สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ หรือ สมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ (พ.ศ. ๒๓๑๖ - ๒๓๖๐) เป็นพระราชโอรสลำดับที ๗ ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ประสูติแต่สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี มีพระนามเดิมว่า จุ้ย
สมเด็จเจ้าฟ้าจุ้ย ทรงได้รับสถาปนาเป็นกรมขุนเสนานุรักษ์ ใน พ.ศ. ๒๓๓๕ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เมื่อสมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. ๒๓๕๐ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร พระเชษฐาของพระองค์ได้อุปราชาภิเษกเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล สมเด็จเจ้าฟ้าจุ้ยได้รับพระราชทานให้เป็น พระบัณฑูรน้อย ช่วยราชการพระเชษฐา
ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเสด็จสวรรคต เมื่อ พ.ศ. ๒๓๕๒ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร ทรงราชาภิเษกเป็น พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงโปรดเกล้าฯ ให้อุปราชาภิเษก เจ้าฟ้ากรมหลวงเสนานุรักษ์ เป็น สมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ ตำแหน่งพระมหาอุปราช
สมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ ทรงเป็นแม่ทัพหลวงไปรบกับพม่า และจัดการกับหัวเมืองทางใต้ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๕๒ ต่อมาใน พ.ศ. ๒๓๕๗ ทรงเป็นแม่กองตั้งเมืองใหม่เป็นเมืองด่านหน้าทางทะเล พระราชทานชื่อว่า นครเขื่อนขันธ์ นอกจากนั้นยังทรงปฏิสังขรณ์วัดเก่า ๒ วัด คือ วัดลิงขบ พระราชทานชื่อว่า วัดบวรมงคล และวัดเสาประโคน พระราชทานชื่อว่า วัดดุสิตาราม และทรงสร้างวัดใหม่ ชื่อว่า วัดทรงธรรม
กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ ทรงสมรสกับพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าตากสิน ทรงสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๐ ขณะพระชนมายุ ๔๔ พรรษา ณ พระที่นั่งวายุสถานอมเรศร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยไม่ได้ทรงแต่งตั้งผู้ใดเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ตำแหน่งวังหน้าจึงว่างมาตลอดรัชสมัย
เนื้อหา |
[แก้] พระโอรส-ธิดา
[แก้] ประสูติก่อนอุปราชาภิเษก
- พระองค์เจ้าชาย (พ.ศ. 2334) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสำลี พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าตากสิน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 1
- พระองค์เจ้าชายประยงค์ (พ.ศ. 2334-2400) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน่วม ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรมเป็นกรมหมื่นธิเบศวร์บวร ในรัชกาลที่ 2 เป็น กรมขุนธิเบศวร์บวร ในรัชกาลที่ ๔ ทรงเป็นต้นสกุล บรรยงกะเสนา
- พระองค์เจ้าหญิงประชุมวงศ์ (พ.ศ. 2337) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสำลี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4
- พระองค์เจ้าชายปาน (พ.ศ. 2337) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน่วม ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรมเป็น กรมหมื่นอมรมนตรี ในรัชกาลที่ 3 สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4
- พระองค์เจ้าหญิงนัดดา (พ.ศ. 2339) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสำลี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4
- พระองค์เจ้าหญิงขนิษฐา (พ.ศ. 2341-2419) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน่วม
- พระองค์เจ้าหญิง (พ.ศ. 2342) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน่วม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 2
- พระองค์เจ้าชายพงศ์อิศเรศ (พ.ศ. 2343-2417) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสำลี ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรมเป็น กรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดช เมื่อ พ.ศ. 2405 ในรัชกาลที่ 4 ทรงเป็นต้นสกุล อิศรเสนา
- พระองค์เจ้าหญิงสุวรรณ (พ.ศ. 2344) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาก้อนทอง สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
- พระองค์เจ้าชายไม้เทศ (พ.ศ. 2345) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเหมใหญ่ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 2
- พระองค์เจ้าชายภุมริน (พ.ศ. 2345) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทรัพย์ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3 ทรงเป็นต้นสกุล ภุมรินทร
- พระองค์เจ้าหญิงอำพัน (พ.ศ. 2346-2424) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาปิ่น
- พระองค์เจ้าชายภุมเรศ (พ.ศ. 2346) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทรัพย์ ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรมเป็น กรมหมื่นอมเรศรัศมี ในรัชกาลที่ 4 สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4
- พระองค์เจ้าหญิงนฤมล (พ.ศ. 2347) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสำลี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
[แก้] ประสูติเมื่อทรงเป็นพระบัณฑูรน้อย
- พระองค์เจ้าหญิงงาม (พ.ศ. 2349) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาก้อนทอง สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
- พระองค์เจ้าชายเสือ (พ.ศ. 2349) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน่วม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 ทรงเป็นต้นสกุล พยัคฆเสนา
- พระองค์เจ้าชายใย (พ.ศ. 2350) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาศิลา สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 ทรงเป็นต้นสกุล รังสิเสนา
- พระองค์เจ้าชายกระต่าย (พ.ศ. 2350) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน่วม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
