భాగవతము-సాంఖ్యము
వికీపీడియా నుండి
మహాభాగవతము - సాంఖ్యము
విషయ సూచిక |
[మార్చు] అవతారిక
భాగవతము - సాంఖ్యము ఎందుకు అంటే? అసలు ఇదేమిటి అంటే? ఎలా చెప్పను, ఏం చెప్పను. ఐనా ప్రయత్నిస్తాను. –
v భాగవతము నకు మూలం తత్వశాస్త్రం, వేదాంతం.
v ఈ సాంఖ్యం అనే పదం వేదాంతం లోది కాదు. గణితం లోని సంఖ్య లకి సంభందించినది.
v మరి రెండింటికి సంభంధ మేమి టంటారా.
ü తత్వశాస్త్రనికి మూల మైన పూర్ణ మంటే -శూన్యం- & పూర్తిగా అంతా నదే నైన -అనంతం-. ఈ రెంటి మధ్యదే వేదాంతం.
ü గణిత శాస్త్రానికి మూలం శూన్యం, Zero & అనంతం, Infinity. ఈరెంటి మధ్య దే గణితం.
ü భాగవతంలో 12 స్కందము లున్నాయి. 1 - అద్వైత ము, 2 - ద్వైతము. అంటే ఒక రకమైన “Binary system”
ü “Binary system” మే కదా గణితంలో కూడా అతి మౌలికమూ, ప్రాథమికము.
ü తత్వం లేని, లేదా అక్కరలేని శాస్త్రం లేదు. గణికం లేని లేదా అక్కర లేని శాస్త్రం కూడా లేదు.
ü అందుకే రెంటికీ వున్న దవినాభావ సంభంధము.
v మరి ఎందుకు - అంటారా
గణితానికి మూలమైన సంఖ్యలను, భాగవతములో చూచుట
v మరి ఎలా అంటే.
[మార్చు] వైయాకరణ సాంఖ్యములు
a) వృత్తముల వారీ సాంఖ్యములు.
a) సంధులుa
b) సమాసములు
c) అలంకారములు
[మార్చు] వ్యవహారిక సాంఖ్యములు
i. క్రృతి కర్తలు నలుగురు రచనల సాంఖ్యము.
ii. అక్షరముల వారీ సాంఖ్యములు
a. ప్రథమ అక్షరములు
iii. పదములు వారీ సాంఖ్యములు
b. ప్రథమ పదములు
iv. విషయము / సంధర్భము సాంఖ్యములు
v. సంఖ్యా వాచకముల సాంఖ్యము.
vi. నామ వాచకముల (పేర్లు) సాంఖ్యములు
[మార్చు] ప్రవేశిక
Ø భాగవత సంస్కృత మూలము నకు కృతికర్త - ఒకడు - వ్యాసభగవానులు.
Ø భాగవతమునకు శృతికర్త - ఒకడు - శుకుడు. శ్రోత - ఒకడు - పరీక్షిన్మహారాజు.
Ø భాగవతములో హరి చరిత్రను ద్వాదశ లింగము లకు ప్రతీకగ 12 స్కందముల లో హరి హర అభేధ్య నిరూపణ నిమిత్తము చెప్పబడినద నుకోవచ్చు. లేదా ద్వాదశ రాశులకు ప్రతీకగ చెప్పబడినది కావచ్చు
Ø ఆంధ్రీకరించిన వారు - నలుగురు (4).
o (1)బమ్మెర పోతన మఱియు (2)బొప్పరాజు గంగనార్యుడు, (3)ఏర్చూరి సింగయ, (4)వెరిగందల నారయ.
o వాసి లోను, రాసి లోను అత్యధికంగా రచించిన వారు సహజంగానే పోతన గారే.అందుకే పోతన భాగవత మనబడుచున్నది
o రాసిలో:
మొత్తం పద్యగద్యాలు = 9010
పోతన గారివి = 7948
గంగవ గారివి = 352
సింగయ గారివి = 530
నారయ గారివి = 180
o ఇద్దరు “ఇష్ట దేవతా వందనము, కవిస్తుతి, స్వప్న వృత్తాంతము, కవి వంశ వర్ణనము మరియు షష్ట్యంతములు” తో తమ రచన ప్రారంభంచారు. వీరిలో (1)పోతన గారు గ్రంధ ప్రారంభంలో, (2)సింగయ గారు షష్టస్కంధారంభంలోను.
o ఒక్కరే (నారయ గారు) తాము వ్రాసిన స్కంధమలో పోతన గారి శిష్యులమని గర్వంగా విరచితం (స్కంధం చివరిలోని గద్యం) లో చెప్పుకొన్నారు.
