การแข็งตัวของกล้ามเนื้อ
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
| นิติเวชศาสตร์ |
|---|
 |
| ขอบเขตนิติเวชศาสตร์ |
| นิติพยาธิวิทยา • นิติเวชกีฏวิทยา |
| นิติพิษวิทยา • นิติเวชคลินิก |
| นิติเซโรวิทยา • นิติจิตเวช |
| พยาธิกายวิภาค |
| พยาธินิติเวช • พยาธิวิทยาคลินิก |
| เวชศาสตร์จราจร • กฎหมายการแพทย์ |
| การตรวจพิสูจน์เอกลักษณ์เฉพาะบุคคล |
| การตรวจพิสูจน์บุคคล • การศึกษาโครงกระดูก |
| การชันสูตรพลิกศพ |
| การตรวจสถานที่ • การสืบสวนกรณีเสียชีวิต |
| การตรวจสภาพศพ • การเปรียบเทียบการตาย |
| พยานทางเคมี • พยานทางฟิสิกส์ • วัตถุพยาน |
| การผ่าและพิสูจน์ศพ |
| ทางนิติเวช • ทางพยาธิวิทยา |
| ทางนิติพยาธิ • การตรวจทางพิษวิทยา |
| การตรวจสอบชิ้นเนื้อ • การหาสาเหตุการตาย |
| การตรวจสารพันธุกรรม |
| การตรวจสอบระยะเวลาตาย |
| การหาระยะเวลาการตาย |
| การประมวลระยะเวลาการตาย |
| การเปลี่ยนแปลงหลังการตาย |
| Livor Mortis • Rigor Mortis |
| Algor Mortis • การเน่าสลายตัว |
| อาหารในกระเพาะ • หนอนที่พบในศพ |
| บาดแผล |
| ของแข็งไม่มีคม • ของแข็งมีคม |
| บาดแผลกระสุนปืนและวัตถุระเบิด |
| การตายและการตรวจสอบ |
| ขาดอากาศ • จมน้ำตาย • ไฟและความร้อน |
| กระแสไฟฟ้า • จราจร • ข่มขืน |
| สารพิษ • การตายอย่างกระทันหัน • สาเหตุอื่น |
| การฆ่าตัวตาย • DNA • ความผิดทางเพศ |
| การตรวจผู้ป่วยคดีและการตรวจผู้ถูกข่มขืน |
| หน่วยงานในสังกัด |
| สถาบันนิติเวชวิทยา สำนักงานตำรวจแห่งชาติ |
การแข็งตัวของกล้ามเนื้อ (Rigor Mortis) เกิดจากการแข็งตัวของกล้ามเนื้อในส่วนต่าง ๆ ของร่างกายภายหลังการตาย ซึ่งทางการแพทย์มีความเชื่อว่าการแข็งตัวของกล้ามเนื้อหลังการตายนั้น มีสาเหตุมาจากการที่ ATP (Adenosine triphosphate) ที่มีอยู่ในมัดกล้ามเนื้อตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เกิดการสลายตัวไป ATP เกิดขึ้นจากการสันดาบอาหารในเซลล์ของกล้ามเนื้อ โดยใช้ออกซิเจนเป็นตัวช่วย เพื่อทำให้กล้ามเนื้อสามารถทำงานได้เป็นปกติ [1]
เนื้อหา |
[แก้] การเกิดการแข็งตัวของกล้ามเนื้อ
เมื่อตาย ATP ที่มีอยู่ในกล้ามเนื้อจะค่อย ๆ เริ่มหมดไป สาร Actin กับ Myosin ที่มีอยู่เฉพาะในเซลล์กล้ามเนื้อ จะจับตัวกับกล้ามเนื้อและจะเริ่มต้นแข็งตัวอย่างช้า ๆ ทำให้บริเวณกล้ามเนื้อที่ปราศจาก ATP เกิดการแข็งตัวของกล้ามเนื้อ ทำให้สภาพศพมีการเกร็งของแขนและขา ถ้ากล้ามเนื้อภายในร่างกายถูกใช้อย่างงานหนักก่อนตาย กล้ามเนื้อในบริเวณส่วนนั้นจะเริ่มแข็งตัวอย่างรวดเร็ว ลักษณะของกล้ามเนื้อที่ถูกใช้งานหนักก่อนตายเช่น การออกกำลังกายอย่างรุนแรง การออกกำลังอย่างหักโหมก็มีส่วนอาจทำให้ร่างกายเกิดการช็อกอย่างกระทันหันและเสียชีวิตในเวลาต่อมา
