Chantun Tessin
Ord la Wikipedia
Tessin | |
Vopna dal Chantun Tessin |
|
Il chantun en la charta da la Svizra |
|
Chapitala | Bellinzona |
Surfatscha | 2'812 km² |
Populaziun | 311'900 (2002) |
entrada en la confederaziun | 1803 |
Abreviaziun | TI |
Linguatgs | talian |
Charta dal Chantun Tessin |
La republica ed il chantun Tessin (talian: Ticino) è in chantun da la Svizra. Sco Genevra, Neuchâtel, e Giura, quest chantun dir republica a ella sezza, ina part da la Confederaziun Svizra.
Cuntegn |
[editar] Geografia
- Pli aut culm: Piz Valragn (3402 m.s.m.)
- Punct il pli bass: Lago Maggiore (193 m.s.m)
Il Monte Ceneri parte il chantun Tessin en duas parts: il Sopaceneri, al nord ed il Sottoceneri al sid.
[editar] Lais
- Lago Maggiore (Verbano), nord dal Tessin (Sopraceneri)
- Lai da Lugano (Ceresio), sid dal Tessin (Sottoceneri)
- Lai da Como, (Lario), sid dal Tessin (Sottoceneri), malgrà che il lai na fatg part da la svizra, la batschida dal lai fa part da la Svizra.
[editar] Politica
[editar] Legislativa
L'autoritad legislativa è il cussegl grond (Gran Consiglio) che dumbra 90 commembers e vegn elegì dal pievel tenor procedura da maiorz per quatter onns (tenor la constituziun veglia l'emprim per dus, lura per trais onns). La presidenta dal cussegl grond è Monica Duca Widmer (PCD).
[editar] Executiva
La Regenza dumbra tschintg commembers e vegn elegida dal pievel era tenor procedura da maiorz e medemamain per quatter onns. Il presidi mida annualmain en roda. Ils cussegliers guvernativs e las cusseglieras guvernativas en uffizi e lur departaments correspundents èn:
- Departament da la sanadad, Patrizia Pesenti (PSS, dapi 1999)
- Departament dal territori, Marco Borradori (Lega, dapi 1995)
- Departament d'educaziun, cultura e dal sport, Gabriele Gendotti (PLD, dapi 2000)
- Departament da finanzas ed da l'economia, Laura Sadis (PLD, dapi 2007)
- Departament dals instituziuns, Luigi Pedrazzini (PCD, dapi 1999)
La presidenta da la regenza per l'onn 2008 è Patrizia Pesenti, vicepresident Marco Borradori. Manader da la chanzlia chantunala è Giampiero Gianella. [1]
[editar] Citads, lieus e cuntradas
Las suandantas vischnancas dal chantun han dapli che 5'000 abitants (stan: 31. december 2006)
- Lugano, 52'000 abitants (2006)
- Bellinzona, 16'983 abitants (2006)
- Locarno, 14'682 abitants (2006)
- Giubiasco, 7'975 abitants (2006)
- Chiasso, 7'734 abitants (2006)
- Mendrisio, 6759 abitants (2006)
- Biasca, 5914 abitants (2006)
- Ascona, 5430 abitants (2006)
Per ulteriuras vischnancas vesair: Vischnancas dal chantun Tessin
[editar] Districts
Il chantun Tessin è politicamain partì en otg districts (ils districts èn puspè partids en 38 circuls):
- Mendrisio cun ils circuls da Mendrisio, Balerna, Caneggio, Stabio e Riva San Vitale
- Lugano cun ils circuls da Lugano, Ceresio, Carona, Magliasina, Agno, Sessa, Sonvico, Vezia, Breno, Capriasca e Taverne
- Locarno cun ils circuls da Locarno, Isole, Onsernone, Gambarogno, Melezza, Navegna e Verzasca
- Vallemaggia cun ils circuls da Rovana, Maggia e Lavizzara
- Bellinzona cun ils circuls da Bellinzona, Ticino e Giubiasco
- Riviera cun ils circuls da di Riviera
- BlenioBlenio cun ils circuls da Malvaglia, Acquarossa e Olivone
- Leventina cun ils circuls da Giornico, Faido, Quinto e Airolo
Vesair era: Vischnancas dal chantun Tessin
[editar] Vischnancas
Dapi il prims da schaner 2008 ha il Tessin 195 vischnancas ed 8 districts.
[editar] Istorgia
Vesair Istorgia dal chantun Tessin.
[editar] Referenzas
[editar] Colliaziuns
- Pagina d'internet uffiziala dal chantun Tessin
- Statistica uffiziala (tudestg)
- Artigel Tessin en il Lexicon Istoric Svizzer
Chantuns da la Svizra | |
---|---|
Appenzell dadens | Appenzell dador | Argovia | Basilea-Champagna | Basilea-Citad | Berna | Friburg | Genevra | Giura | Glaruna | Grischun | Lucerna | Neuchâtel | Schaffusa | Soloturn | Son Gagl | Sursilvania | Sutsilvania | Sviz | Tessin | Turgovia | Turitg | Uri | Vad | Vallais | Zug | |