Soyuz uzayaracı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
Bu maddedeki veya maddenin bir bölümündeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız. Maddeye uygun bir biçimde kaynak ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
Soyuz (Birlik) uzayaracı, Sergey Korolyov tarafından Sovyetler Birliği uzay programı için tasarlanan uzayaracı sınıfı. 1960'larda, Sovyetler'in Ay'a insan gönderme projesi için tasarlandı. Soyuz asla Ay'a insan göndermese de pek çok başka görevi başarıyla yerine getirdi ve Sovyetler Birliği'nin çökmesinden sonra da 21. yy'da da Rusya tarafından kullanılmaya devam edildi. Yıllar süren kullanımı sonucunda Soyuz güvenilirliğini kanıtladı, ABD uzay mekiği'nin ard arda geçirdiği kaza ve arızalar sonrasında, Uluslararası Uzay İstasyonu'nun başlıca mürettebat taşıma ve ikmâl aracı haline geldi. Soyuz, ayrıca Çin'in Shenzhou uzaygemisi'nin tasarımına da örnek oluşturdu. Shenzhou sayesinde Soyuz tasarımının en azından 21. yy ortalarına kadar kullanılmaya devam edeceği tahmin edilmektedir.
[değiştir] Tasarım
Soyuz uzayaracı üç bölümden oluşur: önden arkaya doğru; küresel bir yörünge modülü, küçük bir aerodinamik dönüş modülü, güneş panellerinin bağlı olduğu silindir şeklinde hizmet modülü. Bunlardan ilk ikisi yaşanabilir modüllerdir. Mümkün olduğunca fazla parçayı atmosfere giriş için kalkanlanmış olması gerekmeyen yörünge modülünde taşıması sayesinde Soyuz, Apollo uzayaracının komuta modülünden hem daha geniş hacme sahiptir, hem de daha hafiftir. Apollo Komuta Modülü altı metre küp yaşama alanına sahip ve 5.000 kg ağırlıkta iken, üç parçalı Soyuz, aynı sayıda mürettebata dokuz metre küp yaşama alanı, bir hava kilidi ile bir hizmet modülü içeriyordu ve sadece Apollo kapsülü kadar ağırdı.
Soyuz'un tasarım kıstaslarından biri, birim yüzeye düşen hacmi azami kılmaktı. Bu kıstası en iyi yerine getiren biçim küreydi. Ancak Ay'a gidiş için tasarlanan Soyuz'un dönüşte erişeceği hızı kesmek için yapılması gereken atmosfer frenlemesi için küre yeterli olmuyordu. Bu nedenle, dönüş modülü "gece lambası" şeklinde tasarlandı.
