Wzorzec obserwatora

Z Wikipedii

Wzorzec obserwatora (ang. observer pattern) – wzorzec należący do grupy wzorców czynnościowych. Jest wykorzystywany w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z pewnym modelem danych oraz kilkoma jego reprezentacjami i chcemy zachować spójność między nimi. Przykładem mogą być tu dane statystyczne oraz ich reprezentacje w postaci np. arkusza danych, wykresu słupkowego, wykresu kołowego, itp.

Przy zastosowaniu wzorca obserwatora oddzielamy logiczną strukturę danych od jej reprezentacji, unikając trwałych połączeń między klasami i umożliwiając tym samym ponowne wykorzystanie poszczególnych klas. Jednocześnie unikamy nieczytelnego i zbyt mocno rozbudowanego kodu w pojedynczej klasie.

[edytuj] Inne nazwy

• Observer
• Listener

[edytuj] Elementy

Obserwowany

• definiuje interfejs zapewniający możliwość rejestracji i wyrejestrowywania obserwatorów.

Obserwator

• definiuje interfejs umożliwiający uaktualnianie stanu obiektu.

ObserwowanyKonkretny

• implementuje interfejs Obserwowany
• przechowuje odwołania do wszystkich swoich obserwatorów
• zajmuje się informowaniem ich o zmianie stanu wewnętrznego

ObserwatorKonkretny

• zna ObserwowanegoKonkretnego
• implementuje interfejs pozwalający ObserwowanemuKonkretnemu informować o zmianach stanu

[edytuj] Działanie

Kiedy zmienia się stan obiektu ObserwowanyKonkretny, wywołana zostaje metoda powiadomObserwatorow(). Jej zadaniem jest przejście całej listy zarejestrowanych Obserwatorów i wywołania metody uaktualnij() w każdym z nich. Kiedy zostaje wywołana metoda uaktualnij() w ObserwatorzeKonkretnym następuje odczytanie stanu ObserwowanegoKonkretnego poprzez wywołanie jego metody pobierzStan(). Na jego podstawie wykonywana zostaje aktualizacja stanu Obserwatora.

[edytuj] Przykładowy kod

[edytuj] Kod w języku Java

Obserwowany.java:

public interface Obserwowany 
{
        public void dodajObserwatora( Obserwator obserwator );
        public void usunObserwatora( Obserwator obserwator );
        public void powiadomObserwatorow();
}

Obserwator.java:

public interface Obserwator
{
        public void uaktualnij();
}

ObserwowanyKonkretny.java:

import java.util.List;
import java.util.ArrayList;
 
public class ObserwowanyKonkretny implements Obserwowany
{
        protected List<Obserwator> obserwatorzy = new ArrayList<Obserwator>();
        private StanObserwowanego stanObserwowanego;
 
        public void dodajObserwatora( Obserwator obserwator ) {
                obserwatorzy.add( obserwator );
        }
 
        public void powiadomObserwatorow() {  
                Iterator<Obserwator> it = obserwatorzy.iterator();
                while( it.hasNext() )
                {
                        it.next().uaktualnij();
                }
        }
 
        public void usunObserwatora( Obserwator obserwator ) {
                obserwatorzy.remove( obserwator );
        }
 
        public StanObserwowanego pobierzStan() {
                return stanObserwowanego;
        }
 
}

ObserwatorKonkretny.java:

public class ObserwatorKonkretny implements Obserwator
{
        private StanObserwatora stanObserwatora;
        private ObserwowanyKonkretny obserwowany;
 
        public ObserwatorKonkretny( ObserwowanyKonkretny obserwowany ) {
                obserwowany = obserwowany;
        }
 
        public void uaktualnij() {    
                StanObserwowanego stanObserwowanego = obserwowany.pobierzStan();
                // Na podstawie stanuObserwowanego ustawia stanObserwatora
        }
 
}

[edytuj] Modyfikacje

Powyższy opis nie jest pełnym opisem wzorca Obserwator. W zależności od potrzeb stosować można najróżniejsze jego modyfikacje:

• ObserwowanyKonkretny jest przekazywany do ObserwatoraKonkretnego nie jako parametr konstruktora, ale przy użyciu oddzielnej metody np. ustawObserwowanego()
• ObserwatorKonkretny w ogóle nie zna ObserwowanegoKonkretnego, a jego stan przekazywany jest podczas wywołania metody uaktualnij() jako jej parametr

[edytuj] Źródła

1. E. Gamma, R. Helm, R. Johnson, J. Vlissides - Inżynieria Oprogramowania. Wzorce projektowe. [tłum. J. Jabłoński] WNT, Warszawa, 2005. ISBN 83-204-3041-0.