Ø పన్నిండింటిలో రెండు స్కంధాలు రెండు భాగాలు (పూర్వభాగం మఱియు ఉత్తరభాగం) గా విడదీయ బడ్డాయి. వాని లో (1)దశమస్కంధ మయితే పెద్దది కనుక రెండు భాగలను కొంటే (2) పంచమ స్కంధం ఎందుకు రెండు భాగాలు చేయబడినదో తెలియదు.
మొత్తం పద్యగద్యాలు = 9010
10వ స్కందములోవి = 3135
5వ స్కందములోవి = 352
Ø పోతన భాగవత రచనలో ఇతర కవులు చేతులు కలుపుటకు కారణము నిశ్ఛయించబడలేదు కాని, మూడు విధములైన అభిప్రాయములున్నవి.
o పోతన గారే రచనా సౌకర్యార్థం ఇలా నిశ్ఛయించుట.
o సర్వజ్ఞ సింగమనీడు చేత భూమిలో పాతి పెట్టబడుట వలన క్రిమిదష్టమౌట.
o పోతన గారి పూజామందిరములో కాలప్రభావము వలన క్రిమిదష్టమౌట.
§ క్రమిదష్టమౌటకు అవకాశము లున్నవి. కాని ఇక్కడొక విచిత్ర ప్రశ్న-- 5,6,11,12 స్కందాలే ఎందుకు క్రిమిదష్టం కావలె? రెండు బాగాలుగా (మొదటి 6, రెండవ 6 స్కందాలు) 2 కట్టలు కలిపి కట్టబడుట వలననా? అట్లైన సమతౌల్య ముండునా (రాశిలో 1వ కట్ట కంటే 2వదాని కంటే 40 శాతం ఎక్కువ కదా (3731, 5279 పద్యగద్యాలు) ? అప్పటికి ఈవిధముగా కట్టే గ్రంథ సంగ్రాహక పద్ధతుందా, లేక వస్రములో మూటగా కట్టెడి వారా? యాదృచ్ఛకమా?
Ø దశమ స్కంధం (రెండు భాగాలు కలిసి) 3135 పద్యగద్యాలు తో అన్నిటికంటే పెద్దది. మొత్తం (9010) పద్యగద్యాలు లో సుమారు మూడవ వంతు.
Ø తృతీయస్కంధం 1055 పద్యగద్యాలు తో రెండవ స్థానంల లోవుంది
Ø ద్వాదశ స్కంధం 54 పద్యగద్యాలు తో అన్నిటికంటే చిన్నది. మొత్తం వృత్తాలలో సుమారు ఇరవైయ్యో వంతు.
Ø ఏకాదశ స్కంధం 126 పద్యగద్యాలు తో రెండవ చిన్నది.
Ø పండ్రెండు స్కందాలు పంచమ, దశమ స్కందాల ఉత్తర భాగాలతో సహా (మొత్తం 14) అన్నీ పవిత్రమైన “శ్రీ” అనే అక్షరము తోనే ప్రారంభింప బడ్డాయి, వి మొత్తానికి శ్రీకర మార్గం చూపటానికేమో.
Ø పండ్రెండు స్కందాలు పంచమ, దశమ స్కందాల ఉత్తర భాగాలతో సహా (మొత్తం 14) అన్నింటిలో గద్య రూపంలో ప్రతి స్కందము, ప్రతి భాగము ఆఖరున కవి ఇది తన విరచితమని తెల్పుటకు పదునాల్గు పర్యాయములు వాడబడినవి. పదునాల్గింటిలోను అన్నీ -ఇది- అన్న పదం తో మొదలు పెట్టబడ్డాయి, ఇది (ఈ భాగవతం) అదే (తత్) అనా.
Ø 2 వచనములు పక్కపక్కన - పదవ పూర్వ భాగములో ‘అక్రూరుడు ధృతరాష్ట్రునితో హితోపదేశముగా సంభాషించుట అనే సంధర్భములో’ వచనము (“ఇట్టి” అనే పదంతో ప్రారంభించినది, వ-1522) వెంటనే మళ్ళా వచనము (“అంత” అనే పదంతో ప్రారంభించినది, వ-1523) వ్రాయబడినది.
