Pıngıdık

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Pıngıdık, Alevi inançlarında genellikle tahtacı olarak yaşam sürmekte olan kişilerin birlik, beraberlik ve dost sohbetlerini yaşamak üzere Antalya ilinin Gökbük Köyü'nde hala sürdürülmekte olan bir çeşit geleneksel oyundur.

Türkler'in Anadolu'ya gelmeden önce inandıkları bir inanç sistemi vardı. Bu inanç sistemine göre doğanın üzerinde hüküm süren ruhlar ve Tanrılar vardı. Türkler için ateşin, suyun, toprağın ve ağacın ruhları vardı. Bu ruhlarla iletişime giren, insanlar ve ruhlar arasında aracılık yapan, büyüler yapan, insanları mistik güçlerle tedavi eden hatta gelecek hakkında kehanetlerde bulunan din adamları vardı ve bunlara Kam ya da Şaman denilirdi. Bu kamlarda ikiye ayrılırlardı. Gökyüzünde yaşayan ve insanlara iyiliklerde bulunan ruhlarla iletişime giren Kamlara "AK KAM", Yer altında yaşayan ve insanlara hastalık, felaket ve kötü olan şeyleri veren ruhlarla iletişime giren kamlara Kara Kam denilirdi. Kara kam kötülük ruhlarına obasına salgın hastalık vermemeleri, felaketler yaşatmamaları, vs. için törenler yapardı. Yağmur duası da bu ayinlerden birisidir. Ak Kam ise genelde iyi ruhlara şükran etmek için ayinler yapardı.

Orta Asya'dan tüm Türkler Anadolu'ya gelinceye kadar buradaki birçok Türk boyu İslam'ı kabul etmişler ve yerleşik hayata geçmişlerdi. Anadolu'ya yeni gelen konar göçer Türk boyları bu yeni dine uzun süre alışamamış ve kabul etmemişlerdi. Ama zaman içinde önceki inanç sistemleri ile bu yeni dini (İslamiyet) birleştirerek yeni bir inanç sistemi yaratmışlardır. Böylece eski geleneklerini yaşatmaya devam etmişler ve de İslamiyet'i kabul ederek baskılardan kurtulmuşlardır. Bu yeni inanç sistemine Alevilik yani Alicilik demişlerdir. Bugün ki Alevilikteki dedelerle önceki Türk inanç sistemindeki kamlar ilevsel bakımdan çok benzerlik göstermektedir.

Örneğin:

• Kamlık soydan delir ve kişinin isteğine bağlı değildir (Rüyasına atalarının ruhu gelerek onu kamlığa zorlarlar kişi ya kabul eder ya da delirir).
• Dedelikte soydan gelir ve soyunda olmayan dede olmaz (Bektaşilikteki babalar hariç).
• Kamlar obanın saygın kişisi ve sözcüsüdür.
• Dedelikte günümüzde alevi topluluğunun önde gelenidir ve sözcüsüdür.

Pıngıdık'ta Kamların işlevselliğini kaybettikten sonra bazı obaların bunu bir gelenek olarak devam ettirmesi ile oluşmuş ve günümüze kadar süregelmiştir.

Bu oyun şu anda Anadolu'da 5-6 köyde değişik adlarla halen devam etmektedir. Eskilerde Yağmur ve Bereket duası olarak yazları düzenlenen bu gelenek son 15 yıldır her sene sömestr tatilinin ilk perşembesi düzenlenmektedir. Artık çeşitli bölgelere dağılmış köylüleri bir araya getirmek ve eğlenme amaçlı yapılır hale gelmiştir.