Türk Boylarının Tamgaları

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kaşgarlı Mahmud'a göre tamgalar:

Alkaevli	Ala Yuntlu	Avşar	Bayat
Bayundur	Begdili	Büğdüz	Çavuldur
Çepni	Dodurga	Döğer	Eymür
İğdir	Karaevli	Kayı	Kınık
Peçenek	Salur	Yazır	Yıva
Yüreğir

^[1]

[değiştir] Boyların Bilgileri

“Kınık kavmi: cürre karcığay, yani çakırdoğanın erkeği (Farsça cürre = kuşların erkeği)

Kayı kavmi: sungur (Reşidüddin’in listesinde şahin olarak geçer), yani şahinlerin en büyüğü olan akdoğan.

Bayındır kavmi: Laçin (Reşidüddin’in listesinde şahin olarak geçer), gezgin şahin.

Yuva kavmi: tuygun, yani yaşlı erkek çakırdoğan. Prof. Bazin Özbekçedeki karşılığını bulmuştur: kari erkek karciyağ.

Salur kavmi: bürgüt, yani kral kartal.

Afşar kavmi: Çure-Laçin, yani erkek falco peregrinus.

Begitli kavmi: bahri, yani pandion haliaetos, yani küçük balıkçıl kartal ya da balık-kartal.

Büdüz kavmi: italyu (tam olarak köpekleri alan anlamındadır), yani falco lanarius (Rusçada balaban), av için yetiştirilen dişi ya da kutsal doğan.

Bayat kavmi: ükü, yani grandük.

Yazgır kavmi: turumtay (Reşidüddin’inde çakır olarak geçer), yani bozdoğan.

Eymür kavmi: adı bilinmeyen bu kuşa isperi, falco subbuteo, yani delicedoğan denebilir.

Karabölük kavmi: küyenek sarı, yani küçük sarı kerkenez (küye’nin nek’le kısaltılmışı).

Akbölük kavmi: küyenek, yani kerkenez.

Iğdır kavmi: karcığay, falco columbarius, yani çakırdoğan.

Yüregir kavmi: biku, yani gecekuşu.

Tukirka kavmi: kızıl karcığay, yani kızıl çakırdoğan.

Ulanyundluk kavmi: yağalbay, falco vespertinus, yani gece çakırdoğanı.

Tüger kavmi: küçügen, yani kuzuların büyük çakırdoğanı.

Becenek kavmi: ala toğunak, lanius exubitor, yani haşarat yiyen boz saksağan.

Culavdar kavmi: buğdaınık. Kononov’un bunu Humay olarak yorumlaması yanlıştır. Bu kuş da humay gibi Kırgız halkbiliminde yer alan efsanevi bir kuştur. Adı buğdaykuşu olduğu düşünülüyor.

Çepni kavmi: humay. Farsçası hüma olan efsanevi bir kuştur. Bir önceki kuşta olduğu gibi yine bir hata yapılmıştır, fakat bu kez hatayı Ebulgazi yapmıştır. Efsanevi kuşların burada yeri yoktur. Gerçekte ongon’ları kumay, yani kar çakırdoğanıdır.

Carukluk kavmi: sarı karcığay, yani sarı çakırdoğan.

Karkin kavmi: sü büğürti, habiteos albicilla, yani balıkçılkartal, akkuyruklu kartal.

Yaşar kavmi: kirğu, yani atmaca (accipiter). “^[2]

[değiştir] Kaynak

1. ^ Divânü Lugâti't-Türk/Kâşgarlı Mahmûd/Sy.354/Madde:Oguz/Kabalcı Yayınevi
2. ^ Orta Asya'da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar/Jean-Paul Roux/sy.382-383