Yunus Peygamber Külliyesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Nebi Yunus Külliyesi Musul, Ninova, Tevbe Tepesi'nde bulunur.
Eski Ninova’da, Asurların tapınağı olan bir yapı, Yunus Peygamber adına ithaf edilerek Deyr Yonan (Yunus Manastırı) haline getirilmiştir. Bu manastır, Hıristiyanlar tarafından M. 750 yılında Nebi Yuşa Mozolesi; Halife Mu’tezid Billah’ın emri ile (892-901) Nebi Yunus Makberesi olarak düzenlenmiştir. XII. Yy. başlarında Selçuklu emirlerinden birisi tarafından makberenin yanına bir mescidle ribat ilâve edilmiştir. Tuğtekin ribatı türbeye dönüştürmüş 1108-1113, 1365’te Celâeddin el Haetnî, kubbeli bir mekân ekleyerek Cuma mescidi olarak ibadete açmıştır. Bu tarihten sonra Nebi Yunus Camii adıyla anılan yapı, Timur’un Musul valisi Hüseyin Bey tarafından 1418’de tamir ettirilerek kubbeleri yenilenmiştir. 1588’de Canbulad oğullarından Hüseyin Paşa, harimin batısına Şafiiler bölümünü ekletmiş, 1838’de Vali Ali Paşa bazı ilâvelerle bir sebil inşa ettirmiştir. 1952 yılında Musul Belediyesi cadde genişletmesi sırasında bir kısım yapıları yıktırmıştır. Abdullah Başalim tarafından 1271 yılında yaptırılan tuğla minare 1922’de yıkılarak, 2 şerefeli bugünkü şekliyle yeniden düzenlenmiştir.
Yüksek bir tepe üzerinde kurulan Nebi Yunus Manzumesi, uzaktan bir kale görünümü vermektedir. Vaktiyle etrafında kademeli duvarlarla çevirili misafirhaneler varken, belediyece batı yönündekiler yıktırılarak yeri teraslanmış, geniş merdivenler şekline dönüştürülmüştür. Külliyenin dışında bulunan sebil, helâlar ve abdestlikten sonra, merdivenle külliyenin zemin avlusuna çıkılmaktadır. Avlunun güneyinde hizmetlilerin hücreleri; kuzeyinde medrese ve kütüphane binaları yer almaktadır. Girişin karşısında ikinci kata yükselen harim duvarları ve minare ile korkuluklu taş merdiven, kuzeybatı köşesinde ise harim ve türbeye çıkılan diğer merdiven bulunmaktadır. Külliyede tamamen kesme taş ve mermer kullanılmıştır.