Ø అధ్వైతాన్ని ప్రత్యేకంగా చెప్పడానికి ఒక రకమైన బైనరీ అంతర్లీనం గా రచింపబడినదా ఆనిపిస్తోంది ఈక్రింది వివరాలు చూస్తుంటే
[మార్చు] భాగవతము లో ఒక రకమైన బైనరీ (binary system) లో రచన
Þ ఇందు రెండు రకముల రూపములలో రచనలు చేయబడ్డాయి. అవి (1)చంధోసహితం, (2)చంధోరహితం.
Þ (1)చంధోసహితం రెండు రకముల రూపములలో చేయబడ్డాయి. అవి (1)పద్య రూపం, (2)దండక రూపం
Þ (1)పద్య రూపం లో రెండు రకముల రూపములలో చేయబడ్డాయి. అవి
Þ (1) పద్యాలు, (2)శ్లోకము
Þ (2)శ్లోకము రూపములో - ఒకటే రచింప బడినది - అది సింగయ కృత షష్ఠ స్కందములో రచింపబడినది.
Þ 1) పద్యాలు రూపం లో రెండు రకముల రూపములలో చేయబడ్డాయి.
Þ (1)నాల్గుపాదాలపద్యాలు, (2)నాల్గుపాదాలద్వయంపద్యాలు
Þ (1)నాల్గుపాదాల పద్యాలు - మొత్తం 28 వృత్తాలలో రచింపబడ్డాయి.
Þ (2)నాల్గుపాదాలద్వయంపద్యాలు రూపం (అ)సీసపద్య రూపంలో రచింప బడ్డాయి.
Þ (అ)సీసపద్యాలు రూపం లో రెండు రకముల రూపములలో చేయబడ్డాయి. అవి (1)సీసము, (2)సర్వలఘు సీసము.
Þ (1)సీసపద్యాలు రెండు రకముల రూపములలో చేయబడ్డాయి. అవి (1)ఆటవెలదితో సీసపద్యాలు, (2)తేటగీతితో సీసపద్యాలు.
Þ (2)సర్వలఘుసీసము రూపంలో నారయ కృత ఏకాదశ స్కందము లో ఒక పద్యము గలదు.
Þ దండక రూపంలో రెండు రచింపబడినవి. అవి (1) తృతీయ స్కందములో(శ్రీనాథ దండకము) ను, (2)దశమ స్కంద పూర్వ భాగము లో(శ్రీమానినీమానసచోరుని దండకము)ను రచింపబడ్డాయి.
Þ చందోరహిత రూపంలో రెండు రకముల రూపములలో చేయబడ్డాయి. అవి (1)వచనములు గాను, (2)గద్యములు గాను.
Þ వచనము లను రెండు రకములుగా వాడబడ్డాయి. అవి (1) రెండు పద్యాలకు మధ్య అనుసంధానంగాను, (2)విషయ వ్యాప్తి దృష్ట్యా వివరించుటకు.
[మార్చు] పోతన భాగవతములో వాడిన పద్యములు 28
1. సర్వలఘు సీసము. 2. సీసము (ఆటవెలదితో) 3. సీసము (తేటగీతితో) 4. ఉత్పలమాల 5. చంపకమాల 6. శార్దూలము 7. మత్తేభము 8. మత్తకోకిల 9. తరలము 10. భుజంగప్రయాతము 11. పంచచామరము 12. స్రగ్దర 13. మహా స్రగ్దర 14. స్రగ్విణి 15. మాలిని 16. మానినీ 17. మంగళమహశ్రీ 18. లయగ్రాహి 19. లయవిభాతి 20. ఇంద్రవ్రజము 21. ఉత్సాహవృత్తము 22. ఉపేంద్రవ్రజము 23. కంద 24. కవిరాజ విరాజితము 25. తోటకము 26. వనమయూరము 27. ఆటవెలది 28. తేటగీతి.
[మార్చు] వృత్తములు ఆనగా
పైన చూపిన 28, వచనము(29), గద్యము(30), దండకము(31), శ్లోకము(32) మరియు సీస పద్యాల క్రింద వాడిన ఆటవెలది (33), తేటగీతి(34) ఈ ముప్పది నాల్గింటిని వృత్తములు గ తీసుకొనబడినవి
[మార్చు] వైయాకరణ సాంఖ్యములు.
