Eylül (kitap)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Türk Edebiyatının ilk psikolojik roman örneği kabul edilen, Mehmet Rauf'un romanı.

"Romanın kahramanlarından Suad ve Süreyya evliliklerinin üzerinden beş yıl geçmesine rağmen Süreyya’nın ailesiyle birlikte oturmaktadırlar. Fakat evin havası, artık Süreyya’ya ya da Suad’a da sıkıcı gelmektedir. Süreyya, bir an önce bu evden ayrılıp, denize bakan sakin bir evde yaşamanın, en azından yazı orada geçirmenin hayalini kurmaktadır. Suad da iyice sıradanlaşan evliliklerini tekrar canlandırmak için bir değişikliğe ihtiyaçları olduğuna inanmakla birlikte, yine de halinden pek yakınmaz. Fakat, kısa bir süre sonra Süreyya’nın hayali gerçekleşir ve Suad’ın babasından aldığı para sayesinde Boğaziçi’nde bir yalı kiralarlar… Çok mutlu yaşamaya başlarlar. Bu arada onların dostu olan Necib ile Süreyya akrabadır. Necip yalnız bir adamdır. Yalnızlığını paylasacak bir eş aramaktadır. Birgün sahilde Süreyya ile karşılaşır. Süreyya onu evine davet eder, Necip bu isteği geri çevirir. Ayrıldıklarında fikrini değiştrip ilk vapura atlayıp Süreyya'nın yanına gider. Suad ve Süreyya onu kariısında görünce çok mutlu olur. Evini gösterirler, sohbet ederler. Daha sonra dışarı çıkarlar gezerler, dolarşırlar. Daha sonra Necip Suad ile yakınlaşır ve bu Süreyya'nın dikkatini çeker. Necip Suad'a aşık olmuştur.Bu durumdan rahatsız olan Necip, kendiyle iç hesaplaşmalar yaşar ve Suad'ın bir eldivenini hatıra olarak çalar ve onlarda uzaklaşır. Yazın sonunda Süreyya babasının yanına döner ve bu arada Necip hastalanır. Ziyarete gelen Suad ve Süreyya onun yatakta görünce üzülürler. Suad mutfaktan birşeyler getirirken Necib'in yastığının altında eldiveninin tekini görür ve durumu anlar. Sonunda o da Necib'e aşık olur. Bir gün Süreyya'nın evi yanar ve Suad da içerididedir. Süreyya "Suad!" diye içeriye doğru yangınların arasından bağırır fakat içeriye girmeye cesaret edemez. Necip "Suat!" diye bağırır ve alevlerin arasında eve girer. Tavanın çökmesi ile ikiside hayatını kaybeder.

Türk Edebiyatının ilk psikolojik romanı olan “Eylül”, diğer Servet-i Fünun romanlarının aksine dil estetiği ve ifade ahengini, hayatın gerçekliğine tekabül edecek yalın bir dilde bulur.