ป่าพรุสิรินธร

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ป่าพรุสิรินธร หรือ ปาพรุโต๊ะแดง เป็นป่าพรุผืนสุดท้ายที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย อยู่ในความดูแลของเขตห้ามล่าสัตว์ป่าป่าพรุโต๊ะแดง มีศูนย์วิจัยและศึกษาธรรมชาติป่าพรุสิรินธร ตั้งอยู่ที่ หมู่บ้านโต๊ะแดง เป็นหน่วยงานด้านการประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ ป่าพรุโต๊ะแดง มีคลองโต๊ะแดงไหลผ่านและเป็นแหล่งทำมาหากินของชาวบ้านรอบป่าพรุมาเนิ่นนาน ทั้ง หาปลา หาของป่า หาน้ำผึ้ง ตัดไม้ จนป่าพรุได้ถูกบุกรุก หักร้างถางพงไปมากด้วยความไม่รู้ของชาวบ้าน แต่ในปัจจุบัน ป่าพรุโต๊ะแดง ได้รับการดูแลเป็นอย่างดีเปิดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวและศึกษาธรรมชาติของป่าพรุ โดยมีนักวิจัย นักวิชาการในด้านต่างๆ ของกรมป่าไม้ เข้ามาสำรวจ รวบรวมรายชื่อ พรรณไม้ในป่าพรุและสัตว์ป่า

ที่ตั้ง

ครอบคลุมพื้นที่ อ.สุไหงโก-ลก อ.ตากใบ และ อ.สุไหงปาดี จ.นราธิวาส

การเดินทาง

จากกรุงเทพฯ สู่นราธิวาส มีเที่ยวบินและรสบัสปรับอากาศชั้นหนึ่งบริการทุกวัน จากนั้นจึงเดินทาง ต่อด้วยรถประจำทางของท้องถิ่นสู่ อ.สุไหงโก-ลก หากเดินทางโดยรถไฟจากกรุงเทพฯ จะค่อนข้างสะดวกกว่า เพราะสถานีปลายทางอยู่ที่ อ.สุไหงโก-ลก

ป่าพรุสิรินธร นับเป็นป่าพรุที่สมบูรณ์ที่สุดในจำนวนป่าพรุที่ยังเหลืออยู่ในประเทศไทย ความ หลากหลายทางชีวภาพและความมหัศจรรย์ของระบบนิเวศภายในป่าพรุผืนนี้เป็นแรงจูงใจให้นัก วิทยาศาสตร์แขนงต่างๆ เข้ามาศึกษาค้นคว้าและดำเนินงานวิจัยอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ทรัพยากรธรรมชาติของป่าพรุแห่งนี้ก็ยังอำนวยประโยชน์อย่างมหาศาลต่อการดำรงชีวิตของราษฎร์ที่อาศัย อยู่โดยรอบ ไม่ว่าจะเป็นแหล่งน้ำ แหล่ง แหล่งอาหารและยาสมุนไพร

หลังการสู้รบเป็นเวลานาน ในที่สุดพรรคคอมมิวนิสต์ได้ประกาศยุติการต่อสู้ แล้วเข้าร่วม เป็นผู้รวมพัฒนาชาติไทย เมื่อปี พ.ศ.2530 พร้อมทั้งได้ปรับปรุงซ่อมแซมอุโมงค์ที่เสียหาย เพื่ออนุรักษ์ไว้ ให้ชนรุ่นหลังได้ท่องเที่ยวและศึกษา

ความเป็นมา

ป่าพรุ จัดอยู่ในจำพวก ป่าไม่ผลัดใบ เกิดอยู่ในบริเวณที่เป็นแอ่งน้ำขัง สำหรับป่าพรุสิรินธร แต่ เดิมมีชื่อเรียกว่า ป่าพรุโต๊ะแดง ตามชื่อคลองโต๊ะแดง ที่ไหลผ่านพรุแห่งนี้ ในอดีตป่าผืนนี้เคยมี พื้นที่ป่าสมบูรณ์ดังเดิมนับแสนไร่ และได้เอื้อประโยชน์มากมาย แต่จากการใช้พื้นที่อย่างผิดๆ ด้วย ความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ในอดีต เป็นสาเหตุให้ป่าพรุถูกทำลายลงไปอย่างรวดเร็ว ทางกรมพัฒนาที่ ดินและกรมป่าไม้ ภายใต้โครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริได้ ดำเนินการแก้ไข โดยประกาศจัดตั้งเป็น เขตรักษาพันธ์สัตว์ป่าเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และจัดตั้งศูนย์วิจัยและศึกษาธรรมชาติป่าพรุสิรินธร เพื่อให้ การดำเนินงานศึกษาวิจัยระบบนิเวศป่าพรุเป็นไปอย่างได้ผลอีกทั้งจัดสร้างเส้นทางเดินศึกษา ธรรมชาต ิป่าพรุ เพื่อประชาสัมพันธ์ความรู้ด้านต่างๆ ที่เกี่ยวกับธรรมชาติของป่าพรุไปสู่ประชา ชนในวงกว้าง

