Cükätaw
Wikipedia'dan
Yükätaw yä ki Cükätaw (Awrupıda: Sacetim, Urıslarda: Jukotin) ul 10.–15. yözlärdä Bolğarlarnıñ şähäre ide. Çulman yılğasınıñ sul yağında, xäzerge Çístay tiräsendä urnaşıla.
10.-13. yözlärdä İdel buyı Bolğarında ere hönärçelek häm säwdä-íqtísad üzäge. Yükätaw bäklege märkäze.
1236. yılda Batí xan ğäskäre tarafınnan qatı talana ämma betmi, wä Altın Urda çorında möxim şähärlärennän berse bulıp qala.
14.–15. yözlärdä berniçä tapqır Urıs köymäle talawçılar (uşkuynik) höcüm itkännän soñ elekkege ähämiäten yuğalta.
[üzgärtü] Xäräbäse
Yükätaw xäräbäläre berniçä öleştän tora.
Nığıtılğan şähär 5.8 ha urın ala. Şähär üzäge öç cir öyeme belän urap alınğan, alar arasında ike tirän arıq. Qazışlarda berniçä öy, qoymalar, bazlar açıldı.
Çığış bistäse dä 5-6 ha alanında.
Altın Urda çorında “nığıtılğan şähär” belän “Çığış bistäse” qullanılmí başlí.
Batış bistäse isä kiresençä üsä başlí, wä Altın Urda çorında 150 ha tikle alan ala başlí. Batış bistäsendä timer/baqır eşlär alıp-barılğan.
xäzerge Danaurovka awılı yänäşäsendä dip uylanıla.
[üzgärtü] Fänni öyränülär
Qazışlı öyränü 1970–1972. yıllarda bulğannar. Annarı 1991. yılda öyränüne F.Ş.Xüzi'n däwam itkän. Soñğı waqıt qazışlarnı N.Ğ.Näbiulla alıp-bara.
