Crveni Kmeri

From Wikipedia

Dio serije o politici
Komunizam

Osnovni koncepti
Marksizam
Način proizvodnje
Internacionalizam
Klasna svijest
Klasna borba
Generalni štrajk
Komunistička revolucija
Svjetska revolucija
Radnički savjet
Diktatura proletarijata

Znameniti komunisti
Marx · Engels
Lenin · Trocki
Bordiga · Luxemburg
Pannekoek · Mahno

Škole komunizma
Lenjinizam · Trockizam
Lijevi komunizam
Anarhistički komunizam

Komunističke organizacije
Savez komunista
Prva internacionala
Komunistička Internacionala
Komunistička radnička Internacionala
Četvrta Internacionala
Internacionalna komunistička struja
Internacionalni biro

Vezane teme
Socijalizam
Planska ekonomija
Historijski materijalizam
Marksistička ekonomija
Marksistička filozofija
Demokratski centralizam
Nova ljevica

Komunistički portal

Ovaj okvir: vidi • diskusija • uredi

Crveni Kmeri (kmerski: ) je naziv za komunističku partiju koja je vladala Kambodžom -- u to doba zvanom Demokratska Kampučija -- od 1975. do 1979. Izraz predstavlja prijevod francuskog izraza "Khmer Rouge," - "Crvni Kmeri" - prvi put korištenog od strane kambodžanskog državnog poglavara Norodoma Sihanouka i kasnije preuzetog od svih drugih jezika. On se koristio za niz komunističkih partija u Kambodži koji su evoluirali u Komunističku partiju Kampučije (CPK) a kasnije u Partiju Demokratske Kampučije. Organizacija je također poznata pod nazivima Kmerska komunistička partija i Nacionalna armija Demokratske Kampučije.

Iako Crveni Kmeri svoje porijeklo vode od Kambodžanske narodne revolucionarne partije, osnovane kao ogranak Indokineske komunističke partije, smatra se da se kao poseban pokret isprofilirali tek 1960-ih kada je na njeno čelo došla grupa pariških studenata na čelu s Pol Potom. Godine 1968. su započeli oružani ustanak protiv Sihanoukovog režima, a nakon Lon Nolovog puča 1970. podržavali Sihanoukovu vladu u izbjeglištvu, te vodili gerilsku kampanju kao dio šireg vijetnamskog rata. 17.4. 1975. su Crveni Kmeri konačno ostvarili pobjedu u ratu, ušli u Pnohm Penh i preuzeli vlast u Kambodži.

Vladavina Crvenih Kmera nad Kambodžom, kojoj su promijenili ime u Demokratska Kampučija, ostala je zabilježena kao jedan od najradikalnijih društvenih prevrata u historiji, a mnogi antikomunistički historičari drže da je predstavljala dosaada najdosljedniju primjenu komunističkih , odnosno marksističkih ideja u praksi. Nedugo nakon dolaska na vlast, Demokratska Kampučija je službeno ukinula novac, banke, privatno vlasništvo, zabranila ispovijedanje religije, zatvorila sve bolnice i škole, te gotovo cjelokupno stanovništvo kambodžanskih gradova protjerala na selo gdje su bili prisiljeni raditi u kolektivnim poljoprivrednim komunama. Svatko tko se opirao toj politici bio je proglašen neprijateljem poretka i likvidiran. Osim stare aristokracije i društvene elite, na posebnoj meti režima su bili intelektualci koji su se držali "uprljanim" zapadnom kulturom, a samim time i reakcionarnom buržoaskom ideologijom. Režim Crvenih Kmera je također počeo vršiti brutalno etničko čišćenje nad manjinama kao što su Kinezi i Vijetnamci.

Računa se da je za četiri godine vlasti Crvenih Kmera, što zbog fizičkih likvidacija, što zbog posljedica gladi i bolesti, stradalo 20-40 % stanovnika Kambodže. Režim je s vremenom postajao sve paranoičniji i u strahu od unutrašnjeg puča, a to se odrazilo i na odnose s bivšim saveznikom Vijetnamom. Krajem 1978. je Pol Pot započeo tzv. treći indokineski rat s ciljem da oslobodi nekada kmerska područja svog istočnog susjeda. Usprkos kineske podrške, Vijetnamci su lako porazili Crvene Kmere i ušli u Pnohm Penh 7.1. 1979.

Dio Crvenih Kmera se tada priklonio Vijetnamcima i formirao vladu sa Hun Senom na čelu. Crveni Kmeri su tada prisiljeni ponovno djelovati kao gerilska paravojna formacija s bazama u neprohodnim džunglama na granici s Tajlandom. Nakon određenog vremena su pod parolom borbe protiv vijetnamskog okupatora sklopili privremeni savez s antikomunističkom organizacijom KPNLF, kao i Sihanoukovim rojalistima iz organizacije ANS. Međutim, ni uz tako dobijenu američku i zapadnu podršku nisu bili u stanju svrgnuti Hun Sena sve do završetka hladnog rata.

Građanski rat u Kambodži je godine 1991. završen mirovnim sporazumom temeljem kojeg su trebali biti održani demokratski izbori na kojima bi sudjelovali i Crveni Kmeri. Međutim, Crveni Kmeri su godinu dana kasnije odbili prihvatiti njihove rezultate te ponovno započeli gerilsku borbu. Nakon četiri godine je polovica Crvenih Kmera pristala na vladinu amnestiju. Među preostalim Crvenim Kmerima je započela krvava frakcijska borba, završena hapšenjem Pol Pota koji je umro u zatočeništvu godinu dana kasnije. Posljednji vođe Crvenih Kmera su se predali u decembru 1999. godine i organizacija je tada prestala postojati. Dio vođa danas čeka suđenje zbog sudjelovanja u genocidu 1970-ih.