สำหรับพื้นที่ในเขตอนุรักษ์ประมาณ 125,000 ไร่ โดยยังคงมีป่าสมบูรณ์ดังเดิมหลงเหลืออยู่ ประมาณ 57,000 ไร่ จัดว่ามีพื้นที่กว้างใหญ่ที่สุดและมีความหลากหลายของพืชและสัตว์มากที่ สุด

ในป่าพรุแห่งนี้ มีพืชพรรณไม้ดอกอาศัยอยู่ประมาณ 109 วงศ์ จำนวน 450 ชนิด พืชไร้ดอก จำพวกเฟิร์นประมาณ 15 วงศ์ จำนวน 40 ชนิด และยังไม่รวมพืชชั้นต่ำจำพวกมอสอีกมากมาย และยังมีพวก เห็ด รา ที่คาดกันว่าอาจมีอยู่อีกหลายร้อยชนิด

การที่ป่าพรุโต๊ะแดงอยู่ค่อนมาทางส่วนปลายของคาบสมุทรมลายูทำให้ได้รับอิทธิพลของ พรรณพืช เขตมาเลเซีย ต้นไม้หลายชนิดจึงพบเห็นได้เฉพาะในป่าพระแห่งนี้เท่านั้น เช่น หมาก แดง พืชในวงศ์ปาล์มที่สวยงามและหาชมได้ยาก ปาหนันช้าง พืชในวงศ์กระดังงาที่มีดอกใหญ่ และยังกล้วยไม้กับพืชเล็กๆ แปลกตาอีกมากมาย

พื้นที่ของป่าพรุส่วนใหญ่เป็นหล่มเลน ไม่เหมาะให้สัตว์ขนาดใหญ่มาอยู่อาศัย ดังนั้นสัตว์ ขนาดโตที่สุดจึงได้แก่ หมีหมา และ เสือดำ นอกจากนั้นส่วนมากเป็นสัตว์ขนาดเล็กอื่นๆ ซึ่งเป็นจำพวกที่สามารถเกาะไต่อยู่ตามเรือนยอดไม้ได้ เช่น ลิงแสม ค่างแว่นถิ่นใต้ กระรอก เป็นต้น แต่ที่นับว่าน่าสนใจก็คือ นกที่หายากชนิดต่างๆ ตลอดจนสัตว์เลื้อยคลาน สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก และแมลงแปลกๆ อีกนานาชนิด

ซึ่งจากการสำรวจชนิดและสถานภาพของทรัพยากรสัตว์ป่า ในบริเวรป่าพรุสิรินธรพบว่ามี สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม จำนวน 50 ชนิด นก 195 ชนิด สัตว์เลื้อยคลาน 30 ชนิด สัตว์สะเทินน้ำ สะเทินบก 14 ชนิด และยังไม่รวมสัตว์น้ำ กับแมลงที่อาจมีอยู่อีกมากมาย ในความหลากหลายนี้มี สัตว์ที่หายากจำนวนหลายสิบชนิด อย่างเช่น เสือไฟ นากเล็กเล็บสั้น กระรอกบินแก้งแดง อีเห็นน้ำ เหยี่ยวปลาใหญ่หัวเทา นกตะกรุม กิ่งก่าบิน และจระเข้น้ำเค็มเป็นต้น แต่ที่นับว่าเป็นสัตว์หายากยิ่ง ซึ่งคาดว่ายังคงมีหลงเหลืออยู่ในป่าพรุแห่งนี้ ก็คือ แมวป่าหัวแบน สัตว์ป่าคุ้มครองที่หายากอีก ชนิดของไทย

ทางเดินศึกษาธรรมชาติของป่าพรุสิรินธร ประกอบด้วย อาคารศูนย์วิจัยและศึกษาธรรมชาติ ป่าพรุสิรินธร ซึ่งเป็นส่วนที่มีการจัดแสดงนิทรรศการที่เป็นแผนภาพและแบบจำลอง ต่อด้วยเส้น ทางเดินป่าที่มีความยาวประมาณ 1,200 เมตร เป็นสะพานไม้มีรั้วกัน หลังจากนั้นจะเป็นแนวป่า ทึบ ในขณะเดียวกันก็จะได้ศึกษาถึงสภาพของดิน ระบบของราก-การดูดซึม น้ำ สัตว์ป่าและพืช พรรณไม้ในป่าพรุ และสำหรับผู้ที่ชื่นชอบการส่องกล้องมองดูนก ก็ไม่ควรพลาด ขึ้นไปชมนกบน หอคอย ซึ่งต้องข้ามพ้นสะพานแขวนไปเล็กน้อย

สำหรับฤดูกาลที่เหมาะแก่การมาเที่ยวชม คือ ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-เมษายน เพราะมีฝนตกน้อยกว่าเดือนอื่นๆ สำหรับเส้นทางศึกษาธรรมชาติป่าพรุสิรินธรนี้จะเปิด ให้ผู้สนใจ เข้าชมทุกวันโดยไม่เก็บค่าบริการ ตั้งแต่ 8.00 น-16.30 น. สนใจติดต่อสอบถามข้อมูลได้ที่ ศูนย์วิจัยและศึกษาธรรมชาติป่าพรุสิรินธร โทร 01-7150159 หรือจะสอบถามได้ที่สำนักงาน ททท.ภาคใต้เขต 3 โทร (073)612126,615230