[మార్చు] వృత్తముల సాంఖ్యము
[మార్చు] వృత్తముల విభజన వివరము
| వివరము | మొత్తం సంఖ్య | వివరము | మొత్తం సంఖ్య | వివరము | మొత్తం సంఖ్య | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| మొత్తం వృత్తలు | 10058 | పద్య గద్యలు | 9011 | సీసపద్యాల క్రిందవి | 1047 | |||
| పద్యగద్యలు | చందోరహితాలు | 2694 | చందోసహితాలు | 6317 | ||||
| చందోరహితాలు | గద్యము | 14 | వచనము | 2680 | ||||
| చందోసహితాలు | దండకము | 2 | పద్యము | 6315 | ||||
| పద్యాలు | చతుష్పాద ద్వయాలు | 1048 | చతుష్పాదులు | 5267 | ||||
| చతుష్పాద ద్వయాలు | సర్వలఘుసీసము | 1 | సీసము | 1047 | ||||
| సీసము | సీసము(తే. తో.) | 776 | సీసము(ఆ. తో.) | 271 | ||||
| చతుష్పాదులు | శ్లోకము | 1 | చతుష్పాద పద్యాలు | 5266 |
| చతుష్పాద పద్యాలు | వృత్త పద్యాలు | జాతులు | ఉపజాతులు |
|---|---|---|---|
| 5266 | 1927 | 2634 | 705 |
[మార్చు] వృత్తములు ఆనగా
పైన చూపిన 28, వచనము(29), గద్యము(30), దండకము(31), శ్లోకము(32) మరియు సీస పద్యాల క్రింద వాడిన ఆటవెలది (33), తేటగీతి(34) ఈ ముప్పది నాల్గింటిని వృత్తములు గ తీసుకొనబడినవి
[మార్చు] వృత్తములు స్కందములు వారీ పద్యముల సంఖ్య
పోతన భాగవతము లోని విషయమును ప్రధానముగ వివిధ వృత్తములలో, గద్యము మొదలగు రూపములలో ఆంధ్రీకరింప బడ్డాయి. వీనిని క్లుప్తముగ వృత్తములుగ తీసికొని ఏ స్కందములో ఏవి ఎన్ని ఉన్నవో ఈక్రింది విధముగ క్రోడీకరించ వచ్చు.
| స్కందం. | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| S. No | వృత్తము | 1 | 2 | 3 | 4 | 5అ | 5ఆ | 6 | 7 | 8 | 9 | 10పూ | 10ఉ | 11 | 12 | Total |
| 1 | మొత్తం వృత్తాలు | 577 | 335 | 1193 | 1151 | 210 | 196 | 605 | 531 | 837 | 803 | 1946 | 1482 | 136 | 56 | 10058 |
| 2 | గద్యము | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 14 |
| 3 | వచనము | 147 | 82 | 246 | 314 | 56 | 51 | 108 | 163 | 235 | 284 | 533 | 394 | 47 | 21 | 2680 |
| 3 | దండకము | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 2 |
| 4 | సర్వలఘుసీసము | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
| 5 | సీసం (ఆ.తో) | 25 | 11 | 1 | 0 | 4 | 17 | 25 | 20 | 43 | 21 | 89 | 15 | 0 | 0 | 271 |
| 6 | సీసం (తే.తో) | 22 | 36 | 137 | 175 | 22 | 11 | 50 | 28 | 50 | 45 | 65 | 124 | 9 | 2 | 776 |
| 7 | శ్లోకము | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 8 | ఉత్పలమాల | 50 | 10 | 52 | 19 | 5 | 3 | 49 | 36 | 12 | 28 | 123 | 82 | 3 | 1 | 473 |
| 9 | చంపకమాల | 16 | 19 | 116 | 87 | 7 | 4 | 32 | 9 | 5 | 16 | 36 | 137 | 2 | 3 | 489 |
| 10 | శార్దూలము | 29 | 7 | 1 | 1 | 1 | 0 | 10 | 49 | 33 | 23 | 116 | 20 | 0 | 0 | 290 |
| 11 | మత్తేభము | 56 | 41 | 70 | 34 | 9 | 1 | 10 | 34 | 69 | 47 | 132 | 77 | 2 | 2 | 584 |
| 12 | మత్తకోకిల | 6 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 4 | 3 | 6 | 3 | 11 | 4 | 1 | 0 | 40 |
| 13 | తరలము | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 | 0 | 5 | 0 | 0 | 3 | 6 | 0 | 0 | 0 | 23 |
