Dentin

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Dentin, dişlerin mezoderma kökenli kemiğe benzer yapıdaki temel tabakasıdır. Kuru ağırlığının %70-75 inin kalsiyum tuzu olması nedeniyle kemikten daha serttir.

Dentinin organik matriksi odontoblastlar tarafından salgılanır. Tip I kolajen fibriller, glikozaminoglikanlar ve hidroksiapatit kristalleri şeklindeki kalsiyum tuzlarından meydana gelir. Odontoblastlar, dentinogenezin başından diş ömrünün sonuna kadar dentin salgılayan hücrelerdir. Bu nedenle dentin dokusu içinde odontoblastların kalıntısı olan odontoblast uzantıları (Tomes lifleri) vardır. Bu uzantılar dentin kalınlığı boyunca mine sınırından pulpanın dış tabakasına kadar devam eder. Bu uzantılara dentin kanalları da denir.

Odontoblast tarafından salgılanan matriks başlangıçta mineralize değidir, bu nedenle predentin adını alır. Dentinogenezin ileri aşamalarında predentin içine hidroksiapatit tuzları birikerek dentin kalsifiye olur. Dentin, mineden yumuşak ancak kemikten serttir. Diş minesi sadece elmas frezlerle aşındırılabilirken dentin çelikle kesilebilir.

Dentin, içinde sinir hücresi veya sinir uzantısı barındırmaz ancak içindeki Dentin kanalları nedeniyle hassas bir dokudur. Dentin kanallarında bulunan sıvı hidrostatik basınca neden olabilecek etmenlerle karşılaştığında sızlama tarzında, keskin ve güçlü bir ağrı oluşur. Bu ağrıya "dentin hassasiyeti" denir. Dişeti çekilmiş dişlerde sıkça rastlanır.

Dentin insan dişlerine sarı rengini veren katmandır. Dentin oluşumu diş ömrü boyunca sürdüğünden yaşlandıkça dentin kalınlığı artar. Bu nedenle dişler daha sarı görünür. Dişin rengine etki eden bir diğer tabaka minedir. Minenin kalınlığı azaldıkça,alttaki dentin tabakası daha fazla görünür hale gelir.

Dentinin 3 tipi vardır. Bunlar: Primer dentin, Sekonder dentin ve Tersiyer dentindir. Primer dentin, ilk oluşmuş dentindir. Sekonder dentin, diş okluzyona geldikten sonra yavaş oluşan ve ömür boyu devam eden dentindir. Histolojisi primer dentine çok benzer. Tersiyer dentin, çürük gibi stimulusların etkisiyle oluşur ve pulpayı korumayı amaçlayan bir oluşumdur. Hızlı oluşur ve düzenli değildir.