พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี (พ.ศ. 2435 - พ.ศ. 2494) อดีตพระคู่หมั้นในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี พระนามเดิมว่า หม่อมเจ้าหญิงวรรณวิมล วรวรรณ เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรวรรณากร กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ กับหม่อมอินทร์ วรวรรณ มีพระนามเรียกกันในหมู่พระญาติว่า “เตอะ” หรือ “ขาว”

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามใหม่แก่พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ในวันที่ 21 ตุลาคม 2463 ดังนี้

• หม่อมเจ้าหญิงวรรณวิมล พระราชทานนามว่า หม่อมเจ้าหญิงวัลลภาเทวี
• หม่อมเจ้าหญิงวิมลวรรณ พระราชทานนามว่า หม่อมเจ้าหญิงวรรณีศรีสมร
• หม่อมเจ้าหญิงพิมลวรรณ พระราชทานนามว่า หม่อมเจ้าหญิงนันทนามารศรี
• หม่อมเจ้าหญิงวรรณพิมล พระราชทานนามว่า หม่อมเจ้าหญิงลักษมีลาวัณ
• หม่อมเจ้าหญิงวัลลีวรินทร์ พระราชทานนามว่า หม่อมเจ้าหญิงศรีสอางค์นฤมล

หม่อมเจ้าหญิงวัลลภาเทวี ทรงเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นครั้งแรก ที่ห้องทรงไพ่บริดจ์ ในงานประกวดภาพเขียน ณ โรงละครวังพญาไท ทรงสถาปนาหม่อมเจ้าวัลลภาเทวี ขึ้นเป็น พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี พระคู่หมั้น เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463 พร้อมพระราชทานตราปฐมจุลจอมเกล้า และมีพระบรมราชโองการว่า

พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ ฯ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จสถิต ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณอันเป็นมหินทรสมาคมแห่งองคมนตรี มีทั้งพระบรมวงศานุวงศ์ เสนาบดีมุขมนตรี เสนามาตย์ราชเสวก ชุมนุมเฝ้าเบื้องพระยุคลบาท ทรงพระราชปรารภถึงการที่จะได้กระทำพระราชพิธีราชาภิเษกสมรสในภายหน้าและเวลานี้ได้ทำพระราชพิธีหมั้นแล้ว เป็นการสมควรที่จะให้เป็นไปตามเหตุการณ์นี้ชั้นหนึ่ง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาหม่อมเจ้าหญิงวัลลภาเทวีเป็น พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี ตั้งแต่นี้สืบไป ขอให้เจริญทฤฆชนมายุ พรรณ สุข พล ปฏิภาณ คุณสารสมบัติ อิสสริยยศศักดิ์เดชานุภาพมโหฬาร รับราชการฉลองพระเดชพระคุณ โดยสมควรแก่ความเป็นในพระบรมราชตระกูลอันสูงศักดิ์ในพระบรมราชวงศ์นี้ทุกประการ

ระหว่างนั้นทรงพระราชนิพนธ์บทละครคำกลอน เรื่อง ศกุนตลา ซึ่งในหน้าแรกของพระราชนิพยธ์ นั้น มีคำอุทิศ ว่า

นาฏกะกลอนนี้ฉันมีจิต ขออุทิศแด่มิ่งมารศรี

ผู้เป็นยอดเสน่หาจอมนารี วัลลภาเทวีคู่ชีวัน

ขอหล่อนจงรับไมตรีสมาน เป็นพยานความรักสมัครมั่น

เมือนแหวนแทนรกทุษยันต์ แก่จอมขวัญศกุนตลาไซร้

แต่ผิดกันตัวฉันไม่ลืมหล่อน จนสาครเหือดแห้งไม่แรงไหล

จนตำวันเดือนดับลับโลกไป จะรักจอดยอดใจจนวันตาย

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้พระวรกัญญาปทาน ทรงย้ายไปประทับที่ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ในขณะที่พระองค์เองทรงประทับอยู่ที่วังพญาไท ซึ่งอยู่ใกล้ๆ กัน

พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี ทรงร่วมแสดงละคร และงานพระราชพิธี ร่วมกับพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รวมทั้งร่วมแสดงละครเรื่องศกุนตลา และ โพงพาง ^[1]

พระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี ทรงมีความคิดที่ล้ำสมัยสตรีไทยในยุคนั้น และเป็นเหตุให้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงกริ้ว ทรงถอนหมั้น เมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2464 และทรงโปรดเกล้าฯ ให้ออกพระนามว่า พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี

(พระบรมราชโองการประกาศเมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2464 “มีความเสียพระราชหฤทัยเป็นอย่างยิ่ง ที่ได้ทรงทราบตระหนักแน่ชัดขึ้นว่า การจะไม่เป็นไปโดยเรียบร้อย สมพระราชประสงค์อันดีที่กล่าวมาแล้ว เพราะเหตุที่พระราชอัธยาศัยของพระวรกัญญาปทาน พระองค์เจ้าวัลลภาเทวีมิได้ต้องกัน”)

พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี ทรงถูกจำกัดบริเวณให้ประทับอยู่แต่ในพระบรมมหาราชวัง ตลอดทั้งรัชกาล ^[2]

เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว สวรรคต เมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวัลลภาเทวี จึงได้เสด็จออกจากพระบรมมหาราชวัง พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานวังที่ประทับให้ อยู่บริเวณสี่แยกพิชัย ซึ่งพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ พระบิดาของพระองค์ท่าน ประทานชื่อว่า พระกรุณานิวาศน์ ทรงประทับอยู่ที่พระกรุณานิวาศน์ จนสิ้นพระชนม์ เมื่อ พ.ศ. 2494

[แก้] อ้างอิง

• พิมาน แจ่มจรัส, รักในราชสำนัก, โอเดียนการพิมพ์, 2510 ISBN 974-341-064-3

1. ^ http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=1146&stissueid=2465&stcolcatid=2&stauthorid=105
2. ^ http://www.siamchronicle.com/news/view_article.html?article_id=0906cc160bb4207f5b13004a41bfdb34

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/K3563682/K3563682.html