Adi ceviz
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
|
||||||||||||||
| Juglans regia L. |
Adi ceviz (Juglans regia), cevizgiller (Juglandaceae) familyasından 25 m'ye kadar boylanabilen geniş tepeli bir ceviz türü.
Konu başlıkları |
[değiştir] Morfolojik özellikleri
Gövde kabuğu gümüşi-gri renkte, parlak ve çatlaksız olup uzun yıllar çatlamadan kalır. Uç tomurcuğu terminaldir.Tomurcuklar pullu ve sapsızdır. Çoğunlukla yaprak koltuğunda yedek ikinci bir tomurcuk vardır; kalın silindirik, gri-kahverengi, çıplak olan sürgünler üzerinde gözle görülebilecek büyüklükte ve çok sayıda beyaz lentiselleri bulunur; sürgün özü bölmelidir.
Yaprak sapı izi üzerinde 3 adet iletim demeti izi görülür; tek tüysü olan yapraklar 22-35 cm uzunluğundadır.5-9 yaprakçığa ayrılmıştır; aromatik kokulu yaprakçılar eliptik ters yumurta biçiminde yumurta şeklindedir, ucu küt veya hafif sivricedir, kenarı tamdır, her iki yüzü de çıplaktır, yalnız yaprakçıkların alt yüzünde damarların birleştiği yerde tüy demetleri mevcuttur. Yaprakçıklar orta damara karşılıklı dizilmiş olup 6-12 cm uzunluktadır.
Meyvesi çekirdekli sulu meyve olup, ekzokarp yeşil renkli ve çıplaktır, 4-5 cm çapındadır, takriben küre şeklindedir.
[değiştir] Dağılımı
Türkiye'de Doğu Anadolu'da doğal olarak yetişmekle beraber, hemen her tarafta kültüre alınmıştır.İngiliz cevizi,aynı zamanda genel ceviz veya İran cevizi olarak bilinen ceviz türünün bir çeşidi;doğal olarak Balkan'lardan Güney doğu Avrupa'ya,merkezi Asya'ya,Himalaya'dan,güney batı Çin'e uzanır.En geniş ormanlar Kırgizistan'dadır.Burada yaygınca bulunur.Hemen hemen saf ceviz ormanları1.000-2000 metre yükseklikte özellikle Kırgızistan'ın Jalal-Abad bölgesindeki Arslanbob'dadır.
[değiştir] Yetiştirme ve Kullanım
İngiliz cevizi,batı ve kuzey Avrupa'da Roma İmparatorluğu ve öncesine göre daha önceleri sunuldu.Amarika'da(Tüm kıta)17.yüzyılda.Önemli yetiştirme bölgeleri: Avrupa'da Fransa,Sırbistan,Yunanistan,Bulgaristan ve Romanya.Asya'da Çin,Kuzey Amerika'da kaliforniya,Güney Amerika'da Şili'dir. Yaygın şekilde yüksek kalitedeki kabukları için yetiştirilir.Tazesi ve preslenmiş şeklinin her ikisi de değerli yağı için yenir.Ağacı aynı zamanda çok yüksek kalitelidir(Amerikan siyah ceviziyle eşdeğerdir).Mobilya ve tüfek kabzası yapımında kullanılır.
[değiştir] Gıda Değeri
100 gram kabuklu cevizin içerdikleri:
- 15,2 gr protein
- 65,2 gr yağ
- 13,7 gr karbonhidrat
- 0,34 mgr Tiyamin(B vitamini)
- 0,54 mgr Vitamin b6
- 3,4 mgr manganez
- 1,6 mgr bakır
- 158 mgr mağnezyum
- 346 mgr fosfor
- 3,1 mgr çinko
[değiştir] Etimoloji
Juglans regia'nın bilimsel ismi olarak Juglans Latince'de Jovis Glans "Jupiter'in fındık,cevizi" ve regia "krala ait" kelimelerinden gelir.Onun ortak ismi İran cevizi,orijininin güney batı Asya (İran)olduğunu gösterir.
[değiştir] Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'da Adi ceviz ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. |
 |
Wikispecies'de Adi ceviz ile ilgili taksonomi bilgileri bulunur. |
