Manto
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Manto, [Litosfer] ile [Çekirdek] arasında yer alan sıcak ve plastik bir kattır. Kalınlığı 2860 kilometreye yakındır. [Ultra bazik kayaç ultrabazik] veya [Ultramafik kayaç Ultramafik kayaçlardan oluşur] oluşur. Ağırdır; yoğunluğu 3,5 - 6 gr/cm3 arasında bulunur. Üç kısma ayrılır:
- Üst manto veya (astenosfer),
- Orta manto
- Alt manto.
Litosferin altından 700 km derinliğe kadar uzanan kuşağa üst manto veya astenosfer denilir. Bu kuşağın yoğunluğu 3.3-4.3 gr/cm3 arasında değişmekte olup, bileşiminde ultrabazik ve ultramafik ([Olivin olivinli] veya (piroksin piroksinli), yani fazla miktarda [alkali] madde ve [mineral] içeren [magma] veya ergimiş malzeme bulunur, üst mantonun alt kısmında P dalga hızı yoğunluk artışından dolayı 10.7-11 km/sn'yi bulur. Yerkabuğu parçaları veya plakalar, üst mantonun üzerinde yüzerler. Çünkü bu seviyelerde mantonun bir kısmı ergiyebilir. Bunun için de, belli bir sıcaklıkta mantonun bir miktar su içermesi yeterlidir. Bu durum gerçekleşince, kısmen eriyen astenosfer hemen hiçbir direnç göstermeden biçim değiştirir.
700-2900 km derinlikleri arasında uzanan kısmında ise alt manto başlar; bu kuşakta [demir] ve [magnezyum] [silikat silikatları] egemen durumdadır. Bundan dolayı alt mantonun alt kısmında yoğunluk 5.5'e kadar çıkmakta ve P dalga hızı ise 13.6 km/sn'ye ulaşır.
Orta manto kısmı Üst ve Alt manto arasında bir geçiş zonu oluşturur. Manto yerkürenin toplam hacminin %80 den fazlasını meydana getirir ve [yerkabugu] hareketleri (deniz dibi yayılması, [kıtaların kayması], [epirojenez], [orojenez], derin [deprem depremler]) ile volkanizma için gerekli enerjiyle iç kuvvetlerin kaynağım teşkil eder.
