Şerif Mardin

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Şerif Mardin Türk sosyolog ve siyaset bilimcisi. 1927 yılında İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesi’nde başladığı orta öğrenimini ABD’de tamamladı.

[değiştir] Akademik çalışmaları

Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümü mezuniyetinin ardından lisansüstü eğitimini John Hopkins Üniversitesi’nde yaptı. Doktorasını Stanford Üniversitesi'nde Hoover Institute'de “The young Ottoman movement: a study in the evolution of Turkish political thought in the nineteenth century” başlıklı tezle savundu. Aynı tezin genişletilmiş halini 1962 yılında Princeton University Press'ten "The Genesis of The Young Ottoman Thought" adıyla bastırdı. Bu konu üzerindeki çalışmalarını 1964 yılında çıkan diğer eseri "Jön Türklerin Siyasi Fikirleri: 1895-1908" (Türkiye İş Bankası Yayınları) ile taçlandırdı. Bu iki çalışma sonraki çalışma alanını tayin etti ve Türk Modernleşmesi problematiğini genişletecek ayrıntılı makale çalışmaları ile devam etti.

Ankara Üniversitesi'nde 13 yıl hocalık yaptıktan sonra Boğaziçi Üniversitesi'nde İktisadi İdari Bilimler Fakültesi'nin kurucu Dekanlığını ve Sosyoloji Bölümü Başkanlığı yaptı (1973). Daha sonra yaklaşık 13 sene Washington'daki American University'de İslam Araştırmaları Merkezi Başkanlığını yürüttü. Sonra Türkiye'ye Sabancı Üniversitesi'ne Tanzimat Dönemi Türk Düşüncesi hakkındaki çalışmalarını geliştirecek bir programın başına döndü. Kendisi halen aynı fakültede çalışmaktadır.

Son kitabı yeni makaleler derlemesi olan "Religion, Society and Modernity in Turkey", Syracuse University Press'ten (2006) çıktı.Ayrıca 1954-1966 yılları arasında dönemin önemli dergisi olan Forum'da yazarlık yaptı.

1993 yılında ODTÜ Prof. Dr. Mustafa Parlar Eğitim ve Araştırma Vakfı Yılın Bilim Adamı Ödülünü (Prof. Dr. Tekin Dereli ile birlikte)aldı.

1967–1970 yıllarında Türkiye Sosyal Bilimler Derneği (TSBD) kurucu başkanlığı yaptı..

Yine 1994 yılında Yeni Demokrasi Hareketi (YDH) kurucu üyesi olarak geçici bir dönem siyasete girdi. Stanford Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi ve Sabancı Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapmıştır.

Bazı kitapları şunlardır:

Bediüzzaman Said Nursi Olayı/Modern Türkiye'de Din ve Toplumsal Değişim
Din ve İdeoloji
İdeoloji
Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908
Siyasal ve Sosyal Bilimler
Türk Modernleşmesi
Türkiye'de Din ve Siyaset
Türkiye'de Toplum ve Siyaset
Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu

[değiştir] 2007 ve 2008 yıllarında Türkiye'de ön ayak olduğu tartışmalar

Şerif Mardin, ilk olarak 2007 yılı içerisinde Vatan Gazetesi'nden Ruşen Çakır'la yaptığı bir röportajda 'mahalle baskısı' kavramını ortaya attı. Bu kavramla, muhafazakarlaşan bir toplum içerisinde, bu muhafazkarlaşmanın baskın hale gelmesi durumunda "dini" bir hayat tarzını benimsemeyenlerin kendilerini dışlanmış hissedeceklerini ve baskın hale gelen muhafazakarların değerlerinin ağirlık kazanabileceğini anlatmaya çalıştı. Bu durumun, Cumhuriyet'in ilk yıllarında karşıt zümreler arasında da yaşandığından bahsetti. Söz konusu kavram kamuoyunda geniş yankı buldu ve Türkiye'nin geleceği üzerine yapılan tartışmaların en önemli referans noktalarından biri olarak anılmaya başladı.

Bu röportajdan kısa bir süre sonra Şerif Mardin Ruşen Çakır'la ikinci bir röportaj yaparak, bu kavramı daha geniş bir biçimde açıklama ihtiyacını hissetti ve "tarafların" elinde bir koz olarak kullanılmasının önüne geçmeye çalıştı.

2008 yılının Mayıs ayı içerisinde ise "öğretmen imama yenildi" sloganı ile bilinen yeni bir tartışmanın öncüsü oldu. Bugüne kadar daha ziyade akademik çevrelerde ilgi gören, Kemalist ideolojinin bir ´iyi, doğru ve güzel´ doktrini geliştiremediğini, halkın bu ihtiyaçlarını Cumhuriyet'in kurulmasından bir süre sonra din öğretileri ile karşıladığını vurguladı.

Şerif Mardin'in bu yıllarda yaptığı bu toplumsal değerlendirmeler pek çok yazar tarafından ufuk açıcı bulunmuş ve söz konusu konular hakkında yeni araştırmaların yapılmaya başlanmasına ve kamuoyunun bu konulara daha ciddiyetle eğilmesine sebep olmuştur. Öte yandan Türkiye'de giderek hız kazanan ideolojik mücadelede de tartışma savları olarak kullanılmışlardır ve halen kullanılmaktadırlar.