Template:Билэҕит дуо/Рубрика архыыба

Бикипиидийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

«Билэҕит дуо» рубрика архыыба. См. подробности на странице Википроект:Знаете ли вы.

[уларыт] Ыйдарынан архыып

2007 сыл: кулун тутар | муус устар | ыам ыйа | бэс ыйа | от ыйа | атырдьах ыйа | балаҕан ыйа | алтынньы | сэтинньи | ахсынньы

2008 сыл: кулун тутар | муус устар | ыам ыйа | бэс ыйа | от ыйа | атырдьах ыйа | балаҕан ыйа | алтынньы | сэтинньи | ахсынньы

[уларыт] Соторутааҥы

• Кулун тутар 13—14 күннэрэ

• Исландияҕа саха атыгар майгынныыр аттар бааллар.
• 1644 сыллаахха ыраахтааҕы дохуотун 10 быраһыана күндү түүлээхтэн (ол иһигэр киистэн) киирэрэ.
• Өлүөнэ өрүскэ эмиэ бурлаактар бааллара. Кинилэр хаарбастары уһаараллара.
• Филолог Ньургун Михайлович Иванов быһаарыытынан Нам диэн аат монгол тылыттан төрүттээх, "намыһах, намтал; чуумпу, холку, намыын" диэн суолталаах.
• Муус устар 1—6 күннэрэ

• 1926 с. алтынньытыгар Э.К.Пекарскай тылдьытыгар бүтэһик тыллары суруйбут. Ол туһунан Саха Сирин правительствотын Председателигэр М.К. Аммосовка телеграмма охсубут. Правительство политкаторжаннар Ленинградтааҕы обществоларын кытта Тылдьыт ааптарын чиэстээһини тэрийбиттэр.
• Бүлүү өрүс бассейныгар 15664 уу салаата сүүрүгүрдэн киирэр. Онтон улахан салаалара: Марха, Чуона, Улахан Вава, Ахтаранда, Улахан Ботуобуйа, Түҥ, Түүкээн онтон да атыттар. Өрүс бассейныгар 67266 күөл баар, онтон улаханнара Нидьили (119 кв. км), Сүгдьээр (80 кв.км), Богуда (22,6 кв. км), дириҥнэрэ - Муоһааны (110 м).
• Француз чинчийээччитэ Кароль Ферре былыргы сахаларга олохторун-дьаһахтарын сүрүннүүр сүрүн өйдөбүлүнэн ат-сылгы буолар дии саныыр. Кини аттаахтар цивилизациялара диэн өйдөбүлү киллэрбит.
• Былыргы түүр бичигэ балтараа тыһыынча сыл устата (15 үйэ) туттуллубут. X-с үйэҕэ симэлийэн, атын суругунан уларытыллан барбыт.
• Аатырбыт "Земля Санникова" диэн кинигэ уонна киинэ геройун сиэнин дьиэтэ Дьокуускайга хойукка дылы турбут үһү. Билигин Кружалоҕа саҥаттан тутуллубут "Атыыһыт Санников дьиэтэ" диэн баар.
• Аттила 452 сыллаахха Италияҕа кимэн киирэн римляннары кыайбыта, ол гынан баран Рим папатын Леону кытта кэпсэтии кэнниттэн дойдутугар төннүбүтэ. Бу түгэн история биир улуу кистэлэңинэн ааҕыллар.
• Исландияҕа саха атыгар майгынныыр аттар бааллар.
• Бэс ыйын 1—6 күннэрэ
• Ульяна Винокурова сахалартан бастакы социологическай науука дуоктара.
• Сэбиэскэй Сойууска 1933 сыллаахха аатырбыт «Челюскины» быыһыыр кэмҥэ Джурма хараабылга 12 тыһыынча хаайыылаах үлүйэн өлбүт.
• Кыым хаһыат бастакы эрэдээктэринэн Алампа буолар.

Бэс ыйын 7—21 күннэрэ

• Николай Афанасьев диэн Аммаҕа төрөөбүт нуучча киһитэ Дьокуускайга тахсар хаһыатыгар 1908 сыллаахха биир хоһоону бэчээттээбитин иһин икки сыл хаайыыга угуллубута.
• Каландарашвили Нестор сорох дөкүмүөннэргэ Карандашвили диэн суруллар эбит.
• "Тимири ыллатар, маһы хаамтарар" - сомоҕо домох холобура, итинник уус киһини ойуулууллар.
• Бөрө Бөтүҥнэр диэн ааттаах уустар Аллан, Өлүөнэ өрүс, Амма үрэхтэринэн кэрийэ сылдьан бултаан-кыыллаан аһыыр, иитиллэр дьон эбит. Кинилэртэн кэнники бэрт элбэх нэһилиэктэр үөскээн олохтоноллор, олор бары Боотурускай улуус дьонугар холбоммуттар.