- พระองค์เจ้าชายทับทิม (พ.ศ. 2351) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อยใหญ่ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
- พระองค์เจ้าหญิงมณฑา (พ.ศ. 2352) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน่วม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4
- พระองค์เจ้าชายฤกษ์ (พ.ศ. 2352-2435) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อยเล็ก ทรงผนวชเป็นสามเณรตั้งแต่รัชกาลที่ 2 ได้รับเลื่อนพระยศเป็น สมเด็จกรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ ในรัชกาลที่ 5 ทรงเป็นสมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 8 ของกรุงรัตนโกสินทร์
[แก้] ประสูติเมื่ออุปราชาภิเษกแล้ว
- พระองค์เจ้าชายแฝด (พ.ศ. 2353) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทรัพย์
- พระองค์เจ้าหญิงแฝด (พ.ศ. 2353) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทรัพย์
- พระองค์เจ้าชาย (พ.ศ. 2353) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาศิลา สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 2
- พระองค์เจ้าหญิงปทุเมศ (พ.ศ. 2353) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเยี่ยม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5
- พระองค์เจ้าหญิงเกสร (พ.ศ. 2353) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาปิ่น สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 2
- พระองค์เจ้าชายชุมแสง (พ.ศ. 2353) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเล็ก สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 ทรงเป็นต้นสกุล สหาวุธ
- พระองค์เจ้าชายสาททิพากร (พ.ศ. 2353) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อยเล็ก สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
- พระองค์เจ้าหญิง (พ.ศ. 2354) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาม่วง สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
- พระองค์เจ้าหญิงนุ่ม (พ.ศ. 2354-2421) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดานิ่ม
- พระองค์เจ้าชาย (พ.ศ. 2355) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดานก (ต่อมาเจ้าจอมมารดานกได้เฉลิมนามเป็น ท้าวสมศักดิ์) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 2
- พระองค์เจ้าชายยุคันธร (พ.ศ. 2355) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อยเล็ก ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรมเป็น กรมหมื่นอนันตการฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2410 ในรัชกาลที่ 4 ว่ากรมทหารช่าง เมืองญวน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5 ทรงเป็นต้นสกุล ยุคันธร
- พระองค์เจ้าชายสีสังข์ (พ.ศ. 2356) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเอี่ยม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3 ทรงเป็นต้นสกุล สีสังข์
- พระองค์เจ้าหญิงดวงจันทร์ (พ.ศ. 2356) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาศรี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4
- พระองค์เจ้าชายรัชนิกร (พ.ศ. 2357) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาพลับ (จินตหรา) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 ทรงเป็นต้นสกุล รัชนิกร
- พระองค์เจ้าหญิง (พ.ศ. 2357) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาม่วง สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
- พระองค์เจ้าชายทัดทรง (พ.ศ. 2359) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาแจ่ม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5
- พระองค์เจ้าชายรองทรง (พ.ศ. 2359-2419) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาภู่ (อิเหนา) ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรมเป็น กรมหมื่นสิทธิสุขุมการ เมื่อ พ.ศ. 2410 ในรัชกาลที่ 5 ทรงว่าการโรงทอง ทรงเป็นต้นสกุล รองทรง
- พระองค์เจ้าชายสุดวอน (พ.ศ. 2360) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดามี (บุษบา) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
- พระองค์เจ้าหญิงสุดศาลา (พ.ศ. 2360) ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาม่วง สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5
[แก้] ดูเพิ่ม
| รัชสมัยก่อนหน้า: กรมพระราชวังบวรมหาอิศรสุนทร |
กรมพระราชวังบวรสถานมงคล ราชวงศ์จักรี พ.ศ. 2352 - 2360 |
รัชสมัยถัดไป: กรมพระราชวังบวรมหาศักดิ์พลเสพย์ |
|
|
|
|---|---|
|
กรมหลวงอิศรสุนทร · กรมหลวงศรีสุนทรเทพ · กรมหลวงเสนานุรักษ์ · กรมหลวงเทพยวดี · กรมหมื่นอินทรพิพิธ · กรมหลวงเทพพลภักดิ์ · กรมหมื่นศักดิพลเสพ · กรมหมื่นจิตรภักดี · กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ · กรมพระรามอิศเรศ · กรมพระปรมานุชิตชิโนรส · กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ · กรมหมื่นณรงค์หริรักษ์ · กรมหมื่นศรีสุเทพ · กรมหมื่นไกรสรวิชิต |
|
|
|
|
|---|---|
| สมัยอยุธยา |
พระอินทราชา · พระบรมราชา · พระอาทิตยวงศ์ · สมเด็จพระเอกาทศรถ · เจ้าฟ้าสุทัศน์ · จหมื่นศรีสรรักษ์ · สมเด็จพระนารายณ์ · หลวงสรศักดิ์ · เจ้าฟ้าเพชร · เจ้าฟ้าพร · เจ้าฟ้ากรมขุนเสนาพิทักษ์ · เจ้าฟ้ากรมขุนพรพินิต |
| สมัยรัตนโกสินทร์ |
สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท · สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร · สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ · สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ · พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว · กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ |
 |
สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |
