AGROVOC
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çok dilli bir tesarus olan AGROVOC tarım, ormancılık, balıkçılık, gıda güvenliği alanlarını ve bunlarla ilişkili diğer alanları (Sürdürülebilir Kalkınma, Beslenme vb.) kapsamaktadır.Değişik dillerde kelime ve deyimleri (terimleri) içerir ve bunların ilişkilerinin (ör. "üst grup", "alt grup" ve "ilişkili grup" gösterildiği bir yapıdadır. Kaynak belirlemede ve arama-tarama yapmada kullanılır. Daha basit ve etkili arama tarama yapmayı mümkün kılmak ve kullanıcıların en fazla ilgili kaynağa ulaşmasını sağlamaya yönelik standart bir indeksleme yapılmasında büyük rol oynar.
AGROVOC Tesarus 1980’li yılların başlarında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Avrupa Topluluğu Komisyonu tarafından geliştirilmiştir. FAO tarafından her 3 ayda bir güncellenmektedir. Kullanıcılar spesifik değişiklikleri AGROVOC Web Sitesinden takip edebilirler: [1]
AGROVOC İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Çince ve Arapça olmak üzere FAO’nun kullandığı 5 resmi dilde mevcuttur. Aynı zamanda Çek, Alman, Japon, Portekiz, Slovak ve Tai dillerine de çevrilmiştir. Hindu, Macar, İtalyan, Kore, Fars dili gibi diğer dillerde de çeviri veya kontrol işlemleri devam etmektedir.
Konu başlıkları |
[değiştir] AGROVOC’un Yapısı
AGROVOC, daima bir veya aynı kavramı temsil eden bir veya daha fazla kelimeden oluşmuş terimlerden oluşmaktadır. Her bir terim için diğer terimlerle hiyerarşik ve hiyerarşik olmayan ilişkilerin gösterildiği bir kelime bloku yer almaktadır: BT (üst terim, dahil olduğu üst grubu temsil eden terim), NT (alt terim, içerdiği alt grubu temsil eden terim), RT (ilgili terim), UF (tanımlayıcı olmayan sözcük).
Kirlilik NT: Asit çökelmesi NT: Hava kirliliği NT: Çok çıkışlı kirlenme NT: Sediment kirliliği NT: Su kirliliği RT: Çevresel ayrıştırma RT: Kirleticiler RT: Pestisitler
Hava Kirliliği BT: Kirlilik RT: Atmosfer RT: Sera etkisi
Bu ilişkiler AGROVOC Tesarusun yapısını ve kapsamını oluşturur. Örneğin, "Hava Kirliliği" terimi için dahil olduğu bir üst grubu temsil eden terim olan "Kirlenme" ve ilişkili olduğu terimler olan "Atmosfer" ve "Sera Etkisi" terimlerinin bilinmesi bu terimlerin ifade ettiği bilginin kapsamını tanımlar. İlaveten, AGROVOC’ta kullanılan açıklayıcı notlar gerekli olduğunda terimlerin durumlarını ve anlamlarını açıklığa kavuşturmada yardımcı olur. Taksonomik ve coğrafi terimlerTaksonomik ve Coğrafi terimlerin açıklayıcı notla belirtilmesi arama-tarama, filtreleme ve yükleme işlemlerinde kolaylık sağlar.
[değiştir] Formatlar
AGROVOC ticari olmayan kullanımlar için internetten indirilebilir[2]. MySQL, Microsoft Access, Tag Text, ISO2709, XML, SKOS ve OWL formatlarında mevcuttur.
[değiştir] AGROVOC Web Hizmetleri
AGROVOC Web Hizmetleri veritabanının yerel nüshasının kullanımı yerine, Web servisleri yoluyla AGROVOC’un ortak kullanımını sağlamaya yönelik, Tarımsal Enformasyon Yönetim Sistemlerinin geliştirilmesini destekleyen girişimin bir bölümü olarak son zamanlarda online yürütülmektedir. Web hizmetleri ile tesarusun güncellenmesi çabucak yapılabilmekte böylece ortak yararlanmada en son edisyonun kullanılabilmesi için düzenli olarak yapılması gerekli yüklemeler için daha az zaman ve emek harcanır.
Son zamanlarda tesarusa online erişim için 7 web servisi bulunmaktadır:
- kavrama rakamsal koduyla ulaşma
- kavramın mevcut dillerdeki ismine rakamsal koduyla ve dil koduyla ulaşma
- kavramın bütün dillerdeki karşılığına spesifik koduyla ulaşma
- aranılan kavramı içeren bütün terimlere ulaşma
- kavramın rakamsal koduna ve "üst grup (BT)", "alt grup (NT)", "ilişkili grup (RT)", "tanımlayıcı olmayan kavram (UF)" lara ulaşma
- terimin tanımlamaları ve açıklayıcı notlarına ulaşma
- terimlere genişletilmiş sorgulama ile ulaşma
AGROVOC Web Hizmetleri, SOAP ve WSDL gibi hali hazırdaki standart açık kaynak teknolojilerine dayanmaktadır.
[değiştir] Tesarustan Ontolojilere
AGROVOC Tarımsal Ontoloji Geliştirme (AOS) projesinin dayanağını oluşturmaktadır. AGROVOC gibi sözlük sistemleri ve tesarusların içerdiği bilgiler kullanılmasıyla, AOS, web ortamında enformasyon yönetimini daha iyi destekleyecek belli bir alanda uzmanlaşmış-spesifik terminoloji ve kavramların geliştirilmesini mümkün kılabilecektır. Ana amaçlardan biri, kavramlar arasındaki ilişkilerin daha da spesifikleştirilerek genişletilmesi yoluyla tesarusa daha fazla semantik eklenmesidir.
Örneğin, şu anda "kirleticiler", "kirlilik" teriminin altında ilişkili olduğu terimler arasında yer almaktadır. Pratikte, birliktelik tipi tanımlandığı zaman açık bir şekilde "kirleticiler" in "kirlilik" nedeni olduğunu gösterebileceğiz, böylece ilişkiye, basit "ilişkili terim (RT)" ibaresinden daha fazla anlam yüklemiş olacağız.
Kirlilik
nedeni:kirleticiler
Kullanıcılar "kirlilik" terimi hakkında bilgi sahibi olmak istediklerinde, arama sonuçlarını sınırlamalarını sağlaması amacıyla belli başlı ilişki türleri kendilerine sunulacak ve bunlar arasından uygun olanı seçmeleri istenecektir. Örneğin, "Kirliliğin bütün nedenlerini görmek istermisiniz?" Bu açıklama, aramada daha fazla ilgili kaynağa ulaşmayı önemli ölçüde artıracaktır.
İlişkilerin gösterildiği genişletilmiş tablo, kullanıcılara daha çok maddeli ve daha tutarlı indeksleme yapmayı ve daha etkin arama ve tarama olanağını sağlamaktadır. AOS bu doğrultuda bir adım önde olmayı hedeflemektedir.
[değiştir] Ayrıca bakınız
[değiştir] İlgili bağlantılar
- Tarımsal Enformasyon Yönetim Standartları
- Tarımsal Ontoloji Servisi
- Tarımsal Metadata Element Set
- Tarımsal Enformasyon ve Bilgi Yönetimi Yazıları
- RSS olay ve haberler beslemesi
