Čehoslovačka

From Wikipedia

Čehoslovačka (češki: Československo, slovački: Česko-Slovensko), je bivša država u centralnoj Evropi koja je egzistirala od 1918. do 1992. 1. januara 1993. je miroljubivo podeljena na Češku Republiku i Slovačku, čin koji je više poznat kao Baršunast razvod, po analogiji sa Baršunastom revolucijom.

Československo
Čehoslovačka


(Detaljno)

Državni moto: (1918-1989) Pravda vítězí

(Czech: Truth prevails)
(1989-1992) Veritas Vincit
(Latin: Truth prevails)

Površina (1991)

127.900 km²

Stanovmištvo (1991)

15.600.000
Česi 54,1%, Slovaci 31%, Moravci 8,7%, Mađari 3,8%, Romi(Cigani) 0,7%

Moneta

Čehoslovačka Kruna (Kcs) = 100 Halera

Vremenska zona

UTC+1

Nacionalna himna

Kde domov muj + Nad Tatrou sa blýska

ISO 3166-1

Internet domen

.cs (podeljen na .cz i .sk

[uredi - уреди] Osnovne karakteristike

Državna uređenja:

1918-1968. (osim 1938-1945): centralizovana država;
1969-1992. federalna republika sastavljena od Češke Socijalističke Republike (1990-1992: Češka Republika) i Slovačke Socijalističke Republike (1990-1992: Slovačka Republika);
1918-1939. i 1945-1948. i 1990-1992: demokratska republika
1939 – 1945: podeljena na Protektorat Bohemije i Moravske i Slovačku
1948-1989: komunistička država sa centralizovanom ekonomijom

Susedi: Nemačka (1945-1990: Zapadna Nemačka i Istočna Nemačka), Poljska, Sovjetski Savez (od 1992: Ukrajina), Rumunija (do 1939), Mađarska i Austrija

Topografija: uglavnom neravnomerna područja. Zapadni delovi pripadaju centralnoevropskim visoravnima. U istočni region zalaze severni delovi Karpata i dunavski basen.

Klima: dominira kontinentalna klima gde temperatura varira od umerene temperature na granici sa Zapadnom Evropom na zapadu, do oštre na istoku na granici sa Sovjetskim Savezom.

[uredi - уреди] Zvanična imena

1918-1920: Češko-Slovačka Republika i Republika Čehoslovačka (skraćeno RČS);
1920-1938. i 1945-1960. Čehoslovačka Republika (ČSR) ili Čehoslovačka
1938-1939: Češko-Slovačka Republika
1960-1990: Čehoslovačka Socijalistička Republika (ČSSR)
1990-1992: Češka i Slovačka Federativna Republika (ČSFR)

[uredi - уреди] Grb

1920-1945: [1] mali grb, [2] srednji grb, [3] veliki grb

1945-1960: [4]

1960-1990: [5]

1990-1992: [6]

[uredi - уреди] Istorija

Glavni članak: Istorija Čehoslovačke

Čehoslovačka je nastala u oktobru 1918. kao jedna od sukcesora Austro-Ugarske posle Prvog svetskog rata. Bila je sastavljena od današnjih teritorija Češke Republike, Slovačke i (do 1939.) Karpatske Ukrajine (Rutenije). Njena teritorija je bio najindustralizovaniji deo Austro-Ugarske, bila je najdemokratskija republika tokom perioda pre Drugog svetskog rata, ali su je karakterisali etnički problemi. Ti problemi su uzrok nezadovoljstva druge i treće po brojnosti etničkih grupa u Čehoslovačkoj - Nemaca i Slovaka, zbog dominacije Čeha, koji su bili najbrojniji.

Čehoslovačka 1920-1938

Čehoslovačka je postala Hitlerova meta. Posle Minhenskog sporazuma 1938, Hitlerove trupe izvršile su invaziju na Bohemiju i Moravsku u kojima su većinom živeli Nemci. Mađarskoj su pripojene južna Slovačka, a Slovačka i Rutenija su dobile autonomiju za neko vreme. Konačno, Čehoslovačka je prestala da postoji u martu 1939, kada je Hitler okupirao celu Češku, a ostatak Slovačke je primoran da proglasi nezavisnost.

Posle Drugog svetskog rata, predratna Čehoslovačka je rekonstituisana, dok je Rutenija (koja je bila njen deo) odcepljena od države i pripojena Sovjetskom Savezu. Tri godine kasnije (1948-1989), Komunistička partija Čehoslovačke je došla na vlast i država se našla pod uticajem Sovjetskog saveza. U kasnim '60. godinama, u vreme Praškog proleća, pokušano je da se komunistički sistem promeni u demokratski. Religija je bila zabranjena, a ateizam je postao zvanična glavna misao. 1969. Čehoslovačka je pretvorena u federaciju Čeških zemalja i Slovačke.

