Sàssari

Test an lenga piemontèisa

Sàssari (Tàthari an sard) a l'é na sità dla Sardëgna ëd 128.982 abitant, capleugh dl'omònima provinsa.

[modìfica] Geografìa

Sènter dzortut aministrativ, comersal e coltural, as treuva an s'un pian calcari a 225 méter d'autëssa ant la part nòrd-òvest ëd l'ìsola a na desen-a ëd chilòmeter dal mar.

[modìfica] Stòria

Ël dòm

Bele ch'a smija che na cita presensa uman-a a-i sia staje già d'lë II milegn aGC, la nàssita e ël dësvlup dël sènter urban ëd Sàssari a l'é dl'età ëd mes, cand ch'a l'é dventà arfuge për le popolassion ëd la còsta che dël sécol ch'a fa X a l'ero restà tajà fòra da tut comersi marìtim e ant l'istess temp tròp esponùe a j'atach dij sarasin.

Nassù tanme alternativa a Pòrt Torres (la rica colònia roman-a ëd Turris Lybisonis), Sàssari a l'ha avù ëd grand vantage cand cost-sì a l'ha torna fiorì dël sécol ch'a fa XI, cand l'arnàssita dël comersi possà da genoèis e pisan a l'é fasse sente an sl'ìsola. Mersì a soa bon-a posission orogràfica e al sènter dël setor pì viv dël teritòri d'anfluensa ëd Torres, oget ëd le lòte për la supremassìa conòmica ant l'àut Tiren tra Pisa e Génoa, Sàssari a l'é dventà sboch natural pr'ij comersi.

[modìfica] Conomìa e coltura

Sàssari a l'é an na situassion conòmica assè bon-a an rapòrt a la region, mersì al dësvlup ëd chèich setor andustriaj e ëd l'atività torìstica dla provinsa. An sità a-i é d'amportante atività ëd comersi e na pì modesta atività andustrial gropà a la trasformassion dij prodot agrìcoj e dl'edilissia. Un ròl amportant a livel regional ant ël camp ëd la coltura a l'é col ëd l'università, ch'a armonta al sécol ch'a fa XVI.

[modìfica] Demografìa

Fin a la prima mità dël sécol ch'a fa XIX la part abità ëd Sàssari a l'é mantnusse andrinta ai termo dle muraje, fabricà antra la fin dël sécol ch'a fa XIII e l'ancamin ëd col ch'a fa XIV, con un nùmer d'abitant, a stim, antra 14.000 e 16.000. Findi al perìod antra le doe guère mondiaj la chërsùa dla popolassion sassarèisa a l'é stàita motobin meusia: al censiment dël 1861 j'abitant ch'a stasìo andrinta ai termo dla comun-a a l'ero pòchi pì che 25.000. Dël 1881 a son rivà a 34.000 e quatrmila ëd pì a son ëstàit argistrà ant ël 1901.
Pì tard, antra 'l 1921 e ël 1931, la popolassion a l'é passà da 44.000 a 51.000 abitant, për rivé a 70.000 ant ël 1951 e a pì che 90.000 dël 1961.
L'andi dël dësvlup demogràfich sassarèis a arflet la pasia evolussion conòmica dla sità.

[modìfica] Aministrassion

Ël sìndich a l'é Gianfranco Ganau (dal 9/05/2005).

[modìfica] Sità gemelà

Sàssari a l'é gemelà con:

• Timişoara, Romanìa

[modìfica] Anliure esterne

• Sit istitussional