của hai nhân vật Hoài và Việt sống trên đôi bờ sông Bến Hải, nhưng đó mới chỉ là một cốt truyện sơ lược. Về sau Cao Đình Báu và Đào Xuân Tùng đã sửa chữa và hoàn chỉnh kịch bản đổi tên thành Chung một dòng sông. Đạo diễn phim là Nguyễn Hồng Nghi và Phạm Kỳ Nam, quay phim Nguyễn Đắc, họa sĩ thiết kế Đào Đức. Lúc đó Phạm Kỳ Nam mới học ở Học viện Điện ảnh Pháp (Institut des hautes études cinématographiques) về, là đạo diễn duy nhất của miền Bắc khi ấy được đào tạo bài bản.

Đề tài của Chung một dòng sông là cuộc Chiến tranh Việt Nam đang diễn ra khi đó. Theo Hiệp định Genève 1954, sông Bến Hải trở thanh giới tuyến tạm thời phân chia hai miền Nam - Bắc của Việt Nam. Hai nhân vật Hoài và Vận yêu nhau từ hồi cùng trong Chiến tranh Việt-Pháp. Sau 1954 họ định làm lễ cưới, nhưng khi thuyền của nhà trai sang bờ Nam đón dâu thì cảnh sát phía Nam không cho họ lên bờ. Mối tình của họ bị ngăn cản.

Chung một dòng sông đã đề cập tới một vấn đề nóng bỏng của thời gian đó. Đề tài chia cắt này cũng gặp nhiều trong văn học nghệ thuật ở cả miền Nam và miền Bắc như ca khúc Câu hò bên bến Hiền Lương của Hoàng Hiệp, Gửi người em gái của Đoàn Chuẩn hay Chuyến đò vĩ tuyến của Lam Phương.

Bộ phim được công chiếu lần đầu ngày 20 tháng 7 năm 1959.

[sửa] Bình luận

Báo Nhân Dân số ra ngày 17 tháng 7 năm 1959 đã có bài giới thiệu về bộ phim:

"Bi kịch xé lòng của Hoài, của đôi lứa gợi lên thật sâu lắng, thật xáo động tất cả tình cảm sâu xa và bồng bột nhất trong mỗi tấm lòng Việt Nam... Đối với uất ức, căm thù, nhớ thương, hy vọng vào tình yêu nhất định thắng của Hoài và Vận, chúng ta đâu phải người ngoài cuộc. Mối đồng cảm sâu sắc giữa người xem và người trong phim sẽ là sức mạnh của bộ phim truyện đầu tiên của nước ta, bộ phim đã mạnh dạn đi thẳng vào thể hiện - dù chỉ khía cạnh nào đó - một tình cảm lớn nhất của nhân dân, của thời đại".

Tạp chí Điện ảnh số ra ngày 16 tháng 7 năm 1959, đạo diễn Phạm Văn Khoa - nguyên là giám đốc đầu tiên của Xưởng phim Việt Nam - viết:

"Phim Chung một dòng sông ra đời là cả một cố gắng lớn của anh chị em làm công tác điện ảnh Việt Nam. Bộ phim truyện đầu tiên của chúng ta đã đánh dấu một bước tiến quan trọng và hé mở một triển vọng khá tươi sáng của loại hình phim truyện Việt Nam non trẻ...".