การชักหรือมีไข้สูงในเด็กเล็กก็อาจมีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะทำให้เกิดการเสียชีวิตได้ และทำให้ ATP ภายในกล้ามเนื้อมัดนั้นหมดไป ทำให้กล้ามเนื้อเกิดการแข็งตัวทันทีหลังการตาย เรียกว่า คาดาเวอริคสปัสซั่ม (Cadaveric Spasm) เช่นในรายที่จมน้ำตายหรือเป็นตะคริว การแข็งตัวของกล้ามเนื้อก็มักเกิดขึ้นเร็วกว่าปกติ ซึ่งเป็นผลมาจากการที่ผู้ตายพยายามดิ้นรนตะเกียกตะกายเพื่อที่จะเอาตัวรอดอย่างมากก่อนตาย เมื่อแพทย์ทำการผ่าศพทางนิติเวชศาสตร์ จะพบว่าในร่างกายของผู้ตาย มีคาดาเวอริคสปัสซั่มที่มือเป็นจำนวนมาก เพราะเป็นการพยายามไขว่คว้าสิ่งต่าง ๆ เพื่อฉุดตัวเองขึ้นจากน้ำ
[แก้] ระยะเวลาการเกิด
โดยปกติระยะเวลาการเกิดการแข็งตัวของกล้ามเนื้อจะเริ่มประมาณ 2-4 ชั่วโมงหลังตาย และแข็งตัวเต็มที่ประมาณ 6-12 ชั่วโมง ก่อนที่จะสลายตัวไปพร้อมกับการเน่าเปื่อยของร่างกาย กล้ามเนื้อภายในร่างกายจะเริ่มแข็งตัวพร้อมกันทุกมัด แต่กล้ามเนื้อบริเวณมัดเล็ก ๆ เช่นบริเวณใบหน้าจะปรากฏให้ตรวจพบได้อย่างชัดเจนและเร็วกว่ากล้ามเนื้อมัดใหญ่ กล้ามเนื้อมัดเล็กที่พบก่อนมักจะเป็นกล้ามเนื้อมัดเล็กที่ใช้ในการเคี้ยวอาหาร เพราะฉะนั้นเมื่อพยาธิแพทย์ทำการชันสูตรพลิกศพ จะพบว่าขากรรไกรมีการแข็ง กดไม่ลงก่อนกล้ามเนื้อมัดอื่น ๆ จากนั้นจะพบที่บริเวณนิ้วมือ แขน ขาแล้วจึงถึงบริเณลำตัว
ถ้าการแข็งตัวของกล้ามเนื้อถูกทำลายไปเช่น ผู้ตายถูกคนร้ายจับดึงแขนที่งอพับแข็งเกร็งออก สภาพของแขนที่ถูกดึงออกมา ก็จะใม่ปรากฏการแข็งตัวของกล้ามเนื้ออีกต่อไป เพราะการแข็งตัวของกล้ามเนื้อมีระยะเวลาแปรเปลี่ยนไปตามลักษณะและสภาพของร่างกายทั้งก่อนและหลังตาย ซึ่งระยะเวลาของการแข็งตัวของกล้ามเนื้อจะเริ่มต้นที่ระยะเวลาประมาณ 2– 4 ชั่วโมง ก่อนจะปรากฏเต็มที่ประมาณ 6-12 ชั่วโมง และสลายไปภายหลังระยะเวลาประมาณ 24-36 ชั่วโมง เมื่อการแข็งตัวของกล้ามเนื้อสลายไปหมด สภาพของศพก็จะกลับมาอ่อนตัวเช่นเดิม
[แก้] ประโยชน์ของการแข็งตัวของกล้ามเนื้อ
การแข็งตัวของกล้ามเนื้อ สามารถนำใช้ประโยชน์ในการสืบสวนเกี่ยวกับกรณีศพที่ถูกเคลื่อนย้ายไปมาได้ เช่นกรณีที่พบศพตายในท่านั่งบนเก้าอี้ เมื่อระยะเวลาผ่านไปประมาณ 4-5 ชั่วโมง สภาพศพก็จะเกิดการแข็งตัวของกล้ามเนื้อ ทำให้ร่างกายแข็งตัวอยู่ในท่านั่ง ถ้ามีผู้อื่นมาเคลื่อนย้ายศพให้อยู่ในท่านอน แขนขาของศพก็จะคงยกแข็งค้างเสมือนยังอยู่ในท่านั่งนั้น จนกว่าการแข็งตัวของกล้ามเนื้อจะถูกทำลายไป กล้ามเนื้อของเส้นขนที่ดึงให้ขนตั้งในขณะที่กลัวหรือเสียวนั้น ก็จะแข็งตัวด้วยหลังตายจึงสามารถเห็นศพมีการ "ขนลุก" ภายหลังการตายได้ และกล้ามเนื้อของถุงเก็บน้ำอสุจิ (Seminal Vesicle) ก็จะแข็งตัวและบีบเอาน้ำอสุจิออกมาภายหลังตายด้วย การชันสูตรพลิกศพและพบว่าศพมีน้ำอสุจิออกมา จึงไม่เป็นเครื่องบ่งชี้ว่ามีการร่วมเพศก่อนตายแต่อย่างใด
[แก้] ดูเพิ่ม
[แก้] อ้างอิง
- ^ การแข็งตัวของกล้ามเนื้อ, พลตำรวจตรี เลี้ยง หุยประเสริฐ พบ., อว. (นิติเวชศาสตร์) ผู้บังคับการ สถาบันนิติเวชวิทยา โรงพยาบาลตำรวจ, 2549, หน้า 28