1989. godine država je ponovo postala demokratska posle Plišane revolucije, 1992. savezni parlament je odlučio da se država podeli u Češku Republiku i Slovačku 1. januara 1993.

[uredi - уреди] Geografija

[uredi - уреди] Topografija

Uglavnom neravnomjerna područja. Zapadni djelovi pripadaju centralnoevropskim visoravnima. U istočni region zalaze sjeverni djelovi Karpata i Dunavski bazen.

Države s kojima je graničila su: Njemačka (1945-1990: Zapadna Njemačka i Istočna Njemačka), Poljska, Sovjetski Savez (od 1992. Ukrajina), Rumunija (do 1939.), Mađarska i Austrija.

[uredi - уреди] Klima

Dominira kontinentalna klima gdje temperatura varira od umjerene temperature na granici sa Zapadnom Europom na zapadu, do oštre na istoku na granici sa Sovjetskim Savezom.

[uredi - уреди] Predsednici države i vlade

Lista predsednika Čehoslovačke
Lista premijera Čeholovačke
videti takođe članak: Komunistička partija Čehoslovačke - lideri

[uredi - уреди] Međunarodni sporazumi i članstva

Posle Drugog svetskog rata, aktivno je učestvovala u Mešovitom Veću ekonomske asistencije (Komekon), Varšavskom paktu, Ujedinjenim nacijama i njihovim agencijama, kao i u Pokretu nesvrstanih; jedna od članica OEBS-a.

[uredi - уреди] Stanovništvo i etničke grupe

[uredi - уреди] Sastav

Prema popisu iz 1991. godine Čehoslovačka je brojala 15.600.000 stanovnika. Etnički sastav stanovništva bio je sljedeći: Česi 54,1%, Slovaci 31%, Moravci 8,7%, Mađari 3,8%, Romi(Cigani) 0,7%

[uredi - уреди] Religija

1991: Katolici: 46.4%, Evangelisti: 5.3%, Ateisti: 29.5%, neizjašnjenih: 16.7%. u pogledu religije su postojale ogromne razlike između dve konstitutivne republike .

[uredi - уреди] Zdravstvo i socijalna zaštita

Posle Drugog svetskog rata zdravstvena zaštita je je svim građanima bila dostupna, '60. i '70. godina radilo se na poboljšanju zdravstva u ruralnim sredinama.

[uredi - уреди] Politika

Posle Drugog svetskog rata, monopol nad politikom je držala Komunistička partija Čehoslovačke. Gustav Husak (Gustáv Husák), je postao prvi sekretar KPČ 1969. (kasnije je funkcija preimenovana u generalnog sekretara), a predsednik Čehoslovačke je postao 1975. Ostale političke organizacije su bile podređene KPČ. Sve političke partije, grupe i organizacije su grupisane pod kišobranom Nacionalnog fronta Čehoslovačke Socijalističke Republike. Nad pobornicima ljudskih prava i religije su vršene represije.

[uredi - уреди] Vlada

[uredi - уреди] Društvo i društvene grupe

[uredi - уреди] Obrazovanje

Besplatno osnovno obrazovanje. Veliki broj građana bio je pismen.

[uredi - уреди] Energetski resuri

Posle Drugog svetskog rata energetski potencijali države su bilo mali. Iz Sovjetskog Saveza je uvožena nafta, a u državi je funkcionisala proizvodnja mrkog uglja i električna energija na hidro pogon.

[uredi - уреди] Ekonomija

Posle II sv. rata, ekonomija je centralizovana po ugledu na ekonomiju Sovjetskog Saveza. Teška metalurgija koja je zavisila od uvoza gvožđa.

[uredi - уреди] Sport

Čehoslovački fudbalski tim je bio vrlo jak na svetskoj sceni, sa 8 učešća na Svetskom prvenstvu, završivši kao drugi na Svetskim prvenstvima 1934. i 1962. Tim je takođe osvojio i Evropsko prvenstvo 1976.

Čehoslovačka je imala vrlo jak hokejaški tim, koji je osvojio mnoštvo medalja na svetskim šampionatima i olimpijskim igrama.

Poznati teniseri Ivan Lendl i Martina Navratilova su rođeni u Čehoslovačkoj.

[uredi - уреди] Kultura

Pogledajte:

Češka Republika, Slovačka
Lista poznatih Čeha, Lista poznatih Slovaka

Kategorije: Čehoslovačka | Bivše države

We provide Linux to the World