| 14 | భుజంగప్రయాతము | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 15 | పంచచామరము | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 16 | స్రగ్దర | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 3 |
| 17 | మహాస్రగ్దర | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 2 |
| 18 | స్రగ్వి ణి | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 19 | మాలిని | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 11 |
| 20 | మనినీ | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 21 | మంగళమహశ్రీ | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 22 | లయగ్రాహి | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 0 | 0 | 0 | 2 | 1 | 0 | 0 | 6 |
| 23 | లయవిభాతి | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 24 | కంద | 148 | 68 | 342 | 284 | 44 | 50 | 147 | 116 | 217 | 186 | 578 | 373 | 49 | 19 | 2621 |
| 25 | ఇంద్రవ్రజము | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 2 | 0 | 0 | 0 | 4 |
| 26 | ఉపేంద్రవ్రజము | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 27 | ఉత్సాహవృత్తము | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 3 |
| 28 | కవిరాజ విరాజితము | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 3 |
| 29 | వనమయూరము | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 30 | తోటకము | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 31 | ఆటవెలది | 22 | 6 | 3 | 6 | 27 | 28 | 32 | 22 | 66 | 73 | 86 | 34 | 2 | 0 | 407 |
| 32 | తేటగీతి | 4 | 5 | 80 | 51 | 6 | 1 | 46 | 1 | 7 | 5 | 7 | 72 | 8 | 4 | 298 |
| మొత్తం పద్యగద్యాలు | 530 | 288 | 1055 | 976 | 184 | 168 | 530 | 483 | 744 | 737 | 1792 | 1343 | 126 | 54 | 9011 | |
| సీసము క్రింది పద్యాలు:- | ||||||||||||||||
| 33 | అటవెలది | 25 | 11 | 1 | 0 | 4 | 17 | 25 | 20 | 43 | 21 | 89 | 15 | 0 | 0 | 271 |
| 234 | తేటగీతి | 22 | 36 | 137 | 175 | 22 | 11 | 50 | 28 | 50 | 45 | 65 | 124 | 10 | 2 | 776 |
[మార్చు] సంధులు
[మార్చు] సమాసములు
[మార్చు] అలంకారములు
[మార్చు] వ్యవహారిక సాంఖ్యములు.
[మార్చు] క్రృతి కర్తలు నలుగురు రచనల సాంఖ్యము
పోతన గారి భాగవతంలో మొత్తం 9010 పద్యగద్యాలున్నాయి. ఇందులో 1062 పద్యగద్యాలు గంగన, సింగయ, నారయ ల 5, 6, 11+12 స్కందాల లోవి మిగతా 7948 పోతనగారివి
[మార్చు] అక్షరముల వారీ సాంఖ్యములు
[మార్చు] ప్రధమాక్షరము - స్కందములు వారీ పద్యముల సంఖ్య
సహజ కవి పోతనామాత్యులు వారి భాగవతం మధురాతి మధురం, లలిత లావణ్య భరితం, పంచదార తేనెల లో ఘంటం ముంచి వ్రాసేడేమో మరి, మహాకవి కరుణశ్రీ గారు అన్నట్లు. ఆ మథుర ప్రవాహము లో పద్య, గద్యాలకి ప్రథమాక్షర గౌరవము దక్కించుకున్న వాటి వివరములు చూద్దాము.
• "శ్రీ" కి - పోతనామాత్యులు భాగవతములో ప్రథమ పద్యమునకు ప్రధమాక్షరము కాగల గౌరవమిచ్చారు, సమస్తలోకాలకి శ్రీకరమౌగాక యనేమో.
• అందుకే వేమో ప్రతి స్కందములోకూడా ప్రథమ పద్యమునకు ప్రధమాక్షరముగా "శ్రీ" నే వాడబడినది.
• అర్థసహస్రాధిక పునరుక్తి పొందిన ప్రథమా క్షరముల యొక్క వివరములు :-
అ - 1905 సార్లు, ఇ - 585 సార్లు, మ - 528 సార్లు వాడబడినవి.
• ప్రథమాక్షరము గా పునరుక్తి కానివి :-
“ఔ, ఠ, ణ, క్ష” లు.
వాటిని 9(ఔ, క్ష లు), 6(ఠ) 10పూ(ఱ) స్కందములలో ఒకేఒక పద్యమునకు ప్రథమాక్షరము గా వాడబడినవి.
• ప్రథమాక్షరము గా వాడబడని అక్షరములు :- “ట, ణ, ఞ” లు.
- ఏఏ స్కందములో ఏఏ ప్రథమాక్షరములు ఎన్నేసి ఉన్నాయో వివరము లను ఈ క్రింది లింకు లో ఇవ్వబడ్డాయి:-
- http://spreadsheets.google.com/pub?key=pdAISo-QbCFCMGKIGQQ4dBA&output=html
[మార్చు] పదములు వారీ సాంఖ్యములు
[మార్చు] ప్రథమ పదములు
పదాలే భాషకి పునాదులు, అలంకారాలు, అన్నీ. భాషంటేనే పదాలన వచ్చు. పోతనామాత్యులవారు సహజ కవీంద్రులు. వారు కవిత్వాన్నే కాదు అక్షరాల్ని, పదాల్ని కూడా ఎలా కావాలంటే అలా ఆడించ గలరు. పదాలకి లలీళలావణ్యాన్ని అద్దగలరు, తియ్యతియ్యని తేనెలలొ ముంచి రుచిచూపగలరు. 4015 వృత్తాలకి వాడిన ప్రథమ పదాలు పునరావృత్తి కాలేదు. 439 వృత్తాలకి రెండు సార్లు ప్రథమ పదాలు పునరావృత్త యినాయి. అన్ని స్కందములలోను కలిపి, 100 కన్నా ఎక్కువ వృత్తాలు ఏఏ పదాలతో అల్లేరో, ఏ స్చందంలో ఎక్కువగ ఏ పదాన్ని ఎన్ని సార్లు వాదారో చూద్దాము.
| ప్రథమ పదం | వృత్తాలు | స్కందం | ప్రథమ పదం | వృత్తాలు | స్కందం | ప్రథమ పదం | వృత్తాలు | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| అని | 624 | స్కదం 1 | అని | 46 | స్కందం 7 | అని | 41 | ||
| ఇట్లు | 368 | స్కందం 2 | మఱియు | 17 | స్కందం 8 | అని | 54 | ||
| మఱియు | 234 | స్కందం 3 | అని | 59 | స్కందం 9 | అని | 60 | ||
| అంత | 203 | స్కందం 4 | అని | 66 | స్కందం 10/ఉ | అని | 95 | ||
| అనిన | 186 | స్కందం 5/ఉ | మఱియు | 18 | స్కందం 10/పూ | అని | 159 | ||
| ఆ | 177 | స్కందం 5/పూ | మఱియు | 16 | స్కందం 11 | అనిన | 9 | ||
| హరి | 109 | స్కందం 6 | ఇట్లు | 27 | స్కందం 12 | అనిన | 4 | ||
| మొత్తం | అని | 624 |
ఇంకా వివరాలకు ఈ క్రింది లింకు లో చూదవచ్చు:
*http://spreadsheets.google.com/pub?key=pdAISo-QbCFDrGy5llPbrew&output=html.
[మార్చు] సంఖ్యా వాచకముల సాంఖ్యము
సంఖ్యావాచక పదములు ఎన్ని, ఎలా వాడబడ్డాయి వివరించేది సంఖ్యా వాచకముల సాంఖ్యము.
[మార్చు] సంఖ్యావాచక పదములను ప్రథమపదంగ వాడిన పద్యగద్యాలు
147 సార్లు సంఖ్యావాచక పదములు, వృత్తాలకి ప్రథమపదంగ వాడబడ్డాయి. దశమ స్కందం పూర్వభాగము లొ అన్నిటికంటే ఎక్కువగ 32 సార్లు వాడబడ్డాయి. అన్నిటికంటే ఎక్కువగ 37 సార్లు కంద పద్యాలకి వాడబడ్డాయి. సంఖ్యావాచక పదములను ఏ స్కందం లో ఎన్ని వృత్తాలకి ప్రథమపదంగ నున్నవో యీ క్రింద పట్టికలో చూపబడ్డాయి:
సంఖ్యావాచక ప్రథమ పదము గల వృత్తాలు
| స్కందం | వృత్తాలు | స్కందం | వృత్తాలు |
|---|---|---|---|
| ప్రథమ | 10 | ద్వితీయ | 2 |
| తృతీయ | 14 | చతుర్థ | 11 |
| పంచమ పూర్వభాగం | 0 | పంచమ ఉత్తరభాగం | 2 |
| షష్ట | 11 | సప్తమ | 10 |
| అష్టమ | 19 | నవమ | 18 |
| దశమ పూర్వభాగం | 32 | దశమ ఉత్తరభాగం | 14 |
| ఏకాదశ | 2 | ద్వాదశ | 2 |
| మొత్తం | 147 |
మరిన్ని వివరాలకి యీ క్రింద లింకు లో చూడండి.
