Nureddin Mahmud

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Nureddin Mahmud ya da Nureddin Zengi (Arapça: نور الدين ) (d. Şubat 1118 - ö. 15 Mayıs 1174) Halep kentinin Selçuklu Atabeyi. Zengi hanedanına üye olan Nureddin 1146 yılında babası I. İmadeddin Zengi'nin ölümü üzerine Halep'in atabeyi oldu. 1150 yılında Anadolu Selçuklu sultanı I. Rükneddin Mesud'un kızıyla evlendi.

Ortaçağ Türk-İslam dünyasının en parlak simalarından olan Nureddin Mahmut, Haçlılara karşı başarılı savaşlar yaptı. O Haçlılar ile mücadelesinde Musul hakimi kardeşi Seyfettin Gazi ve yerine geçen Mevdud ile birlikte hareket etmiş ve Haçlılara karşı İslam cephesini birleştirmek için çok çalışmışlardır. Nureddin, Haçlıların eline geçen Urfa’yı 1146’da tekrar fethetti. Ertesi yıl da Artak ve civarını ele geçirdi. II. Haçlı Seferinde kardeşi Seyfeddin ile birlikte Dimaşk’ı (Şam) kuşatan Haçlılar ile savaştı. Arima kalesini ele geçirdi, Haçlıları Yağra’da bozguna uğrattı. 1149’da Antakya Prensi Raymond’u öldürdü. Daha sonra Famiya kalesini zaptetti. Börilerin elinden Dimaşk’ı aldı. Yukarı Mezopotamya, Güneydoğu Anadolu ve Suriye’yi tek hakimiyet altında toplayarak sultanlığını ilan eden (1153) Nureddin Mahmut’un prestiji Selçuklu hanedanı’nı gölgede bırakacak kadar arttı. O Selahaddin Eyyubi ’yi Mısır’a göndererek Selçukluların hayali ve İslam dünyasında ikiliğe sebep olan Fatımi Halifeliği’nin yıkılmasını sağlamıştır. Kudüs Kralı III. Baudouin’i yenilgiye uğrattı (1157). 1158’de Haçlılara yenildiyse de onları Harim’de ağır bir bozguna uğrattı (1164). 1173’te Maraş ve Göksun’u Selçuklulardan aldı, ancak II. Kılıç Arslan ile anlaşarak şehirleri geri teslim etti. Nureddin 1174’te Dimaşk’ta öldü.

Yerine oğlu İsmail geçti. Bu dönemde Selahaddin Eyyubi ülke topraklarını yavaş yavaş ele geçirmeye başladı. Selahaddin ile mücadele eden Zengiler başarılı olamadı. İsmail, hastalanınca ülkesinin Musul hakimi İzzeddin Mesut’a verilmesini vasiyet etti. 1181’de ölünce Halep kolu sona erdi. Zengilerin Oğuzların Avşar boyundan geldiği biliniyor. Zengi devleti dağılınca buradan göç eden bir kısım Avşar boyları Karamanoğulları Beyliğini kurmuşlardır.

(Kaynak: Adnan Menderes KAYA - Avşar Türkmenleri kitabı)