http://spreadsheets.google.com/pub?key=pdAISo-QbCFAuCiUWulRXFg
[మార్చు] నామ వాచకముల (పేర్లు) సాంఖ్యములు
[మార్చు] విషయము / అధ్యాయము
- నూట పదహారు పద్యాలు
తెలుగువారికి నూటపదహార్లు పవిత్రమైనవె, ప్రాముఖ్యమైనవి. శ్రీ రాముల వారు భాగవతమును ఆంధ్రీకరించమని ఆదేశం ప్రసాదించగ తాను చేపట్టినట్లు పోతనా మాత్యులు వారు స్వయంగ ప్రకటించారు, అందుకేనేమో ద్వితీయ స్చందం లో "శ్రీమన్నారాయణుని లీలావతారంబుల యభివర్ణనము" మరియు నవమ స్చందం లో "శ్రీరామ చరిత్ర" లకు నూట పదహారు {116} వృత్తములను వాడి నారు.
అత్యధికంగ 238 వృత్తాలు తృతీయ స్కందం "విదురమైత్రేయ సంవాదము" కి వాడారు.తరువాత 183 చతుర్థ స్కందం లో "పురంజనోపాఖ్యానము"కి, 157 షష్ట స్కందం లో "విష్ణుదూత యమదూతల సంవాదము" కి వాడారు.ఈ క్రింది పట్టికలో ఏ స్కందంలో అత్యధికంగ ఎన్ని వృత్తాలు ఏ విషయం / అధ్యాయం కి వాడారో ఇవ్వబడ్డాయి:
| స్కందం | విషయము / అధ్యాయము | మొత్తం వృత్తాలు |
|---|---|---|
| స్కందం 1 | అర్జునుండు ద్వారక నుండి వచ్చి కృష్ణ నిర్యాణంబు దెల్పుట | 44 |
| స్కందం 2 | శ్రీమన్నారాయణుని లీలావతారంబుల యభివర్ణనము | 116 |
| స్కందం 3 | విదురమైత్రేయ సంవాదము | 238 |
| స్కందం 4 | పురంజనోపాఖ్యానము | 183 |
| స్కందం 5/పూ | భగవంతుండగు నారాయణుండు ఋషభావతార మెత్తుట | 59 |
| స్కందం 5/ఉ | శుకయోగి యుపదేశమునఁ దెల్పు భూగోళనిర్ణయము | 73 |
| స్కందం 6 | విష్ణుదూత యమదూతల సంవాదము | 157 |
| స్కందం 7 | హిరణ్య కశిపుడు ప్రహ్లాదుని వివిధోపాయంబుల హింసిచుట | 105 |
| స్కందం 8 | గజేంద్ర మోక్షణ కథా ప్రారంభము | 144 |
| స్కందం 9 | శ్రీరామ చరిత్ర | 116 |
| స్కందం 10/పూ | బ్రహ్మ గోవత్సములను గోప బాలుకులను నంతర్థానంబు సేయుట | 125 |
| స్కందం 10/ఉ | సాల్వుండు శివ ప్రసాదంబున సౌభక విమానంబు వడసి ద్వారకాపురి పై దండెత్తుట | 88 |
| స్కందం 11 | వసుదేవునకు నారదుండు పురాతనంబగు విదేహర్షభ సంవాదంబుఁ దెలుపుట | 60 |
| స్కందం 12 | శుకయోగి పరీక్షిత్తునకు భావి కాల గతులఁ జెప్పుట | 17 |
| అన్ని స్కందాలు | విదురమైత్రేయ సంవాదము | 238 |
ఇంకా వివరాలకి ఈ క్రింది లింకు లో చూడవచ్చు:
[మార్చు] మూలాలు
అ) తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానముల వారి ప్రచురణ 'పోతన భాగవతము'
